Όχι, δεν είσαι αντικοινωνικός — απλά ωριμάζεις. Από τις παρέες του Σαββατοκύριακου στα 20s, στην απόλαυση της ησυχίας στα 30s και μετά, αυτή η κοινωνική «κλεισούρα» είναι και φυσική και εξελικτικά προγραμματισμένη.
Θυμάσαι πότε ήταν η τελευταία φορά που πέρασες ολόκληρο Σαββατοκύριακο μόνος σου και το χάρηκες; Αν στα 20 σου αυτό φαινόταν αδιανόητο, αλλά στα 35+ σου μοιάζει ιδανικό, μην ανησυχείς — δεν είσαι ο μόνος.
Όσο μεγαλώνουμε, γινόμαστε λιγότερο κοινωνικοί. Ακόμα κι οι πιο εξωστρεφείς φίλοι μας ακυρώνουν τις εξόδους για ποτάκι, να μένουν περισσότερο στο σπίτι και να μην παίρνουν πια τηλέφωνο «για μια μπίρα στα γρήγορα».
Γιατί συμβαίνει αυτό; Κάτσε να σου πούμε.
Οι μακάκοι και η βιολογία της κοινωνικής απόσυρσης
Μια οκταετής μελέτη σε θηλυκούς μακάκους Assamensis στην Ταϊλάνδη αποκάλυψε ότι καθώς οι μαϊμούδες μεγαλώνουν, μειώνουν τις κοινωνικές τους επαφές — όχι επειδή απομονώνονται, αλλά επειδή δεν έχουν την ίδια όρεξη ή ενέργεια να εμπλακούν σε κοινωνικές δραστηριότητες. Συνεχίζουν να διατηρούν στενές επαφές με τους πιο σημαντικούς δεσμούς τους (συνήθως συγγενείς), αλλά αποσύρονται από την ευρύτερη κοινωνική σκηνή.
Η ομοιότητα με τη συμπεριφορά των ανθρώπων δεν είναι τυχαία: και οι δύο είμαστε κοινωνικά είδη με κοινές εξελικτικές ρίζες.
Από την εξωστρέφεια… στην ωρίμανση
Η συγγραφέας Susan Cain, στο Quiet: The Power of Introverts in a World That Can’t Stop Talking, εξηγεί ότι καθώς μεγαλώνουμε, δεν γινόμαστε απλώς πιο ήσυχοι — υφιστάμεθα αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν «εσωτερική ωρίμανση» (intrinsic maturation). Δηλαδή, η προσωπικότητά μας ισορροπεί, όπως ένα καλό κρασί που ωριμάζει.
Γινόμαστε πιο ήρεμοι.
Πιο σταθεροί συναισθηματικά.
Πιο φιλικοί και συνειδητοποιημένοι.
Και ναι, λιγότερο διψασμένοι για διαρκείς κοινωνικές επαφές.
Η εξωστρέφεια ήταν κάποτε απαραίτητη
Από εξελικτική σκοπιά, η εξωστρέφεια ήταν χρήσιμη στα νεανικά μας χρόνια: για να δημιουργήσουμε σχέσεις, να βρούμε σύντροφο, να «δικτυωθούμε». Μετά τα 30 όμως, το εξελικτικό «task» αλλάζει: προτεραιότητα γίνεται η σταθερότητα, η φροντίδα των παιδιών, η επένδυση στις σχέσεις που έχουμε ήδη — όχι η αναζήτηση νέων.
Αλλάζουμε ή απλώς φιλτράρουμε;
Το βασικό συμπέρασμα από δεκάδες μελέτες είναι ότι η προσωπικότητά μας εξελίσσεται — αλλά ο βασικός μας τύπος δεν αλλάζει. Αν είσαι εξωστρεφής στα 20, δεν γίνεσαι εσωστρεφής στα 60. Απλώς δεν έχεις την ίδια ανάγκη για συνεχή διέγερση. Είσαι πιο επιλεκτικός, πιο εστιασμένος, πιο «μαζεμένος».
Τελικά, γιατί αποσυρόμαστε κοινωνικά;
Η απάντηση είναι πολυπαραγοντική:
Βιολογική ενέργεια: το σώμα κουράζεται πιο εύκολα.
Ψυχική ωρίμανση: θέλουμε πιο ουσιαστικές σχέσεις.
Εξέλιξη: δεν χρειάζεται πια να «κυνηγάμε» νέες κοινωνικές ευκαιρίες.
Προτεραιότητες: δουλειά, παιδιά, σύντροφος, προσωπικός χρόνος.
Εμπειρία: έχουμε μάθει ποιες σχέσεις αξίζουν.
Δεν είναι μοναξιά – είναι συνειδητό ξεκαθάρισμα
Το ότι γινόμαστε λιγότερο κοινωνικοί δεν σημαίνει ότι γινόμαστε αντικοινωνικοί. Σημαίνει ότι ζυγίζουμε τον χρόνο μας αλλιώς. Ότι προτιμάμε λιγότερους ανθρώπους, αλλά με περισσότερο βάθος. Και ίσως αυτό να είναι μια από τις πιο υγιείς πλευρές του να μεγαλώνεις: η ικανότητα να λες «όχι» χωρίς ενοχές.
