Στη Δήλο, η 5η Διεθνής Συνάντηση ALPHA MISSION συγκέντρωσε κορυφαίους επιστήμονες, στοχαστές και δημιουργούς για να επαναπροσδιορίσουν πώς ζούμε στη Γη – και πώς θα ζήσουμε πέρα από αυτήν.
Στις 26 και 27 Μαΐου 2025, κάτω από τον λαμπρό ήλιο του Αιγαίου, στο ιερό νησί της Δήλου — γενέτειρα του Απόλλωνα και της Άρτεμης, ένα από τα πρώτα κοσμοπολίτικα κέντρα της Μεσογείου και σήμερα υπαίθριο μουσείο — πραγματοποιήθηκε η 5η Παγκόσμια Συνάντηση της ALPHA MISSION – ΔELOS. Με τίτλο «Ανθρώπινοι Οικισμοί: Από τη Γη στη Σελήνη και πιο πέρα», η διοργάνωση προσκάλεσε διακεκριμένους επιστήμονες, στοχαστές, ερευνητές, εκπαιδευτικούς και καλλιτέχνες να επανεξετάσουν πώς κατοικούμε τον πλανήτη μας αλλά και κόσμους πέρα από αυτόν.
Αντλώντας έμπνευση από τη Δήλο, που στο απόγειό της φιλοξενούσε σχεδόν 30.000 κατοίκους σε ισορροπία με τους λιγοστούς φυσικούς πόρους του νησιού, η συνάντηση στράφηκε στο παρελθόν για να συμβάλλει σ’ ένα νέο όραμα για το μέλλον. Στο νησί του Απόλλωνα, του θεού του φωτός, που όμως λατρευόταν και ως Κτίστης και Αρχηγέτης –δηλαδή συνδεόταν με την ίδρυση πόλεων–, οι συζητήσεις στράφηκαν γύρω από το πώς μπορούμε να χτίζουμε με σοφία, υπευθυνότητα και σε αρμονία με την φύση στην οποία ανήκουμε.
H ALPHA MISSION – ΔELOS αποτελεί πρωτοβουλία του World Human Forum. Πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και με την υποστήριξη του Εθνικού Κέντρου Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος», του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος και της Europa Nostra.
Η λίστα των ομιλητών περιελάμβανε διακεκριμένους επιστήμονες, στοχαστές, ερευνητές, καλλιτέχνες, εκπαιδευτικούς και μαθητές από τις Κυκλάδες. Ανάμεσα τους οι John Schellnhuber, Carlos Moreno, Γιάννης Ζουγανέλης, Αθηνά Κουστένη, Mark Wigley, Beatriz Colomina, Daniel A. Barber, David Gissen, Δημήτρης Φιλιππίδης, Simon Richards, Nahum Romero, Catherine Gall, Θωμάς Δοξιάδης, Véronique Chankowski και άλλοι.
Στο επίκεντρο του προβληματισμού βρέθηκαν η παρακαταθήκη του σπουδαίου πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη και τα Συμπόσια της Δήλου που ενορχήστρωσε κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970. Σε αυτές τις εμπνευσμένες συναντήσεις συμμετείχαν κορυφαίοι διανοητές όπως οι Buckminster Fuller, Margaret Mead και Marshall McLuhan, για να εξερευνήσουν το μέλλον των ανθρώπινων οικισμών μέσα από το πρίσμα της επιστήμης της Οικιστικής (Ekistics). Διευρύνοντας τη συζήτηση από τη Γη στο διάστημα, η ALPHA MISSION – ΔΕLOS 2025 κάλεσε επιστήμονες της εποχής μας να οραματιστούν οικισμούς στους οποίους φύση, κοινωνία και τεχνολογία συνυπάρχουν αρμονικά – για όπου κι αν ανοίξει τα φτερά της η ανθρωπότητα στο μέλλον.
Στο πλαίσιο της συνάντησης, το World Human Forum παρουσίασε μια νέα γλυπτική εγκατάσταση του καταξιωμένου γλύπτη Πραξιτέλη Τζανουλίνου. Με επίκεντρο τις έννοιες «Εν το παν, Σοφία, Ζωή» σκαλισμένες πάνω σε μάρμαρο σε 6 γλώσσες, προσκαλεί το κοινό σε έναν χώρο πληροφόρησης και περισυλλογής. Παράλληλα, οι συμμετέχοντες είχαν τη δυνατότητα να στείλουν το προσωπικό τους μήνυμα γύρω από αυτές τις έννοιες παντού στον κόσμο, ταχυδρομώντας μία κάρτα με γραμματόσημα της νέας σειράς ALPHA MISSION - ΔELOS, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τα ΕΛΤΑ.
Δύο μικρά γλυπτά ενθύμια προσφέρθηκαν στον καθηγητή Σταμάτη Κριμιζή, Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και ομότιμο διευθυντή του Τμήματος Διαστημικής Φυσικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins, καθώς και στον Δημήτρη Αθανασούλη, προϊστάμενο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων, για την αδιάλειπτη υποστήριξή τους από την απαρχή της πρωτοβουλίας ALPHA MISSION - ΔELOS πριν από πέντε χρόνια.
Το διήμερο ολοκληρώθηκε στο αρχαίο θέατρο του νησιού, με «Αρχαίες σκέψεις και κοσμικές ωδές». Η Karen ní Mheallaigh, καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, και η Bettany Hughes, ιστορικός, συγγραφέας και παρουσιάστρια/δημιουργός ντοκιμαντέρ, διάβασαν αποσπάσματα από αρχαία και σύγχρονα κείμενα για τη Δήλο και το διάστημα, συνοδεία ζωντανών ερμηνειών από τη Diana Tishchenko (βιολί), τον Σωκράτη Σινόπουλο (λύρα), τη Zelişah Kızılkan (φωνή, ντουντούκ) και τον Αλέξανδρο Ριζόπουλο (κρουστά).
Περισσότερες πληροφορίες για τις θεματικές και συζητήσεις:
Γεφυρώνοντας εποχές και κόσμους
Η πρώτη ημέρα ήταν αφιερωμένη στην αστική βιωσιμότητα κατά το παρελθόν.Υπό τον συντονισμό της Αλεξάνδρας Μητσοτάκη, Προέδρου και Συνιδρύτριας του World Human Forum, στην εναρκτήρια συνεδρία με τίτλο «Ανθρώπινες εγκαταστάσεις στην Αρχαιότητα και το παράδειγμα της Δήλου» μίλησε η Véronique Chankowski, Διευθύντρια στη Γαλλική Σχολή Αθηνών, η οποία αναφέρθηκε στην υποδειγματική αστική ανθεκτικότητα της Δήλου. Έχοντας ανασκαφική εμπειρία τριών δεκαετιών στη Δήλο, η καθηγήτρια Chankowski ανέλυσε την ιστορία του νησιού ως ένα παράδειγμα πολυπολιτισμικής συνύπαρξης – έναν τόπο που λειτουργούσε τόσο ως σημαντικό θρησκευτικό κέντρο όσο και ως ζωντανός εμπορικός κόμβος – αναδεικνύοντας τα διαχρονικά του διδάγματα για τη συμβίωση σε μια παγκοσμιοποιημένη κοινωνία.
Η επόμενη ενότητα, με τίτλο «Οικιστική και τα Συμπόσια της Δήλου», εστίασε στα Συμπόσια της Δήλου (1963–75) και στον οραματιστή πολεοδόμο Κωνσταντίνο Δοξιάδη, ο οποίος τα διοργάνωσε και εισήγαγε τον όρο «Οικιστική» για την επιστημονική μελέτη των ανθρώπινων εγκαταστάσεων. Τη συζήτηση οργάνωσε και συντόνισε η Μάνθα Ζαρμακούπη, καθηγήτρια Ρωμαϊκής Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια. Συμμετείχαν οι Θωμάς Δοξιάδης (αρχιτέκτονας και αρχιτέκτονας τοπίου, ιδρυτής του γραφείου doxiadis+), Δημήτρης Φιλιππίδης (ομότιμος καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ), Simon Richards (ανώτερος λέκτορας στην Ιστορία και Θεωρία της Αρχιτεκτονικής στο Loughborough University) και Mark Wigley (καθηγητής και ομότιμος κοσμήτορας της Σχολής Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου Columbia).
Οι Ζαρμακούπη και Richards είναι συνεπιμελητές του τόμου The Delos Symposia and Doxiadis, της πρώτης πλήρους μελέτης για τα Συμπόσια της Δήλου, η οποία εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο Lars Müller και κυκλοφόρησε με τη στήριξη του Ιδρύματος Ευάγγελου Πιστιόλη.
Ο Δημήτρης Φιλιππίδης αναλογίστηκε την καινοτόμο μεθοδολογία του Δοξιάδη, που συνδύαζε την αυστηρή μαθηματική ανάλυση με τον σεβασμό στην ιστορική και πολιτισμική ταυτότητα του τόπου. Τόνισε ότι το όραμά του υπερέβαινε τον τεχνικό σχεδιασμό, ενσωματώνοντας διδάγματα του παρελθόντος για να δημιουργήσει βιώσιμα, ανθρωποκεντρικά αστικά περιβάλλοντα — μια προσέγγιση που παραμένει επίκαιρη.
Ο Simon Richards τοποθέτησε την προσφορά του Δοξιάδη στο πλαίσιο της αμφισβήτησης του τεχνοκρατικού σχεδιασμού που κυριάρχησε τη δεκαετία του ’60. Υπογράμμισε τη σημασία των Συμποσίων της Δήλου, τα οποία έδωσαν έμφαση στην ανθρώπινη εμπειρία και ευημερία, ζητήματα που εξακολουθούν να απασχολούν έντονα τη σύγχρονη πολεοδομία.
Ο Θωμάς Δοξιάδης αναφέρθηκε στους οικογενειακούς δεσμούς του με τον Κωνσταντίνο Δοξιάδη (αδελφός του παππού του) και ανέλυσε, με βάση τις σύγχρονες αρχές της οικολογίας τοπίου, το ρυμοτομικό σχέδιο των Σκοπίων της δεκαετίας του ’60, τοοποίο θεωρεί καλά εναρμονισμένο με τα φυσικά συστήματα και διαχρονικά ανθεκτικό. Επισήμανε την ανάγκη για ηθική πρακτική και διεπιστημονική έρευναστη συνέχιση του έργου του Δοξιάδη.
Ο Mark Wigley εξήρε τον Κωνσταντίνο Δοξιάδη για τον καινοτόμο τρόπο με τον οποίο επανακαθόρισε τη σκέψη γύρω από τους ανθρώπινους οικισμούς και τα δίκτυα, αμφισβητώντας παράλληλα την ανθρωποκεντρική προσέγγιση του παρελθόντος στον αστικό σχεδιασμό. Επισήμανε την ανάγκη διεύρυνσης της οπτικής πέρα από τον άνθρωπο, ώστε να συμπεριλάβει ευρύτερες οικολογικές και κοσμικές συνδέσεις, καλώντας σε έναν επαναπροσδιορισμό του ρόλου της αρχιτεκτονικής σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία.
Η Μάνθα Ζαρμακούπη τόνισε τον κεντρικό ρόλο που κατείχε η μελέτη των αρχαίων οικισμών στις συζητήσεις των Συμποσίων της Δήλου, επισημαίνοντας πώς αυτές οι συναντήσεις των δεκαετιών του’60 και του ’70 προσφέρουν ιστορικό βάθος στους σύγχρονους προβληματισμούς γύρωαπό την ανθρώπινη ύπαρξη, τη διαφορετικότητα και την οικολογία στοναρχιτεκτονικό σχεδιασμό.
Από την αρχαιότητα στις δυνατότητες του αύριο, η δεύτερη ημέρα επικεντρώθηκε στους οικολογικούς οικισμούς και σε πιθανά σενάρια για το διάστημα. Ο Δημήτρης Αθανασούλης καλωσόρισε τους συμμετέχοντες στη Δήλο, υπογραμμίζοντας τη σημασία του αρχαιολογικού της πλούτου και την πρόκληση της σύνδεσης αυτής της κληρονομιάς με τη σύγχρονη κοινωνία. Εξήρε την εξέλιξη της διοργάνωσης σε έναν θεσμό που ενισχύει αυτές τις συνάψεις και αναγνώρισε τον οραματικό ρόλο της Αλεξάνδρας Μητσοτάκη στη δημιουργία του.
Η συνεδρία «Γήινοι Οικολογικοί Οικισμοί», την οποία συντόνισε η Josie Bamford, Executive Producer τουΠολιτιστικού Προγράμματος του Schwarzman Centre του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, παρουσίασε προσεγγίσεις από τον Daniel A. Barber, καθηγητή και διευθυντή του Τομέα Ιστορίας καιΘεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Αϊντχόβεν· την Catherine Gall, γενική διευθύντρια του ETI Research Laboratory (Σορβόννη)· και τον David Gissen, καθηγητή Αρχιτεκτονικής και διευθυντή του Διδακτορικού Προγράμματος της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Yale. Στη συζήτηση συμμετείχαν, επίσης, με παρεμβάσεις τους, η Beatriz Colomina, καθηγήτρια Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Princeton, και η Μάνθα Ζαρμακούπη.
Ο David Gissen υποστήριξε ότι η αναπηρία αποτελεί εγγενές και πολύτιμο κομμάτι της ανθρώπινης ιστορίας και εμπειρίας, καθώς προσφέρει μοναδικές οπτικές που αξίζει να διατηρηθούν. Τόνισε, επίσης, πώς τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν αρχικά για άτομα με αναπηρία έχουν επιτρέψει εξαιρετικά επιτεύγματα, όπως τα διαστημικά ταξίδια, υποδηλώνοντας ότι οι προσεγγίσεις της αναπηρίας μπορούν να προσφέρουν καθοριστικές οπτικές για τοντρόπο με τον οποίο φανταζόμαστε το μέλλον.
Η Catherine Gall ανέδειξε την ανάγκη οι πόλεις να σχεδιάζονται με επίκεντρο την ανθρώπινη ευημερία, ενισχύοντας την εγγύτητα, την ενσωμάτωση και την ευτυχία όλων των κατοίκων –συμπεριλαμβανομένων των παιδιών, των ηλικιωμένων και των ατόμων με αναπηρία– αντί να προτάσσουν τις υποδομές για αυτοκίνητα. Τόνισε ότι οι πόλεις πρέπει να λειτουργούν ως ζωντανοί, συλλογικοί οργανισμοί σε 24ωρη βάση, δημιουργώντας αληθινές κοινότητες και δεσμούς, ώστε να καταπολεμηθεί η μοναξιά και να ενισχυθεί η κοινωνική αλληλεπίδραση.
Ο Daniel A. Barber υποστήριξε ότι η σημερινή μας εξάρτηση από συστήματα κλιματισμού που λειτουργούν με ορυκτά καύσιμα αντικατοπτρίζει μια κλιματική κρίση και κρίση κοινωνικής δικαιοσύνης. Προέτρεψε το κοινό να μειώσει την εξάρτηση από τασυνεχώς ενεργά συστήματα θέρμανσης και κλιματισμού (HVAC). Τόνισε δε την ανάγκη να ανακτήσουμε παραδοσιακές, παθητικές στρατηγικές αερισμού για να δημιουργήσουμε ένα πιο βιώσιμο και δίκαιο μέλλον, όπου η αρχιτεκτονική παίζεικαθοριστικό ρόλο στην απο ανθρακοποίηση.
Η Beatriz Colomina ανέδειξε την επικείμενη κρίση της απώλειας μικροβιακής ποικιλομορφίας, συνδέοντας τα αποστειρωμένα περιβάλλοντα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής με την αύξηση προβλημάτων υγείας όπως οι αλλεργίες και τα αυτοάνοσα νοσήματα, εξαιτίαςτης διακοπής της επαφής μας με ευεργετικούς μικροοργανισμούς του εδάφους. Πρότεινε ένα νέο αρχιτεκτονικό παράδειγμα που να αγκαλιάζει τη συμβίωση με τους μικροοργανισμούς και υπερβαίνει τον περιορισμένο ανθρωποκεντρικό σχεδιασμό, ενισχύοντας την ανθρώπινη υγεία και ανθεκτικότητα.
Η επόμενη συνεδρία, με τίτλο «Οικισμοί στη Σελήνη και στο Διάστημα» άνοιξε με χαιρετισμό του Εμμανουήλ Ράμμου, Προέδρου του Ελληνικού Κέντρου Διαστήματος, και συντονίστηκε από την πλανητολόγο Ανεζίνα Σολομωνίδου (ειδικός επιστήμονας στο Ελληνικό Κέντρο Διαστήματος, συνεργάτης NASA/JPL και ΕSA). Ομιλητές ήταν η Αθηνά Κουστένη, πλανητολόγος και Διευθύντρια Ερευνών (Exceptional Class) στο CNRS (Γαλλία), και ο Nahum Romero, καλλιτέχνης και ιδρυτής του οργανισμού KOSMICA. Η συζήτηση επεκτάθηκε πέρα από τις τεχνικές προκλήσεις της πλανητικής και διαστημικής εξερεύνησης, εστιάζοντας επίσης στις πολιτιστικές, ηθικές και περιβαλλοντικές προεκτάσεις.
Η Ανεζίνα Σολομωνίδου έθεσε το πλαίσιο της συζήτησης, επισημαίνοντας την επιτακτική ανάγκη να αναρωτηθούμε αν η εξερεύνηση του διαστήματος στοχεύει στη διεύρυνση της γνώσης ή στην επέκταση της εξουσίας, προειδοποιώντας για τον κίνδυνο αναπαραγωγής αποικιοκρατικών προτύπων, σε μια εποχή αυξανόμενηςστρατιωτικοποίησης και διαμάχης για τους πόρους του διαστήματος.
Ο Εμμανουήλ Ράμμος τόνισε τη διττή φύση του διαστήματος, ως πεδίου ανταγωνισμού αλλά και αναγκαίας διεθνούς συνεργασίας, και ανέδειξε τον κρίσιμο ρόλο του στην κατανόηση του περιβάλλοντος της Γης. Προέτρεψε σε προβληματισμό για το κατά πόσο η ανθρωπότητα είναι έτοιμη για αποικισμό του διαστήματος, προτείνοντας ως προτεραιότητα την προστασία του πλανήτη μας.
Η Αθηνά Κουστένη μίλησε για τη σημασία της πλανητικής προστασίας –τον σεβασμό και τη διαφύλαξη τόσο των άλλων κόσμων όσο και της Γης από πιθανή μόλυνση –προειδοποιώντας να μην επαναληφθούν λανθασμένες πρακτικές στην εξερεύνηση τουδιαστήματος. Υπογράμμισε πως η μελέτη πλανητικών περιβαλλόντων, όπως της Αφροδίτης και του Άρη, μας προειδοποιεί για το πιθανό μέλλον της Γης υπό την κλιματική κρίση –υπενθυμίζοντας ότι η Γη είναι ο μόνος βιώσιμος τόπος κατοικίας μας.
Ο Nahum Romero επεσήμανε τον κίνδυνο η εξερεύνηση του διαστήματος να επαναλάβει τις επιζήμιες συμπεριφορές της αποικισμού, εξάγοντας την κουλτούρα της εκμετάλλευσης πέρα από τη Γη. Κάλεσε σε μια ριζική επανεξέταση της σχέσης της ανθρωπότητας με το σύμπαν –μια σχέση βασισμένη στον σεβασμό, τη δημιουργικότητα και την ταπεινότητα, αντί για την κυριαρχία και την κατάκτηση.
Στη συζήτηση τοποθετήθηκε και ο Αδριανός Γολέμης, επικεφαλής ιατρός πτήσεων της ESA, ο οποίος χαρακτήρισε τους αστροναύτες ως «εργαλεία» για την επιστήμη και την ανθρωπότητα, επισημαίνοντας πως η οπτική της Γης από το διάστημα αναδεικνύει το τεχνητό των συνόρων και τη δύναμη της παγκόσμιας συνεργασίας στην επίτευξη ευγενών στόχων.
H Antonella Barucci, αστροφυσικός στο Αστεροσκοπείο Παρισίων στη Μεντόν, επεσήμανε τη μεγάλη επιστημονική αξία των αστεροειδών ως μικρών πρωτογενών πλανητών, πλούσιων σε μέταλλα, νερό και οργανικές ενώσεις. Αναφέρθηκε στη μελλοντική δυνατότητα εξόρυξης από αστεροειδείς για την υποστήριξη διαστημικών αποστολών και την αντιμετώπιση των περιορισμένων πόρων της Γης.
Με αφορμή τα πέντε χρόνια του ALPHA MISSION – ΔELOS, η Bettany Hughes επανήλθε στις διεπιστημονικές ρίζες της πρωτοβουλίας, όπου συναντώνται η αρχαία σοφία, οι ανθρωπιστικές επιστήμες και οι τέχνες με την επιστήμη και την εξερεύνηση του διαστήματος. Από τις πιο όμορφες στιγμές της συνάντησης ήταν η παρουσίαση της σχετικής αναμνηστικής σειράς γραμματοσήμων από τον Δανιήλ Μπεναρδούτ, Πρόεδρο του Διοικητικού Συμβουλίου των Ελληνικών Ταχυδρομείων, καθώς και η συγκινητική παρουσία του Διεθνούς Δικτύου Εκπαίδευσης για την Αειφορία Myth2Space –στο οποίο συμμετέχουν 15.000 μαθητές. Δεκατέσσερα αγόρια και κορίτσια από τις Κυκλάδες μοιράστηκαν το όραμά τους για το μέλλον και χόρεψαν τον Γέρανο, δίνοντας μια συμβολική υπόσχεση ότι η σημερινή νεολαία θα συμβάλει στο να οδηγηθεί η ανθρωπότητα έξω από το νέο λαβύρινθο που καλείται να αντιμετωπίσει.
Την καταληκτήρια συνεδρία συντόνισε η διακεκριμένη ιστορικός, συγγραφέας και παρουσιάστρια/δημιουργός ντοκιμαντέρ Bettany Hughes, με τοποθετήσεις από τους βασικούς ομιλητές της εκδηλωσης: Carlos Moreno (πολεοδόμος και επιστημονικός διευθυντής στο ETILab, IAE Paris-Panthéon Sorbonne University)· Γιάννη Ζουγανέλη (συντονιστής επιστήμης του Ηλιακού Συστήματος στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος-ESA)·και John Schellnhuber (κλιματολόγος και γενικός διευθυντής του IIASA, ιδρυτικός διευθυντής του Potsdam Institute for Climate Impact Research).
Ο Carlos Moreno αναφέρθηκε στην ανάγκη να ξεπεράσουμε τo μοντέλο των γραμμικών, εξαρτημένων από το αυτοκίνητο, πόλεων και να στραφούμε προς πιο ανθρωποκεντρικά, βασισμένα στην εγγύτητα αστικά πρότυπα —αυτό που ο ίδιος αποκαλεί «κοινωνική κυκλικότητα». Με αφετηρία τη Διακήρυξη της Δήλου του 1963 και τη δική του ιδέα για την «πόλη των 15 λεπτών», υποστήριξε την ανάγκη για ένα νέο αστικό παράδειγμα που θα αποκαταστήσει τη σύνδεσή μας με τον χρόνο, τον τόπο, τη φύση και τους άλλους ανθρώπους.
Ο Γιάννης Ζουγανέλης σκιαγράφησε τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος ως μια σύγχρονη συμμαχία που εξερευνά το σύμπαν με συνεργατικό πνεύμα. Ανέδειξε σημαντικές αποστολές όπως το Solar Orbiter και προειδοποίησε ότι η κλιματική ιστορία της Αφροδίτης αποτελεί αυστηρή υπενθύμιση για την ευθραυστότητα της Γης. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι το διάστημα λειτουργεί ως καθρέφτης που αντανακλά τις επιλογές της ανθρωπότητας, επισημαίνοντας την ανάγκη για διασυνοριακή συνεργασία και ηθική ευθύνη τόσο στη φροντίδα του πλανήτη όσο και στις φιλοδοξίες μας πέρα από τη Γη.
Ο John Schellnhuber τόνισε ότι το δομημένο περιβάλλον –υπεύθυνο για το 40% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου– κρατά το κλειδί για την αποκατάσταση του κλίματος. Με τη μετάβαση από υλικά με υψηλό ανθρακικό αποτύπωμα, όπως το σκυρόδεμα και ο ατσάλι, σε οργανικά,όπως το ξύλο, το μπαμπού και ο πηλός, η αρχιτεκτονική μπορεί όχι μόνο να μειώσει τις εκπομπές, αλλά και να δεσμεύσει άνθρακα από την ατμόσφαιρα. «Να σώσουμε τον κόσμο με στυλ», δήλωσε χαρακτηριστικά, σημαίνει να σχεδιάζουμε βιώσιμα, μετατρέποντας τις πόλεις μας από υπεύθυνους της κλιματικής κρίσης σε συμμάχους της κλιματικής σωτηρίας.
Το ALPHA MISSION – ΔELOS 2025 ολοκληρώθηκε στο αρχαίο θέατρο του νησιού, καθώς έδυε ο ήλιος, με το αφιέρωμα «Αρχαίες σκέψεις και κοσμικές ωδές»: μια μουσική συνάντηση όπου οι παραδοσιακές μελωδίες της Ανατολής ενώθηκαν με κλασικές συνθέσεις της Δύσης, προσφέροντας μια ζωντανή απόδειξη ότι όλα, διατηρώντας τη μοναδικότητά τους, μπορούν να συνυπάρχουν αρμονικά.
Η Karen ní Mheallaigh, καθηγήτρια Κλασικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Johns Hopkins, αναφέρθηκε στον μύθο της Δήλου ως κεντρικό σημείο αναφοράς και σύμβολο διασύνδεσης. Εξήγησε πώς οι αρχαίες αφηγήσεις —όπως η περιπλάνηση της Λητώς και το φανταστικό ταξίδι του Λουκιανού στη Σελήνη— εξακολουθούν να φωτίζουν σύγχρονα ζητήματα προοπτικής και της σχέσης μας με τη Γη και το σύμπαν. Μαζί με τη Bettany Hughes, διάβασαν αρχαία και σύγχρονα κείμενα για τη Δήλο και το διάστημα, συνοδεία ζωντανών ερμηνειών από τη Diana Tishchenko (βιολί), τον Σωκράτη Σινόπουλο (λύρα), τη Zelişah Kızılkan (φωνή, ντουντούκ) και τον Αλέξανδρο Ριζόπουλο (κρουστά).
Από τη μυθική διαύγεια της Δήλου ως τα όρια του Διαστήματος, η 5η Διεθνής Συνάντηση της Δήλου επιβεβαίωσε σταθερά μια διαχρονική αλήθεια: για να ζήσουμε με σοφία πέρα από τη Γη, πρέπει πρώτα να μάθουμε να κατοικούμε δίκαια – με σεβασμό, γνώση και αρμονία – στον πλανήτη μας.
