Εκ Νέου: Μια νέα γενιά ελλήνων καλλιτεχνών στο ΕΜΣΤ

του Γιάννη Ασδραχά

«Το ΕΜΣΤ απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση σε νέους καλλιτέχνες και καλλιτεχνικές ομάδες στο πλαίσιο έρευνας για μια ομαδική έκθεση. Έλληνες καλλιτέχνες, που έχουν γεννηθεί από το 1980 και μετά, και δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα και το εξωτερικό, καλούνται να στείλουν φάκελο με έργα που έχουν υλοποιηθεί ή είναι υπό μορφή πρότασης, καθώς και ένα βιογραφικό σημείωμα». Αυτό ήταν το σημείωμα που απηύθυνε τον Νοέμβριο του 2011 το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης σε μία γενιά η οποία διαφέρει από τις υπόλοιπες, όχι μόνο επειδή είθισται, αλλά διότι οι πολυεπίπεδες εξελίξεις των τελευταίων χρόνων την προίκισαν με πρωτόγνωρες δυνατότητες.

Πρόκειται για τη γενιά που πριν μάθει να σχεδιάζει τα γράμματα στο χαρτί χτυπούσε τα αντίστοιχα σύμβολα τους στα πλήκτρα του υπολογιστή. Που δεν εντυπωσιάστηκε από τις δυνατότητες του ίντερνετ -η ύπαρξη του διαδικτύου τους ήταν αυτονόητη. Μπορεί να μεγάλωσε στην ελληνική ψευδαίσθηση της ευμάρειας, αλλά δεν πρόλαβε να εθιστεί, τουναντίον την αποδόμησε. Ενώ η πολιτική άποψη που την διακατέχει είναι συγκροτημένη και εφορμάται από ένα ελεύθερο πνεύμα. Είναι κάποια από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ίσως της μοναδικής ηλικιακής ομάδας που έχει τα εχέγγυα να εμφυσήσει ελπίδα, στον περιρρέοντα κοινωνικο-οικονομικό ζόφο.

Αυτό αποδεικνύει το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, αναδεικνύοντας 34 εκπρόσωπους της που έχουν την δύναμη να προσδιορίζονται ως καλλιτέχνες, στους χώρους του Ωδείου Αθηνών. Με τον τίτλο «Εκ νέου: Μια νέα γενιά Ελλήνων καλλιτεχνών» οι συμμετέχοντες, που έχουν πολλά να πουν σε αυτή την εποχή ανασφάλειας, με ξεκάθαρη στάση και κριτικό πνεύμα συνθέτουν με το έργο τους τη τοπογραφία της πραγματικότητας μέσω της υπαινικτικής απόδοση της τέχνης.



Η τελευταία έκθεση του ΕΜΣΤ στο Ωδείο

Η έκθεση έχει συμβολικό χαρακτήρα επειδή κλείνει τον κύκλο της προσωρινής στέγης του μουσείου στο Ωδείο Αθηνών, έτσι ώστε να γίνει μία «μετάγγιση» στο μόνιμο σπίτι της σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα, το κτήριο Φιξ στην λεωφόρο Συγγρού, με τη σπιρτάδα του νέου αίματος. Στόχος της έκθεσης είναι να αναδείξει τις πιο ζωντανές και προωθημένες καλλιτεχνικές δυνάμεις και αναζητήσεις του τόπου, δίνοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα δημιουργίας νέων έργων.

«Ενώ είμαι αντίθετη στο κίνημα νεολατρείας, έχω ενδιαφέρον για τους νέους ανθρώπους. Αλλά και το ξεκίνημα όχι μόνο ως βιολογική διαδικασίας αλλά και ως την επαναφορά που ορίζει το ξεκίνημα ξανά» είπε η διευθύντρια του ΕΜΣΤ Άννα Καφέτση και πρόσθεσε ότι θεωρεί σημαντικό για ένα μουσείο να δώσει φωνή σε νέους καλλιτέχνες «ευκαιρίες να εκφραστούν και να ακουστεί η νέα γενιά που δεν είναι κάτι το συμπαγές αλλά συμβατά χρησιμοποιούμε αυτόν τον όρο». Και να καταθέσουν τα ερωτήματα που «θέτουν στο σήμερα και το χθες αλλά πως αντιπαρατίθενται με το παρελθόν».

Διττή σημασία, σημειώνει η διευθύντρια του ΕΜΣΤ, έχει ο τίτλος «Εκ νέου» επειδή «επιλέγεται ως ένα κυριολεκτικό και μεταφορικό σχήμα για να δηλώσει το ξεκίνημα των καλλιτεχνών στη δημιουργική διαδικασία και από την άλλη για να σηματοδοτήσει την εκ νέου προσέγγιση, χρήση και αξιοποίηση, μέσων, πρακτικών και εννοιών που ανιχνεύεται στα έργα τους». Ενώ το κοινό σημείο αναφοράς της ανερχόμενης αυτής γενιάς είναι όπως προσθέτει ότι «ανοίγεται στο νέο που έρχεται, χωρίς όμως να αγνοεί και να παρακάμπτει αυτό που έχει προηγηθεί ως προς το μέσο, την ύλη και το περιεχόμενο». Εντυπωσιακός είναι ο αριθμός όσων ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του μουσείου. Χίλια ντοσιέ έλαβαν και αξιολόγησαν οι υπεύθυνοι του προγράμματος. «Ένιωσα ευτυχής που στην Ελλάδα και σε αυτές τις συνθήκες τόσοι δήλωσαν καλλιτέχνες» προσθέτει η Άννα Καφέτση.

Οι καλλιτέχνες της έκθεσης «Εκ Νέου»
Η Δάφνη Βιτάλη, μία από τις τρεις επιμελήτριες της έκθεσης, (η Δάφνη Δραγώνα και η Τίνα Πανδή είναι οι υπόλοιπες) παράθεσε τα στατιστικά στοιχεία: «Στην έκθεση φιλοξενούνται 34 καλλιτέχνες και τρεις ομάδες. Οι συμμετέχοντες έχουν μόλις ολοκληρώσει τις σπουδές τους και ξεκινούν τώρα τη δραστηριότητά τους στην Ελλάδα αλλά και σε διεθνή καλλιτεχνικά κέντρα όπως, Λονδίνο, Βερολίνο, Βιέννη, Κολωνία, Άμστερνταμ, Μάντσεστερ. Ο «αρχαιότερος» γεννήθηκε το 1979 ενώ ο «Βενιαμίν» είδε το φώς στις αρχές της δεκαετίας του 1990».



Οι περισσότεροι δραστηριοποιούνται στην Αθήνα που λειτουργεί τα τελευταία χρόνια ως ζωντανό κέντρο καλλιτεχνικών ζυμώσεων και πρωτοβουλιών. Χαρακτηριστικό είναι επίσης ότι αρκετοί από τους καλλιτέχνες της έκθεσης ολοκλήρωσαν τις πρώτες τους σπουδές σε επιστημονικούς κλάδους που δεν σχετίζονται τουλάχιστον άμεσα με την τέχνη και στη συνέχεια ξεκίνησαν τη δραστηριότητα τους στον εικαστικό χώρο. Για παράδειγμα, μία σημαντική ομάδα των συμμετεχόντων στην έκθεση έχει σπουδάσει αρχιτεκτονική.

Η καλλιτεχνική παραγωγή (εγκαταστάσεις, σχέδια, βίντεο, περφόρμανς, ηχητικά έργα, ζωγραφική) δημιουργήθηκε ειδικά για την έκθεση αλλά υπάρχουν και πρόσφατα έργα που ήταν πτυχιακές. Συνολικά παρουσιάζονται 60 έργα εκ των οποίων τα 27 αποτελούν νέες καλλιτεχνικές προτάσεις ειδικά για την παρούσα έκθεση. «Πρόκειται για τη νέα γενιά που τώρα αρχίζει να διαμορφώνεται και να ανοίγεται στον ορίζοντα. Διαμορφώνει έδαφος ζωτικότητας και ενέργειας με νέους όρους και συσχετίσεις» καταλήγει η Δάφνη Βιτάλη.

Παραδοσιακά και νέα μέσα

Μορφολογικά η Τίνα Πανδή είπε ότι τα έργα αντανακλούν και συζητούν τη σύγχρονη πραγματικότητα με καθημερινή γλώσσα, πρακτική και λειτουργία. Η έκθεση θα ενθαρρύνει με τον τρόπο της νέες προσεγγίσεις σε παραδοσιακά μέσα. Ειδικότερα, όπως σημείωσε «για αρκετά από τα έργα χρησιμοποιήθηκαν παραδοσιακά μέσα ζωγραφικής. Επίσης επαναπροσδιορίζονται αλλά και υιοθετούνται εργαλεία ιστορικής και ανθρωπολογικής έρευνας. Ακόμη, θίγεται η σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα εργασίας, το αστικό περιβάλλον οι δομές της εξουσίας, ενώ προσεγγίζονται θέματα κοινωνικοποίησης που αφορούν τους χρήστες των δικτύων και τους κατοίκους των σημερινών πόλεων».



Ιδιαίτερης σημασίας για την έκθεση στάθηκε η συνεργασία του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης με το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, χάρη στην οποία δόθηκε η δυνατότητα παραγωγής ή παρουσίασης έργων που αξιοποιούν τεχνολογικά εργαλεία για να προσεγγίσουν εκ νέου ζητήματα σε σχέση με την σύγχρονη αστική κουλτούρα, τα κοινά και τους νέους τρόπους διαβίωσης και συνεργασίας, αλλά και την πρόκληση και τις δυνατότητες της χρήσης των ανοιχτών δεδομένων στην Ελλάδα για τους θεσμούς και τους ίδιους τους πολίτες.

Περιήγηση στην έκθεση

Ένα πράσινο δίκτυ, σε πράσινο χρώμα που ξεκινά μαζεμένο από την οροφή της κεντρικής αίθουσας και απλώνεται σταδιακά μέχρι να καταλήξει στο έδαφος είναι η πρώτη εικόνα που εισπράττει ο επισκέπτης της έκθεσης. Πρόκειται για το έργο της ομάδας KERNEL «Inputs, Loops and Anchors» το εγχείρημα και σχόλιο πάνω στο μετασχηματισμό της σύγχρονης παραγωγής. Τα δίκτυα παραπέμπουν τόσο στον παγκόσμιο ιστό όσο και σε μία μορφή παγίδας. «Πώς αλλάζει τελικά η παραγωγή στην εποχή της πληροφορίας και για ποιον; Τι ρόλο παίζει στις αλλαγές αυτές η ελεύθερη διακίνηση αρχείων πνευματικής ιδιοκτησίας και η εύκολη και γρήγορη χρήση και αναπαραγωγή τους;» είναι κάποια από τα ερωτήματα που θέτει η ομάδα.

Η Ευαγγελία Σπηλιοπούλου παρουσιάζει 170 σχέδια που δημιουργηθήκαν αποκλειστικά με τις δυνατότητες που δίνει ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα με τίτλο «Office Drawings». Η καλλιτέχνης με το έργο της σχολιάζει την επαναληπτικότητα, την κοινοτοπία και την αναπόφευκτη συνεχή παραγωγικότητα της σημερινής εργασίας αλλά και της καθημερινής ζωής.

Μία μηχανή πλεκτικής «Brother» από τη δεκαετία του 1980 υφαίνει μοτίβα που τα ασύμμετρα σχέδια τους, προέρχονται από τη μετατροπή των δεδομένων για την ανεργία του ΟΑΕΔ, σε κωδικούς πλεκτικής. Πρόκειται για την εγκατάσταση με τίτλο «Οiko-nomic threads» για την οποία συνεργάστηκαν η Μαρία Βαρελά, ο Μαρίνος Κουτσoμιχάλης και η Αφροδίτη Ψαρρά. Για να γίνει πραγματικότητα η ιδέα δημιουργήθηκε ένα πρόγραμμα που να μετατραπεί τα δεδομένα σε κωδικό ύφανσης παραδοσιακών μοτίβων.

Ο Πέτρος Μώρης, αντιπαραβάλλει την πνευματική ιδιοκτησία με τη συλλογική δημιουργικότητα με το έργο του «Commons». Συγκεκριμένα αξιοποιεί τα ψηφιακά διανυσματικά γραφικά που διανέμονται ελεύθερα στο διαδίκτυο για την παραγωγή ψηφιδωτών παραδοσιακής τεχνικής αλλά και δεδομένα σχετικά με τα άυλα και υλικά κοινά που είναι προσβάσιμα μέσω των αποθετηρίων του ΕΚΤ για μια ηλεκτρονική έκδοση.

Στο τρισδιάστατο ψηφιακό βίντεο «Thunderflow – Heritage» ο Θεόδωρος Γιαννάκης επιλέγει έναν ιδιαίτερο τρόπο οπτικοποίησης για να εισχωρήσει με διαφορετικό τρόπο στον πλούτο των σημερινών δεδομένων. Το έργο αναζητά στο σημερινό χάος της πληροφορίας συσχετίσεις δεδομένων και μεταδεδομένων, εντοπίζει τη συχνότητα τους και αξιοποιεί τα στοιχεία αυτά για να δώσει κίνηση στο τρισδιάστατο αληθοφανές περιβάλλον ενός κήπου.

Το πώς οι σχέσεις και συσχετίσεις χώρου και χρόνου μπορούν να αποτυπωθούν στον ψηφιακά κατασκευασμένο κόσμο και στη συνέχεια να αποδομηθούν στη ζωγραφική φανερώνει η Χρυσάνθη Κουμιανάκη στο έργο της «Νυχτερινό Τοπίο στον Εθνικό Κήπο». Η καλιτέχνης περνώντας από την εμπειρία στην ανάμνηση και από τον πραγματικό χώρο στο δυνητικό καλεί τον θεατή να οικειοποιηθεί εκ νέου τα αποδομημένα στοιχεία του έργου και να αναδιαμορφώσει τη δική του υποκειμενική πλέον εκδοχή του περιβάλλοντος.

Δύο εικόνες υψηλής ευκρίνειας που εστιάζουν στο ίδιο τοπίο και διαφέρουν χρονικά ελάχιστα η μία από την άλλη συνθέτουν το έργο της Μαριάννας Xριστοφίδου «Stereoscapes #2». Οι οθόνες αναπαράγουν πλάνα που παραπέμπουν στον τρόπο που γινόταν αντιληπτός ο χώρος και ο χρόνος στις στερεοσκοπικές εικόνες του παρελθόντος.



Γλυπτά κατασκευασμένα από κυκλοδωδεκάνιο -του χημικού υλικού που έχει την ιδιότητα να εξαχνώνεται (από τη στερεή στην αέρια φάση) παρουσιάζει ο Αθανάσιος Ζαγορίσιος. Ο καλλιτέχνης τοποθέτησε τρία πανομοιότυπα έργα σε διαφορετικού μεγέθους διαφανείς προθήκες με στόχο να γίνουν διακριτές οι διαφορετικές συνθήκες που διαμορφώνονται βάσει της σχέσης του αέρα με το γλυπτό. Καθώς το γλυπτό εξαχνώνεται σταδιακά και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές δίνεται η αίσθηση ότι το έργο μοιάζει με ένα πείραμα σε εξέλιξη.

Ζητήματα βιωσιμότητας και αυτονομίας για τις σύγχρονες μητροπόλεις θίγονται από τα έργα των αρχιτεκτονικών ομάδων «City Index Lab» και «Energize». Το έργο με τίτλο ΑΚΤΙΝΑ πρόκειται για έναν αυτόνομο σταθμό φόρτισης ποδηλάτων και συσκευών τροφοδοτούμενο από φωτοβολταϊκά που μπορεί να στηθεί ως ανοικτός και προσβάσιμος κόμβος ενός κατανεμημένου δικτύου παραγωγής πράσινης ενέργειας σε διαφορετικά σημεία της πόλης.

«30 μέρες στον κήπο / 15 μέρες στον Άρη» είναι ο τίτλος του έργου της Βαλεντίνας Κάργα με το οποίο εξετάζει και συσχετίζει εναλλακτικούς τρόπους διαβίωσης μέσα από δύο βιωματικά πειράματα. Το διπλό έργο διερευνά συστήματα που μοιάζουν κλειστά, αλλά και δίνει έμφαση στη δυνατότητα που έχουν τα άτομα να διαμορφώνουν, να επηρεάζουν αλλά και να αλλάζουν, αν χρειάζεται, κατεστημένες συνθήκες.

Ο Χρήστου Βαγιάτας – ο μικρότερος ηλικιακά που συμμετέχει- στο έργο του με τίτλο «Πόσες φορές χωράει το δωμάτιο μου στη βουλή των Ελλήνων;» προσάρμοσε σε μία επιδαπέδια κάτοψη του πρώτου ορόφου της βουλής των Ελλήνων την κάτοψη του δωματίου του στη φοιτητικη εστία του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων. Τα εκατοντάδες τετραγωνικά επισκιάζονται από το μόλις 15 τετραγωνικά χώρο που τον φιλοξενεί.

Στο μέσο πάτωμα του χώρου φιλοξενείται το έργο του Κοσμά Νικολάου «Ευρωπαϊκό Όνειρο 1-3». Η εγκατάσταση σε τρία μέρη, έχει ως αφετηρία μια σχολική εκδρομή στη Γαλλία που έκανε ο ίδιος όσο ήταν ακόμη μαθητής τη δεκαετία του 1990. Ο δημιουργός ανασύρει τη προσωπική εφηβική εμπειρία και επεξεργάζεται έντυπο και οπτικοακουστικό εκπαιδευτικό υλικό που είχε συλλέξει κατά τη διάρκεια της εκδρομής, για να αφηγηθεί το πώς διαμορφώθηκε η αντίληψη του για την ευρωπαϊκή ιδέα.

Ο Μανώλης Δασκαλάκης-Λεμός κατάγεται από τις Οινούσες το νησί που έλκουν την καταγωγή τους μεγάλες οικογένειες τις ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας. Οι εφοπλιστές φρόντισαν να «στολίσουν» το νησί με μνημεία κληροδοτήματα και δωρεές. Και σε αυτά αναφέρεται ο νεαρός καλλιτέχνης με σαρκαστική διάθεση. Στο έργο του, κεντρική θέση κατέχει το Στάδιο του νησιού που η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 2004 για να φιλοξενηθεί η ολυμπιακή φλόγα.

Για το έργο της «Η τεχν(η)ική της Απόδρασης» η Μαρία Παπανικολάου έχει ως αφετηρία τις δραπετεύσεις των πολιτών από το Ανατολικογερμανικό καθεστώς που πραγματοποιήθηκαν στα σύνορα του Βερολίνου. Η καλλίτεχνις παρουσιάζει ένα βίντεο όπου καταγράφει μια σειρά από σενάρια αποδράσεων σε σκηνογραφημένα περιβάλλοντα τα οποία έχει κατασκευάσει η ίδια στο εργαστήριό της.

Με τον λατινικό τίτλο «Ubi nunc» που ερμηνεύεται «Τώρα που;» ο Αναστάσης Στρατάκης παρουσιάζει μικρογραφίες πρωταγωνιστών της ελληνικής επανάστασης του 1821 όπως ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ και ο Ρήγας Φεραίος. Με τα έργα του θέτει την σχέση της ιστορίας με το παρόν και τον τρόπο με τον οποίο μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε το παρελθόν ως ερμηνευτικό εργαλείο για το σήμερα.

Αλλεπάλληλες ψυχρές λάμψεις από φλάς φωτίζουν τον Παρθενώνα στο βίντεο με τίτλο Parthenon Rising του Βασίλη Μπαλάσκα. Αυτή η φωταγώγηση του Παρθενώνα οφείλεται στους χιλιάδες επισκέπτες που συνέτρεξαν στο μνημείο την βραδιά της αυγουστιάτικης πανσελήνου. Ο καλλιτέχνης διερωτάται για τη σημασία και τη λειτουργία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς σήμερα και το περιεχόμενο του νοήματος της Ακρόπολης στην παρούσα ιστορική συγκυρία.



Το μνημείο στο δημόσιο χώρο, οι μνήμες που αυτό ενεργοποιεί καθώς και οι σύγχρονες «παρεμβάσεις» σε αυτό, απασχολούν την Ινώ Βαρβαρίτη στο έργο της με τίτλο «Discourse 2010, 2011, 2012». Η Βαρβαρίτη δημιουργεί τρία σχέδια που αναπαριστούν τον καθιστό ανδριάντα του Κωστή Παλαμά στο κέντρο της Αθήνας, αιχμαλωτίζοντας τα συνθήματα που έχουν γραφτεί πάνω σε αυτό (σε πρόσφατες διαδοχικές χρονιές), τα οποία αποτυπώνουν τον κοινωνικό αναβρασμό που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στη χώρα.

Τέσσερις χαρτογραφήσεις της Ιερουσαλήμ, του Καΐρου της Αλεξάνδρειας και της Αθήνας, χαραγμένες σε μήτρες από τσίγκο, είναι ο κεντρικός άξονας του έργου της Μυρτώς Φερεντίνου «Χαρτογράφηση Εξεγέρσεων, Ακυβέρνητες Πολιτείες». Με σαφείς αναφορές στην γνωστή τριλογία του Στρατή Τσίρκα, η καλλίτεχνις φέρνει σε αντιπαράθεση τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της περιόδου του 1942-1944 στη Μέση Ανατολή που εξελίχθηκαν στις ακυβέρνητες πολιτείες της με αφορμή τις πρόσφατες πολιτικοκοινωνικών εξελίξεων σύγχρονες εξεγέρσεις των πολιτών στις πόλεις αυτές καθώς και στην Αθήνα.

Δύο βίντεο που τραβήχτηκαν σε δύο πόλεις που εγκατέλειψε μεγάλο μέρος του πληθυσμού τους, της Λειψίας και του Ντιτρόιτ, αποτελούν το έργο της αρχιτέκτονα και εικαστικού Σοφίας Ντώνα. Πρόκειται για ενός είδους «χαρτογράφηση» πόλεων σε κρίση με τίτλο «Twinning Towns: Leipzig-Detroit». Δύο εγκαταλελειμμένες πισίνες των πόλεων αυτών συναντώνται μέσα από τον ήχο της μουσικής που παίζουν δύο τρομπονίστες.

Στα «Σχιδοειδή Ηχοτοπία» ο Μαρίνος Κουτσομιχάλης χρησιμοποιεί ως κεντρικά στοιχεία τη χρήση του ήχου και το αστικό περιβάλλον. Ο Κουτσομιχάλης έχοντας ηχογραφήσει ήχους από περιπλανήσεις του σε διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης συνθέτει τη δημιουργία ενός δικτύου ηχητικών τοπίων όπου παρόμοιες αλλά και αντιθετικές πολιτισμικές και κοινωνικές πραγματικότητες συναντώνται και αντιπαρατίθενται.

Η εγκατάσταση «Το γεύμα» των Ευθύμη Θέου και Θανάση Δεληγιάννη κινείται σε ένα νέο διεπιστημονικό πεδίο διασταύρωσης της περφόρμανς και της αρχαιολογίας. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο χώρο ανασκαφής της Νεολιθικής Μαγούλας στη Φθιώτιδα και θέτει στο επίκεντρο το πολυδιάστατο ζήτημα της τροφής στις ιστορικές, κοινωνικές, πολιτισμικές, εθνογραφικές του προεκτάσεις. Το υλικό που παρουσιάζεται συγκεντρώθηκε μέσα από μια εκτενή εθνογραφική έρευνα, αρχαιολογία πεδίου και συμμετοχή των καλλιτεχνών στην ανασκαφή. Αυτά καλούν το θεατή σε μια άμεση, βιωματική και αισθητηριακή σχέση με το παρελθόν και τα υλικά του κατάλοιπα.

Στην ηχητική εγκατάσταση «Ηχοτοπίο Φυτειά» ο Παναγιώτης Βορριάς επαναπροσεγγίζει ένα έθιμο-δρώμενο της Μεσσηνίας: τη ρίψη χάρτινων κατασκευών με μπαρούτι, των «σαϊτών». Στην εποχή μας, των έντονων κοινωνικοπολιτικών αναταραχών, η δράση των «σαϊτών», σύμφωνα με τον καλλιτέχνη, υπερβαίνει την ιστορική καταγωγή της. Παράλληλα διερευνάται ως ένα παιχνίδι που ενεργοποιεί τη συμμετοχικότητα και τη συλλογικότητα τοπικών κοινοτήτων και γίνεται μέσο έκφρασης επιθυμιών, αγωνιών και φόβων.



Η Χρύσα Βαλσαμάκη στο έργο «7 πορτρέτα και 616 λέξεις» αξιοποιεί εργαλεία ιστορικής και ανθρωπολογικής έρευνας και επιχειρεί να αναδείξει αφανείς όψεις της κοινωνικής ιστορίας που επιτρέπουν να αναδυθούν διαφορετικές φωνές και αφηγήσεις περιθωριακών ομάδων και μειονοτήτων. Το κεντρικό στοιχείο της εγκατάστασης είναι τα πορτρέτα επτά πρώην φυλακισμένων που αγωνίστηκαν για τα δικαιώματα των κρατούμενων κατά τη μεταπολίτευση.

Φωτογραφίες από τις αρχές του 20ου αιώνα με γυναικείες μορφές με φορεσιές διαφορετικών παραδόσεων από την Ασία και την Αφρική χρησιμοποιεί στο έργο της «Ghost of my shadow» η Ράνια Μπέλλου. Στα παλίμψηστα σχέδια που απεικονίζονται σε αλλεπάλληλα στρώματα διαφανούς χαρτιού η καλλιτέχνης επιχειρεί άνοιγμα και όσμωση με το πολιτισμικά «Άλλο» ως ένα ελεύθερο ταξίδι της μνήμης.

Η εγκατάσταση της Στεφανίας Στρούζα με τον μακρόσυρτο τίτλο «Σε ένα βαθμό η ιερότητα βρίσκεται στο βλέμμα του θεατή» προσεγγίζει το δίπολο Ανατολή-Δύση και τις πολιτισμικές και ιστορικές συνδηλώσεις του. H καλλίτεχνις ανιχνεύει και αποτυπώνει στα επιμέρους τμήματα της εγκατάστασης αντιθετικά υλικά τα οποία συσχετίζει με το μοντερνισμό και την παράδοση της Ανατολής.

O υλικός και χειρωνακτικός χαρακτήρας είναι στοιχεία κυρίαρχα στο έργο της Πάκυς Βλασσοπούλου με τίτλο «Explosions in the sky - Welcome, Ghosts». Τα κεραμικά πλακίδια, τα οποία η καλλίτεχνης κατασκεύασε χρησιμοποιώντας ως καλούπια τους μηρούς της, σε συνδυασμό με τις στοίβες από τις σκισμένες σελίδες μιας εγκυκλοπαίδειας, συγκροτούν εστίες μιας αμφίσημης αφήγησης.

Τα δυο σχέδια «Sensational butterflies Ι & ΙΙ» της Ιωάννας Ξημέρη έχουν δημιουργηθεί μέσα από μια σχολαστική διαδικασία αφαίρεσης τμημάτων από ημιδιαφανή φύλλα χαρτιού, τα οποία τοποθετούνται το ένα πάνω στο άλλο. Η εικόνα του έργου προκύπτει μέσα από την εξαφάνιση υλικού ενώ ο τρόπος εργασίας της Ξημέρη αφορά σε μια ενδοσκοπική διαδικασία που συνδέεται με μια υπαρξιακή αναζήτηση.



«Ένας ακόμη κήπος, ένας ακόμη κύκλος» είναι ο τίτλος του έργου της Μαρίας Τσάγκαρη. Πρόκειται για μία εύθραυστη κυκλική επιδαπέδια εγκατάσταση, η οποία αποτελείται από εκατοντάδες λουλούδια από στάχτη σε μια προσπάθεια επαναπροσδιορισμού της ιδέας του κήπου, όπου η ευθραυστότητα συναντάει την φθαρτότητα, την παροδικότητα και το εφήμερο.

Έχοντας ως σημείο αναφοράς την ταινία του Charles Laughton Η Νύχτα του Κυνηγού (1955) ο Αλέξανδρος Λάιος στο έργο του «Όλο και λιγότερο μπλε» συνυφαίνει τα αποσπασματικά στοιχεία ενός υπνοδωματίου κατά τη διάρκεια της νύκτας, το οποίο βρίσκεται ανάμεσα σε έναν πραγματικό και φανταστικό κόσμο.

Στα «Αμυντικά αναπτύγματα» η Μάρω Φασουλή διαμορφώνει ένα διάτρητο κέλυφος-οχυρό από φθαρτά υλικά με αφετηρία την οικειοποίηση στοιχείων από την ελληνική αρχιτεκτονική παράδοση και πιο συγκεκριμένα από την οικιστική διαμόρφωση και την εξέλιξή της στην Τήνο.

Δομικές μονάδες από χρωματιστούς μεταλλικούς δακτυλίους παρουσιάζει η Τούλα Πλουμή στη σειρά της «Corner Rings». Τα έργα προορίζονται να τοποθετηθούν σε γωνίες είτε του αρχιτεκτονικού χώρου είτε μικρότερης κλίμακας κινητών κατασκευών.

Στη καθημερινότητα στρέφει τη ματιά της η Μυρτώ Ξανθοπούλου για να αφηγηθεί με παιγνιώδη διάθεση την ορατή ή κρυμμένη ζωή των πραγμάτων που μας περιβάλλουν. Τα φθαρμένα και χρησιμοποιημένα υλικά -απορρίμματα του αστικού περιβάλλοντος- και οι συχνά τετριμμένες λέξεις που οικειοποιείται και επεξεργάζεται στα έργα της, δημιουργούν μια ποιητική του καθημερινού και του ευτελούς.

Η Ναταλί Γιαξή μεταπλάθει τις προσωπικές αφηγήσεις, τις εμπειρίες και τα βιώματα της. Στην έκθεση παρουσιάζει τα έργα-βιβλία «Τhe Independent Study of the 90’s» που αποτελούν μια συλλογή και αναταξινόμηση εικόνων από διαφημίσεις της δεκαετίας του 1990 βάσει μιας τυπολογίας που επιλέγει αυθαίρετα. Ενώ το ηχητικό έργο «What is to be sung?» παίρνει τη μορφή ενός μουσικού CD, του οποίου τα κομμάτια είναι ηχογραφήσεις τυχαίων και καθημερινών σκέψεων της καλλιτέχνιδας.

Στη σειρά βίντεο με τίτλο «Woman, nature alone» η Έρικα Σκούρτη χρησιμοποιώντας ως οδηγίες τις λέξεις «γυναίκα», «φύση», «μόνη» που αναζήτησε σε τίτλους βίντεο που διατίθενται στο διαδίκτυο, επιχειρεί την υπονόμευση και την παρωδία φράσεων που αναπαράγουν στερεότυπα και σύμβολα που συνδέονται με την λυτρωτική επαφή του ανθρώπου με τη φύση.

Παράλληλες εκδηλώσεις

Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων θα πραγματοποιηθούν οι δράσεις: «Εναλλακτικοί τρόποι διαβίωσης και πρακτικές αυτονομίας» Εργαστήριο Garduino με την αρχιτέκτονα / εικαστικό Βαλεντίνα Κάργα σε συνεργασία με την πλατφόρμα Frown και την υποστήριξη της μη –κερδοσκοπικής Εταιρίας Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΕΛ / ΛΑΚ). Τα τελευταία δύο χρόνια, η Βαλεντίνα Κάργα διερευνά θέματα που σχετίζονται με την αυτονομία, τη βιωσιμότητα, τις εναλλακτικές οικονομίες, τη διάχυση της γνώσης μέσα από ελεύθερα ανοιχτά λογισμικά, την κουλτούρα «φτιάξε το μόνος σου» και τις δυνατότητες δημιουργίας νέων, αυτόνομων κοινοτήτων (Σάββατο 2/11, 18.00 - 20.00. Κυριακή 3/11 12.00 - 16.00)

Μία performance θεάτρου/αρχαιολογίας θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη και την Πέμπτη 6 και 7 Νοεμβρίου με τίτλο «Το γεύμα», στο «Salon de Bricolage» (Αλωπεκής 9, Κολωνάκι) και στο εστιατόριο «Κατσούρμπος» (Αμύντα 2, Πλ. Μ. Χατζιδάκι) αντίστοιχα.
Κάθε Πέμπτη, κατά τη διάρκεια της τακτικής ξενάγησης οι καλλιτέχνες Μαρία Βαρελά, Μαρίνος Κουτσομιχάλης και Αφροδίτη Ψαρρά, δημιουργοί της εγκατάστασης Oiko – nomic threads θα θέτουν σε λειτουργία την ιδιαίτερη πλεκτομηχανή τους. Ώρα: 7μμ,
Ξεναγήσεις κάθε Πέμπτη στις 7 μ.μ. και Κυριακή στις 12 μ.μ.

Επίσης έχουν σχεδιαστεί και θα υλοποιούνται καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα για τα σχολεία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης.

Με αφορμή την έκθεση κυκλοφορεί δίγλωσσος κατάλογος (Ελληνικά / Αγγλικά) με κείμενα Δάφνης Βιτάλη, Δάφνης Δραγώνα, Τίνας Πανδή και των καλλιτεχνών.