Βυζαντινό Μουσείο: Οι εκθέσεις που δε θα χάσουμε

του Γιάννη Ασδραχά

Πολυποίκιλο και με πλούσια θεματική που καλύπτει ευρύ φάσμα της τέχνης είναι το πρόγραμμα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου για την νέα καλλιτεχνική περίοδο.

Πριν από λίγες μέρες εγκαινιάστηκε η περιοδική έκθεση του Λάμπρου Γατή «Γλυπτικής Ραψωδία». Στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων, παρουσιάζεται η τελευταία καλλιτεχνική ενότητα του δημιουργού, η οποία περιλαμβάνει σειρά γλυπτών από μέταλλο, ξύλο και πολυεστέρα, τα οποία παραπέμπουν σε σήμαντρα και τύμπανα, κινούνται και παράγουν φυσικούς και ηλεκτρονικούς ήχους.

Κάθε έργο λειτουργεί αυτόνομα. Ταυτόχρονα, καθώς τα γλυπτά «αφυπνίζονται» διαδοχικά, αφηγούνται αντίστοιχα μέσα από τον ήχο και την κίνηση ένα κάλεσμα, χαρμόσυνες δοξασίες, επιθετικά και πένθιμα εμβατήρια, θρήνο και έναν ύστατο χαιρετισμό. Όπως σημειώνεται, η ενότητα «Γλυπτικής Ραψωδία» του Λάμπρου Γατή αποτελεί μια μακρόχρονη καλλιτεχνική αναζήτηση η οποία διήρκεσε σχεδόν μιαν ολόκληρη δεκαετία, από το 2002 μέχρι σήμερα. Η έμπνευσή του ενίοτε εκκινεί από τις «μνήμες των παιδικών χρόνων από τα καμπαναριά των Αγράφων και τα ξύλα και τα μεταλλικά δοκάρια των σημάντρων των μοναστηριών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο ίδιος ο καλλιτέχνης σχετικά με την αναζήτηση του περιεχομένου της δουλειάς του.

* Πτυχές από την ζωή της Δούκισας της Πλακεντίας φανερώνονται στο κοινό και στην έκθεση που θα εγκαινιαστεί στις 15 Δεκεμβρίου με τίτλο «Δούκισα της Πλακεντίας: Η ιστορία που γέννησε τον Μύθο»

Sophie Barbé de Marbois, Duchesse de Plaisance (1785-1854). Πόσοι άραγε γνωρίζουν το πραγματικό όνομα της Δούκισσας της Πλακεντίας; Οι Αθηναίοι στα μέσα του 19ου αιώνα την ονόμαζαν Δουκέσσα της Πιατσέντσας, την αντιμετώπιζαν με φόβο και δέος και ύφαναν γύρω από τη ζωή της ένα πυκνό πλέγμα μύθων. Αυτό το πλέγμα θα προσπαθήσει να διαπεράσει η έκθεση του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, και να αναδείξει κάποιες από τις άγνωστες πτυχές της προσωπικότητας και της δράσης της Δούκισσας της Πλακεντίας στην Ελλάδα.

Η καταγωγή της από την Αμερική, ο έγγαμος βίος της στη Γαλλία, η εγκατάστασή της στην Αθήνα του Όθωνα, η φιλανθρωπική της δράση και η επιχειρηματική της δραστηριότητα θα παρουσιαστούν μέσα από έργα τέχνης, αρχειακό υλικό και μαρτυρίες συγχρόνων της. Τέλος, δεν θα μπορούσαν να μην συμπεριληφθούν στην έκθεση αυτή σχεδόν όλες οι μεταγενέστερες μυθιστορηματικές αποδόσεις της ζωής της, που συνέβαλαν όχι μόνο στη διατήρηση της φήμης της, αλλά κυρίως στη διαιώνιση του μύθου της.

* Έργα τέχνης από ημιπολύτιμους λίθους και κοράλλια από τη συλλογή του Ιδρύματος Ι. & Δ. Πασσά θα βρίσκονται στις προθήκες του μουσείου και στην έκθεση που εγκαινιάζεται στις 2 Μαρτίου 2011 με τίτλο «Από τη γη στον ουρανό».
 
Μέχρι και τις 15 Μαΐου, που θα διαρκέσει η έκθεση, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να
θαυμάσει αντικείμενα κινέζικης τέχνης, που έχουν κατασκευαστεί επί το πλείστον στα τέλη του 19ου και στο πρώτο μισό του 20ού αιώνα από ορυκτά και πετρώματα (νεφρίτη, ιαδεΐτη, lapis lazouli, αμέθυστο, ορεία κρύσταλλο, τυρκουάζ, φθορίτη, μαλαχίτη, αβεντουρίνη, κ.α.) αλλά και από κοράλλια.

Στην έκθεση γίνονται αναφορές στη μακραίωνη χρήση των ημιπολύτιμων λίθων στην Κίνα αλλά και σε όλους σχεδόν τους αρχαίους πολιτισμούς, ενώ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην χρήση του νεφρίτη, ο οποίος στον κινεζικό πολιτισμό θεωρείται το πολυτιμότερο ορυκτό. Η έκθεση περιλαμβάνει ακόμα μια ενότητα για τις τεχνικές επεξεργασίας των ημιπολύτιμων λίθων που εφαρμόζονται στην κατασκευή μικρογλυπτών, και άλλες που, με αφορμή τα αντικείμενα τέχνης της συλλογής Πασσά, πραγματεύονται την αναβίωση αρχαίων σχημάτων, την κινεζική θρησκευτική σφαίρα, τα διακοσμητικά μοτίβα που αποδίδουν περίπλοκους συμβολισμούς, την ιδανική κινεζική γυναικεία ομορφιά.

* Με τίτλο «Όψεις του Πνευματικού» παρουσιάζονται από τις 25 Μαΐου έργα ζωγραφικής που ανήκουν στην συλλογή Θωμά Λιακουνάκου. Τους πίνακες υπογράφουν σημαντικοί Έλληνες, ευρωπαίοι και αμερικάνοι καλλιτέχνες. Η θεματική των έργων συνδέεται με την αποτύπωση της έννοιας του «πνευματικού» στην τέχνη.

* Στις 19 Οκτωβρίου ανοίγει τις πύλες της η έκθεση με έργα που ανήκουν στην συλλογή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων ( ΕΤΕπ). Το οικονομικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, από την ίδρυσή της το 1958 και παράλληλα με την τραπεζική της δραστηριότητα έχει ασχοληθεί και με την προώθηση της ευρωπαϊκής σύγχρονης τέχνης, μέσα από τη δημιουργία μιας ιδιαίτερα σημαντικής συλλογής έργων τέχνης. Η συλλογή της ΕΤΕπ περιλαμβάνει περίπου 500 έργα, που διαγράφουν το πανόραμα της καλλιτεχνικής δημιουργίας στην Ευρώπη από το 1958 έως σήμερα, εστιάζοντας τόσο σε καταξιωμένους όσο και νεώτερους καλλιτέχνες και καλύπτοντας όλο το εύρος της εικαστικής έκφρασης (ζωγραφική, γλυπτική, εγκαταστάσεις, σχέδια, φωτογραφίες).

To 2011 αποτελεί μια σημαντική χρονιά για την συλλογή της ΕΤΕπ. καθώς για πρώτη φορά μεγάλο μέρος της θα εκτεθεί αρχικά στη Γαλλία, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Saint Etienne, στη συνέχεια στη Ρώμη, στο Palazzo Ruspoli, και τέλος στην Ελλάδα, στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.

Η συλλογή παρακολουθεί μέσω των διαφορετικών καλλιτεχνικών εκφράσεων, τις διαφορετικού χαρακτήρα αλλαγές που πραγματοποιούνται τα τελευταία τριάντα χρόνια στην Ευρώπη και σκοπός της είναι να προσφέρει με αυτήν την παρουσίαση έναυσμα για τη δημιουργία μιας σύγχρονης εικαστικής συνομιλίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

* Τον Νοέμβριο της επόμενης χρονιάς το μουσείο θα παρουσιάσει το έργο ενός από τους σημαντικότερους νέο-εξπρεσσιονιστές ζωγράφους της Δανίας, του Per Kirkeby. Η θεματική των έργων εστιάζει σε ιστορικά και θρησκευτικά ζητήματα όπως για παράδειγμα το Βυζάντιο την περίοδο της Εικονομαχίας.

Info:
Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο
Βασ. Σοφίας 22, Αθήνα, τηλ.: 210 7211027, 7232178, 7231570
Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή 8.30π.μ. - 3μ.μ. την περίοδο Νοεμβρίου - Μαρτίου και 8.00π.μ. - 7.30μ.μ. την περίοδο Απριλίου - Οκτωβρίου
Τιμές εισιτηρίων: 4 έως 7 ευρώ