Η «Ορέστεια» του Αισχύλου σε σκηνοθεσία Θεόδωρου Τερζόπουλου σε περιοδεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό
Η ιστορική παράσταση του κορυφαίου Έλληνα σκηνοθέτη και δασκάλου συνεχίζει τη θριαμβευτική της πορεία σε διεθνείς προορισμούς και στην Ελλάδα.
Η πρώτη συνεργασία του διεθνώς καταξιωμένου Έλληνα σκηνοθέτη και δασκάλου Θεόδωρου Τερζόπουλου με το Εθνικό Θέατρο, η εμβληματική Ορέστεια του Αισχύλου, αποτελεί μία από τις σπουδαιότερες στιγμές στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου. Συνεχίζοντας τη θριαμβευτική της πορεία, η παράσταση ταξιδεύει την Παρασκευή 9 Μαΐου στη Βουδαπέστη, για να παρουσιαστεί στο Εθνικό Θέατρο της Ουγγαρίας, στο πλαίσιο του MITEM - Madách International Theatre Meeting, στις 31 Μαΐου και την 1η Ιουνίου, στο Huichang Theatre Village στην Κίνα, ενώ στις 29 και στις 30 Αυγούστου, θα ολοκληρώσει τη διεθνή της περιοδεία, στο πλαίσιο του διεθνούς θεατρικού φεστιβάλ Art Carnuntum, στην Αυστρία.
Η περιοδεία της παράστασης στην Ελλάδα περιλαμβάνει τον Βύρωνα, στις 11 & 12 Ιουνίου, το Δίον στις 5 Ιουλίου, την Αρχαία Ολυμπία στις 10 Ιουλίου, τη Θεσσαλονίκη στις 17 & 18 Ιουλίου, τους Δελφούς στις 25 & 26 Ιουλίου και την Καβάλα στις 2 & 3 Αυγούστου. Στις 22 και στις 23 Αυγούστου, η Ορέστεια θα κλείσει τον φετινό επιδαύριο κύκλο του Φεστιβάλ στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου.
Η Ορέστεια του Τερζόπουλου συνιστά ένα έργο διανοητικού και φιλοσοφικού βάθους, που κατορθώνει με τη συνταρακτική του ενέργεια να διευρύνει τα όρια της τέχνης, και να αφηγηθεί, εντέλει, την ιστορία της ίδιας της ανθρωπότητας. Ως πράξη αδιαμφισβήτητα πολιτική και εμπειρία πολυδιάστατα πνευματική, η παράσταση έτυχε διθυραμβικής υποδοχής τόσο από τους χιλιάδες θεατές που την παρακολούθησαν όσο και από τα εγχώρια και διεθνή μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Μετά την πρεμιέρα της στην Επίδαυρο το 2024, την περιοδεία που ακολούθησε στην Ελλάδα και την Κύπρο, και την παρουσίασή της στη Βιτσέντσα της Ιταλίας, όπου άνοιξε τον 77ο Κύκλο Κλασικών παραστάσεων στο ιστορικό θέατρο Olimpico, η μοναδική αυτή παράσταση επιστρέφει στον τόπο από όπου ξεκίνησε το συναρπαστικό της ταξίδι, για να προσφέρει σε όλους μας τη δυνατότητα να τη ζήσουμε για ακόμα μια φορά.
Μετάφραση Ελένη Βαροπούλου
Σκηνοθεσία – Δραματουργική επεξεργασία Θεόδωρος Τερζόπουλος
Συνεργάτης σκηνοθέτης Σάββας Στρούμπος
Σκηνικά – Κοστούμια – Φωτισμοί Θεόδωρος Τερζόπουλος
Πρωτότυπη μουσική σύνθεση Παναγιώτης Βελιανίτης
Σύμβουλος δραματολόγος Μαρία Σικιτάνο
Δραματολόγος παράστασης Ειρήνη Μουντράκη
Βοηθός σκηνοθέτη Θεοδώρα Πατητή
Συνεργάτιδα ενδυματολόγου Παναγιώτα Κοκκορού
Συνεργάτης φωτιστή Κωνσταντίνος Μπεθάνης
Καλλιτεχνική συνεργάτιδα Μαρία Βογιατζή
Παίζουν (αλφαβητικά) Μπάμπης Αλεφάντης (Πυλάδης), Έβελυν Ασουάντ (Κασσάνδρα), Τάσος Δήμας (Φύλακας / Κορυφαίος / Προπομπός), Κωνσταντίνος Ζωγράφος (Ορέστης), Έλλη Ιγγλίζ (Τροφός), Δαυίδ Μαλτέζε (Αίγισθος), Άννα Μαρκά Μπονισέλ (Προφήτις), Νίκος Ντάσης (Απόλλων), Ντίνος Παπαγεωργίου (Κήρυκας), Αγλαΐα Παππά (Αθηνά), Μυρτώ Ροζάκη (Ηλέκτρα), Σάββας Στρούμπος (Αγαμέμνων), Αλέξανδρος Τούντας (Οικέτης), Σοφία Χιλλ (Κλυταιμνήστρα / Το Είδωλον της Κλυταιμνήστρας) • Χορός Μπάμπης Αλεφάντης, Κατερίνα Αμπλιανίτη, Έβελυν Ασουάντ, Χριστόφορος Βογιατζής, Ναταλία Γεωργοσοπούλου, Κατερίνα Δημάτη, Πύρρος Θεοφανόπουλος, Έλλη Ιγγλίζ, Βασιλίνα Κατερίνη, Θάνος Μαγκλάρας, Ελπινίκη Μαραπίδη, Άννα Μαρκά Μπονισέλ, Λυγερή Μητροπούλου, Ρόζυ Μονάκη, Ασπασία Μπατατόλη, Νίκος Ντάσης, Ντίνος Παπαγεωργίου, Βαγγέλης Παπαγιαννόπουλος, Σταύρος Παπαδόπουλος, Μυρτώ Ροζάκη, Γιάννης Σανιδάς, Αλέξανδρος Τούντας, Κατερίνα Χιλλ, Μιχάλης Ψαλίδας
Φωτογραφίες: Johanna Weber
Βίντεο Νίκος Πάστρας
Πρόγραμμα περιοδείας
Τετάρτη 11 & Πέμπτη 12 Ιουνίου: Βύρωνας, Θέατρο Βράχων
Σάββατο 5 Ιουλίου: Κατερίνη, Αρχαίο Θέατρο Δίον
Πέμπτη 10 Ιουλίου: Αρχαία Ολυμπία, Θέατρο Αρχαίας Ολυμπίας
Πέμπτη 17 & Παρασκευή 18 Ιουλίου: Θεσσαλονίκη, θέατρο Δάσους
Παρασκευή 25 & Σάββατο 26 Ιουλίου: Δελφοί, Θέατρο Φρυνίχου
Σάββατο 2 & Κυριακή 3 Αυγούστου: Καβάλα, Αρχαίο Θέατρο Φιλίππων
Προπώληση εισιτηρίων
Για το Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου η προπώληση έχει ξεκινήσει: more.com
Για τους άλλους σταθμούς της περιοδείας η προπώληση ξεκινά στις 14 Μαΐου: ticketservices.gr
Διάρκεια: 200΄
Χορηγός παράστασης
Για την Ορέστεια
Tο 458 π.Χ., σε μια εποχή βίαιων κοινωνικών και πολιτικών ανατροπών, o Αισχύλος παρουσιάζει στη γιορτή των Διονυσίων την Ορέστεια (Αγαμέμνων, Χοηφόροι, Ευμενίδες), τη μοναδική σωζόμενη τριλογία αρχαίου δράματος και το τελευταίο σωζόμενο έργο του, που ολοκλήρωσε δύο μόλις χρόνια πριν από τον θάνατό του, αντανακλώντας πολλές από τις ραγδαίες μεταβολές της εποχής του.
Κεντρικός άξονας της τριλογίας είναι η τραγική πορεία της οικογένειας των Ατρειδών, η κατάρα του αίματος που διαχέεται σε όλα τα πρόσωπα του δράματος και του χορού μέσα από διαδοχικά στάδια, οδηγώντας από την αποσταθεροποίηση στο αδιέξοδο. Την κατάσταση αυτή εκμεταλλεύεται η Αθηνά, για να θεσμοθετήσει μια αμφιλεγόμενη ειρήνη.
Στα δύο πρώτα μέρη της τριλογίας, στον Αγαμέμνονα και τις Χοηφόρους, οι δολοφονίες που βάζουν τέλος στις τυραννικές εξουσίες του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας αντίστοιχα αποτελούν την κορύφωση μιας νέας περιόδου κρίσης και αποσταθεροποίησης που αντανακλάται στις Ευμενίδες. Οι Ερινύες, οι χθόνιες θεότητες, εκπροσωπώντας τα ένστικτα και τις παρορμήσεις διαφυλάσσουν τη μνήμη. Γνωρίζοντας ότι κάθε διαμάχη με τους θεούς είναι προδιαγεγραμμένη ήττα, εξεγείρονται και απειλούν την ευταξία της πόλης. Ο Ορέστης πρέπει να πληρώσει για να τιμωρηθεί όχι μόνο το έγκλημα, αλλά και η επανάληψή του, και να διατηρηθεί ζωντανή η μνήμη της σύγκρουσης.
Η Αθηνά προσπαθεί με κάθε τίμημα να συνάψει «σύμφωνο ειρήνης» ανάμεσα στους θεούς και τις Ερινύες, προσφέροντας ανταλλάγματα και προνόμια. Για να πετύχει τη συνθηκολόγηση, μεταφέρει τη βία στο πεδίο της γλώσσας. Ο λόγος της εισάγει τη δόλια πειθώ, το ψέμα και την παραπλάνηση στην πολιτική σφαίρα. Οι Ερινύες υποκύπτουν με τη θέλησή τους. Φορώντας τα χαρακτηριστικά πορφυρά ενδύματα των μετοίκων, ανακηρύσσονται σε Ευμενίδες και απομακρύνονται από τον πυρήνα της πόλης. Οδηγούνται στην αφάνεια, στη λήθη, στα έγκατα της γης. Το δημοκρατικό πολίτευμα έχει εγκαθιδρυθεί. Όχι όμως ανώδυνα. Ό,τι είναι ασύμβατο με το νέο καθεστώς –το μέρος του ζωντανού σώματος που συνδέεται με τη μνήμη, τα ένστικτα, τη ζωική ορμή– έχει εξοριστεί. Η νέα τάξη πραγμάτων επιβάλλεται από τους εξουσιαστικούς μηχανισμούς με τρόπο τέτοιο, ώστε αυτές οι ζωτικές δυνάμεις μοιάζει σαν να μην υπήρξαν ποτέ.
Οι Ερινύες συμβιβάζονται και αποδέχονται την κοινωνική θέση των μετοίκων, ωστόσο η εσωτερική δομή τους δεν αλλοιώνεται. Όπως τα φυσικά φαινόμενα που δεν εξαφανίζονται από τη γη, αλλά ακολουθούν μια σπειροειδή πορεία μετουσίωσης, κλιμάκωσης και αποκλιμάκωσης, έτσι μπορούμε να φανταζόμαστε και τις χθόνιες θεότητες να οπισθοχωρούν και να αποσύρονται, για να αναδυθούν εκ νέου, παίρνοντας συνεχώς νέες, απροσδόκητες μορφές.
Σκηνοθετικό σημείωμα
Γιατί η Ορέστεια συνεχίζει να ασκεί τρομακτική έλξη; Μια πιθανή απάντηση θα μπορούσε να είναι επειδή στον άνθρωπο υπάρχει η ανάγκη για μια βαθύτερη σχέση με τον Μύθο. Ο μύθος της Ορέστειας είναι επικίνδυνος, ανήκει στον κόσμο του ανοίκειου και του παράξενου, προκαλεί τον τρόμο, επειδή αποκαλύπτει το ατίθασο, το βίαιο και τους νόμους του βάθους που δεν μπορούν να δαμαστούν. Η Κλυταιμνήστρα μας καλεί να σπάσουμε μαζί τον καθρέφτη, για να γεννηθεί από τα θραύσματά του μια νέα εφιαλτική εικόνα, που ωστόσο θα διατηρεί τις σκοτεινές ρίζες του μύθου.
Πρόθεσή μας είναι η μελέτη του βάθους του μύθου της Ορέστειας και η αναζήτηση του απρόβλεπτου, του ασυνήθιστου, του παράδοξου. Τα πρόσωπα προσφέρουν τα σώματά τους στο θυσιαστήριο του ανοίκειου, θέτουν διαρκή ερωτήματα και διλήμματα. Η αισθητική της παράστασης προκύπτει από τη δυναμική σχέση του Σώματος με τον Μύθο, τον Χρόνο και τη Μνήμη. Θέτουμε ξανά το θεμελιώδες οντολογικό ερώτημα «περί τίνος πρόκειται», ένα ερώτημα που δεν επιδέχεται οριστικές απαντήσεις, αλλά διαρκώς μας ενεργοποιεί προς την κατεύθυνση της ολοένα βαθύτερης έρευνας της ρίζας του ήχου, της λέξης, των πολλαπλών διαστάσεων του ανθρώπινου αινίγματος και της ανακατασκευής ενός νέου Μύθου.
Θεόδωρος Τερζόπουλος
Η Ορέστεια από το Εθνικό Θέατρο
Η Ορέστεια έχει παρουσιαστεί από το Εθνικό Θέατρο στην Επίδαυρο πέντε φορές μέχρι σήμερα: το 1954 και το 1959 σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, το 1972 σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, το 2001 σε σκηνοθεσία Γιάννη Κόκκου και το 2019 με την Ιώ Βουλγαράκη, τη Λίλλυ Μελεμέ και τη Γεωργία Μαυραγάνη, που σκηνοθέτησαν τα έργα Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες αντίστοιχα, στην πρώτη τους σκηνοθετική παρουσία στην Επίδαυρο.
