Είναι τόση η πίκρα που κουβαλάω μέσα μου, που θα ‘θελα να μην υπάρχω σ’ αυτή τη χώρα που λέγεται Ελλάδα

Μια μέρα σαν και αυτή, ο μεγάλος λαϊκός τραγουδιστής Στέλιος Καζαντζίδης φεύγει από τη ζωή. Τον θυμόμαστε μέσα από σπάνιες συνεντεύξεις του. 

Είναι τόση η πίκρα που κουβαλάω μέσα μου, που θα ‘θελα να μην υπάρχω σ’ αυτή τη χώρα που λέγεται Ελλάδα

(η μητέρα μου) Με επηρέασε πάρα πάρα πολύ. Θυμάμαι τις συμβουλές της. Δεν ήθελε με τίποτα να γίνω καλλιτέχνης. Κάποτε, όταν της πήγα τα πρώτα λεφτά, που είχε βγει ο ήλιος τρία καλάμια, είχαμε πάει σε έναν αρραβώνα, γλεντούσαν κάτι πλούσιοι ψαρομανάβηδες. Της πήγα πολλά λεφτά τότε. Να σκεφτείς, τραγουδάγαμε ατέλειωτες ώρες, τα λαιμά μας είχαν πρηστεί, ούτε μικρόφωνα την εποχή εκείνη, ούτε τίποτα. Μαζέψαμε λοιπόν αρκετά λεφτά απ' τη χαρτούρα. Της τα πήγα, και μόλις τα είδε, με είπε «αλήτη» - για πρώτη φορά άκουσα τη λέξη «αλήτη» απ' τη μάνα μου.

(οι άντρες) Κλαίνε, κλαίνε και παρακλαίνε Και κλαίνε αληθινά οι άντρες όταν κλαίνε. Γιατί να μην κλαινε οι άντρες; Δεν είναι όντα οι άντρες; Κι ο πιο δυνατός άνθρωπος, υπάρχουν στιγμές που κλαιει. Μπορείς να μην κλάψεις όταν χάνεις τη μάνα σου; Αν είναι δυνατόν. Υπάρχει άλλο πράγμα στον κόσμο πιο πολύτιμο απ’ τη μάνα; 

Τραγούδι θυμάμαι απ’ τη γιαγιά μου. Νομίζω τα βάσανα που τραβηξα - και τραβάω - είναι αυτά που κάναν τη φωνή μου τέτοια, να έχει γεμίσει πόνο και να βγάζει αυτή την πίκρα από μέσα της. Γιατί δεν θυμάμαι να γέλασα ποτέ στη ζωή μου αληθινά. Δεν θυμάμαι ποτέ, μα ποτέ. Κατοχή, φτώχεια, μιζέρια, φόβοι…

Τραγουδάνε χίλιοι τόσοι τραγουδισταί εύθυμα τραγούδια. Είναι βέβαια πονεμένα τα τραγούδια μου, δε λέω, αλλά αυτό είναι το είδος μου. Δεν μπορώ να πω χαρούμενο τραγούδι. Είναι η δομή μου τέτοια.

Το ρεμπέτικο δεν μου πάει εμένα. Θεωρώ ότι πήρε στο λαιμό του και το λαϊκό τραγούδι. Το ρεμπέτικο βγήκε μέσα από τα καταγώγια, μπερδεμένο με χασίσια με φυλακές με μαχαιρώματα. Το λαϊκό τραγούδι δεν έχει καμία σχέση με το ρεμπέτικο, είναι πάναγνο σαν το νερό το κρυστάλλινο που βγαίνει από μια πηγή.

Αυτός που κάνει πολλές εμφανίσεις, φθείρεται. Κι αυτός που λέει πολλά, κάνει και λάθη. Τα πολλά και τα καθόλου βλάπτουν. Να το θυμάσαι αυτό. Το μέτρο είναι το καλύτερο πράγμα.

Ο έρωτας; Τι να λέμε; Χωρίς έρωτα δεν υπάρχει ζωή. Η δημιουργία στον άνθρωπο είναι ο έρωτας, εμπνέει τον άνθρωπο να δημιουργεί. Είναι ωραίο πράγμα ο έρωτας, πολύ ωραίο.

Ε, κάποτε ερωτεύτηκα κι εγώ, τον τραγούδησα τον έρωτα, βέβαια απ' την καλή του όψη, έκανα κοινωνικό ερωτικό τραγούδι. Τώρα δεν υπάρχει λόγος να πω ερωτικά τραγούδια. Τραγουδάνε σήμερα 2.000-3.000 τραγουδιστές - πόσοι είναι; - όλοι τραγουδάν τον έρωτα, να πάω κι εγώ, ένας ακόμη, να γίνουμε τρεις χιλιάδες ένας; Προτιμάω να τραγουδάω για τους μετανάστες, για τους βασανισμένους που ζουν στην Ελλάδα, για τη φτώχεια, γενικά για τα κάτω στρώματα.

Η πολιτική, το πιο αστείο πράγμα που υπάρχει σ’ αυτόν τον τόπο είναι η πολιτική. Ο Έλληνας είναι ο πιο απροστάτευτος πολίτης που υπάρχει στον κόσμο. Ο άνθρωπος εδώ είναι πολύ υποβαθμισμένος.

Είμαι απόλυτος. Δεν υπάρχει σήμερα λαϊκό τραγούδι. Άλλωστε έχουν εκλείψει και οι λόγοι για τους οποίους κάναμε κάποτε λαϊκό τραγούδι. Εκείνα τα αριστουργήματα εκτός από τραγούδια ήταν και καταγραφή των προβλημάτων των λαϊκών τάξεων. Το λαϊκό τραγούδι είναι διαμαρτυρία, αμφισβήτηση, δεν είναι εφησυχασμός.

Εγώ τη θρησκεία την έχω μέσα μου. Δεν μου αρέσει να πειράζω κανένα. Αυτό για μένα λέει πολλά. Να μη σκέφτεσαι κακό για το συνάνθρωπό σου. Αυτοί που σταυροκοπιούνται και κάνουνε μετάνοιες, το κάνουνε για να κρύψουνε κάτι άλλο.

Θα ‘θελα να πεθάνω αλλού. Γιατί είναι τόση η πίκρα που κουβαλάω μέσα μου, που θα ‘θελα να μην υπάρχω σ’ αυτή τη χώρα που λέγεται Ελλάδα.

Αποσπάσματα συνεντεύξεων στη Σεμίνα Διγενή, στον Δημήτρη Γκιώνη, στην Γιάννα Λοϊζίδου, και στον Νίκο Μωραΐτη

 

Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

Απόρρητο
v