Δεν έχεις ξαναδιαβάσει ποίηση; Από πού να ξεκινήσεις

«Από το Μονόγραμμα» είναι η σύντομη απάντηση στην ερώτηση του τίτλου. Δεν θα σε αφήσουμε όμως έτσι, χωρίς εισαγωγή που να λέει ότι η ποίηση είναι μεν ένας κόσμος μαγικός, μπορεί ωστόσο να γίνει και εξαιρετικά τρομακτικός για τους πρωτάρηδες που δεν βουτάνε απευθείας στα βαθιά επειδή φοβούνται ότι θα πνιγούν/ θα βαρεθούν/ δεν θα καταλαβαίνουν τι διαβάζουν/ θα θυμηθούν το σχολείο, που αυτό που διάβαζαν δεν τους αφορούσε.

Η νούμερο ένα συμβουλή είναι το γνωστό (και) από τον κινηματογράφο «μην προσπαθείς να το καταλάβεις, νιωσ’ το» που είπε και ο μέγας Κρίστοφερ Νόλαν, επειδή όμως καταλαβαίνουμε ότι αυτό θέλει πρώτον κάποια εξάσκηση και δεύτερον κάποια ταύτιση με το θέμα, σου συγκεντρώσαμε ποιήματα και ποιητές που θα σου ανοίξουν διάπλατα ένα παράθυρο στο σύμπαν της πιο παρεξηγημένης από όλες τις τέχνες.

Το Μονόγραμμα (του Ελύτη, ντε)

Τι είναι: Ο απόλυτος ύμνος στον έρωτα, γραμμένος από τον εθνικό μας νομπελίστα –έχουμε κι άλλον, τον Σεφέρη, ο Ελύτης όμως είναι ο μάστορας της καψούρας, και η καψούρα είναι το εθνικό μας σπορ, που έλεγε και η αείμνηστη Ρίκα Βαγιάνη. Είναι γραμμένο σαν διάλογος μεταξύ δύο ερωτευμένων, δεν έχει τίποτα το δύσκολο/ κουλτουριάρικο/ ακατανόητο. Και έξτρα μπόνους, πολλούς από τους στίχους του τους ξέρεις ήδη, κι ας μην ξέρεις πως τους ξέρεις. Το «σ’ αγαπάω, μ’ ακούς;», ας πούμε, είναι από εδώ.

Πού θα το βρεις: Σε βιβλίο για να το παραγγείλεις εδώ, online για να το διαβάσεις δωρεάν εδώ.

Οι στίχοι:
Ακουστά σ’ έχουν τα κύματα
Πως χαϊδεύεις, πως φιλάς
Πως λες ψιθυριστά το «τι» και το «ε»
Τριγύρω στο λαιμό στον όρμο
Πάντα εμείς το φως κι η σκιά
Πάντα εσύ τ’ αστεράκι και πάντα εγώ το σκοτεινό πλεούμενο
Πάντα εσύ το λιμάνι κι εγώ το φανάρι το δεξιά
Το βρεμένο μουράγιο και η λάμψη επάνω στα κουπιά
Ψηλά στο σπίτι με τις κληματίδες
Τα δετά τριαντάφυλλα, το νερό που κρυώνει
Πάντα εσύ το πέτρινο άγαλμα και πάντα εγώ η σκιά που μεγαλώνει
Το γερτό παντζούρι εσύ, ο αέρας που το ανοίγει εγώ
Επειδή σ’ αγαπώ και σ’ αγαπώ
Πάντα εσύ το νόμισμα κι εγώ η λατρεία που το εξαργυρώνει:
Τόσο η νύχτα, τόσο η βοή στον άνεμο
Τόσο η στάλα στον αέρα, τόσο η σιγαλιά

Ο Λειβαδίτης (ναι, όλα του τα ποιήματα)

Τι είναι: Ο αγαπημένος ποιητής του ελληνικού ίντερνετ, τον έχεις ήδη (χιλιο)διαβάσει σε ποστς και σε αμένσιοτα, καιρός είναι να ασχοληθείς και λίγο σοβαρά, δε βρίσκεις;

Στα σοβαρά τώρα: Τάσος Λειβαδίτης, γέννημα θρέμμα Αθηναίος, έζησε από το 1922 ως το 1988. Αγωνιστής της Αριστεράς, έκανε εξορίες σε Μακρόνησο και Άη Στράτη. Έγραψε για τον έρωτα όσο λίγοι.

Πού θα βρεις τα ποιήματά του: Σε βιβλία εδώ, αλλά και παντού στο ίντερνετ: Ξεκίνα από εμάς και συνέχισε εδώ.

Οι στίχοι:
Και σμίγουν και χωρίζουν οι άνθρωποι
και δεν παίρνει τίποτα ο ένας απ’ τον άλλον.

Γιατί ο έρωτας είναι ο πιο δύσκολος δρόμος
να γνωριστούν.

Γιατί οι άνθρωποι, σύντροφε,
ζουν από τη στιγμή που βρίσκουν
μια θέση στη ζωή των άλλων.

Kαι τότε κατάλαβες γιατί οι απελπισμένοι
γίνονται οι πιο καλοί επαναστάτες.

Η Ιθάκη (και γενικότερα, ο Καβάφης)

Τι είναι: Το εμβληματικότερο ποίημα του Αλεξανδρινού, εξαιρετικά ξεκάθαρο στις προθέσεις του και τα νοήματά του, αλλά και πάλι μεγαλειώδες. Γενικά, ο Καβάφης αντλούσε τα θέματά του από την ελληνική μυθολογία και την αρχαία Ιστορία, μιλούσε όμως πολύ και για το σεξ. Είναι μακράν ο αγαπημένος ποιητής των ανθρώπων που δεν διαβάζουν ποίηση.

Πού θα τη βρεις: Δωρεάν στο ίντερνετ, όπως και όλα τα ποιήματά του. Αν θέλεις να τα έχεις σε βιβλίο, κλικ εδώ.

Οι στίχοι:
Πάντα στον νου σου να 'χεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν' ο προορισμός σου.
Αλλά μη βιάζεις το ταξίδι διόλου.
Καλύτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·
και γέρος πια ν' αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.
Η Ιθάκη σ' έδωσε τ' ωραίο ταξίδι.
Χωρίς αυτήν δεν θα 'βγαινες στον δρόμο.

Ο Αναγνωστάκης (και όλα του τα ποιήματα)

Τι είναι: Μανόλης Αναγνωστάκης, Θεσσαλονικιός, έζησε τη μισή του ζωή στην Αθήνα, φυλακίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο για τα αριστερά του φρονήματα, βγήκε από τη φυλακή με τη γενική αμνηστία του 1951. Είναι κατανοητότατος, βαθιά πολιτικός, γράφει όμως κυρίως για τον έρωτα, με έναν τρόπο λιγότερο αέρινο από εκείνον του Ελύτη και περισσότερο φωτεινό από του Λειβαδίτη.

Πού θα βρεις τα ποιήματά του: Δωρεάν εδώ. Οι ποιητικές του συλλογές είναι προς το παρόν εξαντλημένες και δεν κυκλοφορούν.

Οι στίχοι (από Το Σκάκι):
Έλα να παίξουμε.
Θα σου χαρίσω τη βασίλισσά μου.
(Ήταν για μένα μια φορά η αγαπημένη
Τώρα δεν έχω πια αγαπημένη)
Θα σου χαρίσω τους πύργους μου
(Τώρα πια δεν πυροβολώ τους φίλους μου
Έχουν πεθάνει καιρό πριν από μένα)
Κι ο βασιλιάς αυτός δεν ήτανε ποτέ δικός μου
Κι ύστερα τόσους στρατιώτες τί τους θέλω;
(Τραβάνε μπρος, τυφλοί, χωρίς καν όνειρα)
Όλα, και τ’ άλογά μου θα σ’ τα δώσω
Μονάχα ετούτον τον τρελό μου θα κρατήσω
Που ξέρει μόνο σ’ ένα χρώμα να πηγαίνει
Δρασκελώντας τη μια άκρη ώς την άλλη
Γελώντας μπρος στις τόσες πανοπλίες σου
Μπαίνοντας μέσα στις γραμμές σου ξαφνικά
Αναστατώνοντας τις στέρεες παρατάξεις.