Μαφάλντα: 61 χρόνια από την πρώτη εμφάνιση της πιο αθυρόστομης πιτσιρίκας των κόμικς

Η Μαφάλντα, δημιούργημα του Joaquín Salvador Lavado – του θρυλικού Κίνο – εξελίχθηκε μέσα σε λίγα χρόνια σε παγκόσμιο φαινόμενο. Από το 1964 έως το 1973, η σειρά κόμικς δημοσιεύτηκε καθημερινά στην Αργεντινή, ενώ σύντομα οι ιστορίες της έφτασαν σε εκατομμύρια αναγνώστες διεθνώς.

Όπως έγραψε πρόσφατα το New Yorker, η Μαφάλντα υπήρξε πολλά παραπάνω από άλλη μια φιγούρα κόμικς· «ήταν ένα παιδί που διάβαζε εφημερίδες, σχολίαζε την επικαιρότητα και δίδασκε στους αναγνώστες να αμφισβητούν τον κόσμο».

Ο Ιταλός φιλόσοφος Ουμπέρτο Έκο είχε πει χαρακτηριστικά: «Αν ο Τσάρλι Μπράουν διαβάζει Φρόιντ, η Μαφάλντα διαβάζει Τσε Γκεβάρα». Μέσα από τα μάτια μιας εξάχρονης, η σειρά άγγιξε θέματα όπως οι στρατιωτικές χούντες, οι απεργίες, ο πληθωρισμός, η ανισότητα και η πυρηνική απειλή.

Η παρέα της – ο φιλοχρήματος Μανωλίτο, η παραδοσιακή Σουσανίτα, ο ονειροπόλος Φελίπε, αργότερα η μικροσκοπική αλλά δυναμική Λιμπερτάδ – έγινε μικρόκοσμος της αργεντίνικης κοινωνίας. Η ίδια η Μαφάλντα, όμως, ξεχώριζε γιατί τολμούσε να μιλήσει για όσα οι μεγάλοι απέφευγαν: τον πόλεμο, την αδικία, την καταπίεση. Χαρακτηριστικό είναι ένα σκίτσο όπου, δείχνοντας το γκλομπ ενός αστυνομικού, λέει: «Αυτό είναι το ξυλάκι για να τσακίζεις ιδεολογίες».

Παρά τη διακοπή της το 1973, η απήχηση του κόμικ δεν έσβησε ποτέ. Μετά από εκείνη τη χρονιά, ο Κίνο δεν ξανασχεδίασε νέες ιστορίες, αλλά οι ήδη υπάρχουσες επανεκδόθηκαν σε βιβλία και μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, κάνοντας τη μικρή ηρωίδα παγκόσμιο φαινόμενο.

Το 2009, στη Διεθνή Έκθεση Βιβλίου της Λίμα, χιλιάδες θαυμαστές περίμεναν ώρες για ένα αυτόγραφο του Κίνο, ενώ το 2024 το Netflix ανακοίνωσε νέα σειρά βασισμένη στη Μαφάλντα, και τον Ιούνιο του 2025 κυκλοφόρησε στις ΗΠΑ η πρώτη πλήρης αγγλική μετάφραση της σειράς. Ταυτόχρονα, αγάλματα της Μαφάλντα στήνονται σε πόλεις σε όλο τον κόσμο, με το πιο πρόσφατο στην Τενερίφη.

Σήμερα, με φόντο τη νέα εκδοτική της «μετακόμιση» από την ιστορική Ediciones de la Flor στην Penguin Random House μετά από 55 χρόνια, η Μαφάλντα παραμένει φωνή κριτικής και ελευθερίας.

Όπως έγραφε η El País, «συνεχίζει να ενσαρκώνει την τρυφερότητα, την ανυπακοή και την ταυτότητα μιας κοινωνίας που αμφισβητεί τον εαυτό της».

Η Μαφάλντα δεν μας έμαθε ποτέ να σεβόμαστε απλώς τους μεγάλους ή να τρώμε τη σούπα μας. Μας έμαθε να ρωτάμε «γιατί;», και αυτό είναι το μεγαλύτερο μάθημα που εξακολουθεί να προσφέρει 60 χρόνια μετά.