Η Αδριανούπολη είναι δίπλα μας… και είναι υπέροχη

Ένα δεκάλεπτο από τα ελληνοτουρκικά σύνορα, θα βρεις μια πόλη μαγική, μια παλιά αυτοκρατορική πρωτεύουσα που εσύ τη λες Αδριανούπολη και οι γείτονες Εντιρνέ –παραφθορά είναι αυτό, κι ας το μαντεύεις δύσκολα με την πρώτη ματιά: το αρχικό Αντρινού του Αδριανού έγινε με το πέρασμα των χρόνων Εντρινού, το Εντιρνού όμως ταίριαζε καλύτερα με την τουρκική φωνητική, κι έτσι καταλήξαμε στο Εντιρνέ. Με κάποια δυσκολία ίσως παραδεχτείς πως της πηγαίνει περισσότερο, εκεί που θα βολτάρεις στις όχθες των ποταμιών της κάποιο σούρουπο, χαζεύοντας τους μιναρέδες της να υψώνονται προς έναν μενεξεδένιο ουρανό. Ακούγεται βγαλμένο από τα ανατολίτικα παραμύθια, εκείνα με τα μαγικά λυχνάρια και τα ιπτάμενα χαλιά.

Έτσι μαγικά ανατολίτικη σαν το όνομά της είναι και η πόλη, κι ας πατά με το ένα της πόδι στην απέναντι πλευρά, σαν όλες τις συνοριακές πόλεις που είναι ταυτόχρονα εξωτικές και οικείες, που έχουν τις ταμπέλες τους σε τρεις γλώσσες (ναι, θα βλέπεις παντού ελληνικά) και τις ρίζες τους σε τρεις –τουλάχιστον– αυτοκρατορίες. Είκοσι εκκλησίες και δεκατρείς συναγωγές περιέκλειαν τα ρωμαϊκά τείχη της παλιάς πόλης, πλάι σε παραδοσιακά χάνια, τουρκικά χαμάμ και τζαμιά αληθινά αριστουργήματα των χρυσών αιώνων της οθωμανικής αρχιτεκτονικής. Σχεδόν όλα επιβιώνουν μέχρι σήμερα, ανάμεσα στις όχθες τριών ποταμών που στεφανώνουν τοξωτές γέφυρες, κι αν όλο αυτό το έκανες εικόνα και χαμογελάς ήδη, περίμενε να πιάσουμε και τις λεπτομέρειες.

Να σας συστήσουμε τον Μιμάρ Σινάν

Μιμάρ σημαίνει αρχιτέκτονας, οπότε Σινάν σκέτο, για τους φίλους. Γεννημένος στην Καισαρεία κάπου γύρω στο 1488, ο Σινάν που ήταν κατά μία εκδοχή Έλληνας και κατά μία άλλη Αρμένιος στην καταγωγή, έζησε κοντά 100 χρόνια, στα οποία πρόλαβε να σχεδιάσει περισσότερα από 300 αριστουργήματα της οθωμανικής αρχιτεκτονικής: Τζαμιά, γέφυρες, χαμάμ, πύργους, σχολεία και χάνια. Υπήρξε ο αρχιτέκτονας τριών σουλτάνων, του Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, του γιού του, Σελίμ Β, και του εγγονού του, Μουράτ Γ.

Δικό του έργο είναι το ωραιότερο ίσως από τα τζαμιά της Κωνσταντινούπολης, το Σουλεϊμανιγιέ, αν όμως κατάφερνες να τον βρεις με μια χρονομηχανή και τον ρωτούσες, θα σου έλεγε πως το επιστέγασμα ολόκληρης της καριέρας του βρίσκεται εδώ, στην Αδριανούπολη, και λέγεται Σελιμιγιέ. Καθώς πλησιάζεις οδηγώντας στην πόλη, εύκολα καταλαβαίνεις το γιατί: Με τα 71 μέτρα του ύψους τους, οι μιναρέδες του διακρίνονται από χιλιόμετρα μακριά να στεφανώνουν την Αδριανούπολη σαν πύργοι ενός παραμυθένιου κάστρου. Πιθανότατα ένα από τα εντυπωσιακότερα κτίσματα που θα δεις στη ζωή σου, το Σελιμιγιέ χτίστηκε το 1575 και λειτουργεί κανονικά, πράγμα που σημαίνει πως είναι επισκέψιμο χωρίς εισιτήριο. Οι κοκκινόλευκες αψίδες που στολίζουν την αυλή και το εσωτερικό του είναι ίσως η πιο χαρακτηριστικά αδριανουπολίτικη λεπτομέρεια στην αρχιτεκτονική του (θα τις δεις και σε πολλά ακόμα κτίρια της πόλης) ενώ οι διαδοχικοί τρούλοι που σχηματίζουν πυργίσκους γύρω από τον μεγάλο κεντρικό του τρούλο κάνουν ακόμα επιβλητικότερη την εξωτερική του εικόνα.

Έργο του Σινάν είναι επίσης το χαμάμ απέναντι από το Τζαμί με τα Τρία Μπαλκόνια, το αριστουργηματικό Sokollu Mehmet Paşa Hamam, με τα αστεράκια στην οροφή του που κάνουν τις ηλιαχτίδες να χορεύουν πέφτοντας στο εσωτερικό του. Ένα απολαυστικό, παραδοσιακό χαμάμ όπως το έκαναν οι άνθρωποι που ζούσαν εδώ πριν από πεντακόσια χρόνια θα σου στοιχήσει περί τα 10€ (το χαμάμ ανακαινίζεται αυτές τις μέρες, και αναμένεται σύντομα να ανοίξει ξανά τις πόρτες του για το κοινό). Ο Lonely Planet το περιγράφει ως ένα από τα καλύτερα χαμάμ όλης της Τουρκίας.

Εύρημα στο Όριεντ Εξπρές

Αφού δεχτούμε συγχαρητήρια για τον πλαγιότιτλο τούτο, θα σου πούμε πως στα νότια προάστια της Αδριανούπολης και συγκεκριμένα στο Καρααγάτς, θα βρεις τον εμβληματικό σταθμό του Όριεντ Εξπρές. Η προτελευταία στάση του θρυλικού τραίνου που συνέδεε το Παρίσι με την Κωνσταντινούπολη, στεγάζει σήμερα στο ιστορικό κτίριο του σταθμού την Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Θράκης. Γύρω του, ένα καταπράσινο παρκάκι προσφέρεται για πικνίκ, περιπλανήσεις και την απαραίτητη φωτογράφηση επάνω στην (φυσικού μεγέθους) ρέπλικα του πιο λογοτεχνικού από όλα τα τραίνα της Ευρώπης. Στον δρόμο για τον σταθμό, αφού διασχίσεις την γέφυρα του Έβρου (που εδώ τον λένε Μέριτς) θα περάσεις πλάι σε απέραντα λιβάδια λεβάντας που ανθίζουν κάθε Ιούνιο και γίνονται το επίκεντρο του Φεστιβάλ Λεβάντας Εντιρνέ. 

Ένα μουσείο αφιερωμένο… στην υγειά μας

Ο Βαγιαζήτ ήταν οθωμανός σουλτάνος, γιος του Μωάμεθ που πήρε την Πόλη (του Πορθητή, που λέμε) και παππούς του Σουλεϊμάν. Σπάνια περίπτωση κυβερνήτη της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ο Βαγιαζήτ δεν έκανε κανέναν πόλεμο και δεν επέκτεινε καθόλου τα σύνορα της αυτοκρατορίας του. Έμεινε, όμως, τόσο γνωστός για το φιλανθρωπικό του έργο, που στα τούρκικα υπάρχει μέχρι σήμερα η φράση «και τι είμαι εγώ, ο Βαγιαζήτ;» σε αντιστοιχία με το δικό μας «και τι είμαι εγώ, φιλόπτωχο ταμείο;».

Κληροδότημα του Βαγιαζήτ στην ανθρωπότητα είναι το κτιριακό συγκρότημα που φέρει το όνομά του, και στεγάζει σήμερα το βραβευμένο από το Συμβούλιο της Ευρώπης ως το καλύτερο μουσείο της ηπείρου μας, Μουσείο της Υγείας. Πριν γίνει Μουσείο της Υγείας, όμως, ήταν το Νοσοκομείο (πιο σωστά, Κέντρο Ψυχικών και Σωματικών Ασθενειών) της Αδριανούπολης, το οποίο για την εποχή του –το 1488 ξεκίνησε να λειτουργεί– ήταν εξαιρετικά μπροστά: χρησιμοποιούσε, ας πούμε, μεθόδους όπως η μουσική και η υδροθεραπεία για να θεραπεύει νοσήματα της ψυχής και του σώματος.

Σήμερα, τα δωμάτια γύρω από την καταπράσινη αυλή του νοσοκομείου φιλοξενούν πειστικότατες αναπαραστάσεις και ενδιαφέρουσες πληροφορίες για τις επιστημονικές ανακαλύψεις των Οθωμανών στον τομέα της υγείας –από την οφθαλμιατρική και τους διατροφικούς κανόνες για νου υγιή σε σώμα υγιές, ως την χειρουργική και τα αντίδοτα στα δηλητήρια των φιδιών. Ο ήχος του τρεχούμενου νερού αντηχεί ακόμα παντού, και η όλη εμπειρία είναι εκτός από σούπερ διδακτική και εντελώς ζεν. Το Μουσείο είναι ανοιχτό κάθε μέρα 10.00-19.00, και το εισιτήριο κοστίζει 50 λίρες (ήτοι γύρω στο 1,50€).

Περπατώντας στο ιστορικό κέντρο

Πολύ περισσότερο από τα αξιοθέατά της, η Αδριανούπολη είναι το τώρα της: Μια ολοζώντανη πόλη περίπου 200 χιλιάδων κατοίκων, με ένα ιστορικό κέντρο χάρμα οφθαλμών, πλημμυρισμένο κάθε ώρα της ημέρας –και της νύχτας– με κόσμο που ψωνίζει στα παζάρια της, βολτάρει στους γραφικούς της πεζόδρομους, αράζει σε παγκάκια πλάι σε μπριόζικα σιντριβάνια (μια γοργόνα εδώ, δύο ψάρια εκεί, μια παρέα παιδιών που τσαλαβουτάει στα νερά παραπέρα) και γεμίζει τα τραπεζάκια που απλώνουν έξω χαριτωμένα café, μπαρ και ταβερνάκια που σερβίρουν τις σπεσιαλιτέ της πόλης, τηγανιτό συκώτι, κοκορέτσι και αρνίσια κεφτεδάκια.

Ο κεντρικός πεζόδρομος που λέγεται Saraclar διασχίζει την παλιά πόλη, γνωστή και ως Kaleiçi (που σημαίνει «μέσα από τα τείχη») και ιδανική για ατμοσφαιρικές βόλτες σε στενά, γραφικά σοκάκια, ανάμεσα σε χρωματιστά αρχοντικά του 18ου, του 19ου και του 20ου αιώνα. Με τα ξύλινα χαγιάτια τους και τα λουλουδιασμένα μπαλκονάκια τους, τα αρχοντικά της Αδριανούπολης –πολλά από τα οποία στεγάζουν café, εστιατόρια και μικρά μουσεία– κάνουν την παλιά πόλη ένα χάρμα οφθαλμών.

Στις παρυφές της, ο Πύργος της Μακεδονίας είναι τμήμα της οχύρωσης των ρωμαϊκών χρόνων (στον μικρό αρχαιολογικό χώρο θα δεις επίσης τη ρωμαϊκή νεκρόπολη και τα απομεινάρια μιας βυζαντινής εκκλησίας) ενώ σχεδόν απέναντί του το Τζαμί με τα Τρία Μπαλκόνια είναι ένα από τα ομορφότερα της πόλης –κι έχει κι αυτό τις διαδοχικές αψίδες με τα κοκκινόλευκα τουβλάκια - σήμα κατατεθέν της Αδριανούπολης. Στα νότια της παλιάς πόλης, η Μεγάλη Συναγωγή του Εντιρνέ είναι η τρίτη μεγαλύτερη σε όλη την Ευρώπη, και αξίζει μια επίσκεψη για το εντυπωσιακά χρωματιστό εσωτερικό της.

Πού θα φας και πού θα πιείς

Η τουρκική κουζίνα είναι, ως γνωστόν, ένας λόγος να περάσεις τα σύνορα από μόνη της, η δε αδριανουπολίτικη εκδοχή της έχει κάτι για όλους: Από τις τοπικές σπεσιαλιτέ που αναφέραμε ήδη, μέχρι παραδοσιακά κεμπάπ, φανταστικούς μπακλαβάδες με φυστίκι τύπου Αιγίνης, και όλα εκείνα τα μικρά πιατάκια με αλοιφές σαν το εζμέ, το χαϊνταρί, το χούμους, τη μουχαμάρα, τις μελιτζανοσαλάτες που κάνουν την ιδανική έναρξη σε κάθε γεύμα –αν μας ρωτάς, θα μπορούσαμε άνετα να τρεφόμαστε μόνο με αυτά.

Διευθύνσεις ιδανικές για να τα δοκιμάσεις όλα αυτά, είναι το Hanedan ακριβώς δίπλα στην γέφυρα του Ποταμού Τούντζα που τα βράδια φωτίζεται μαγικά (πιάσε τραπεζάκι έξω εκεί γύρω στο ηλιοβασίλεμα, για συγκλονιστική θέα στο ποτάμι και την πόλη) και το Gazibaba πάνω στον κεντρικό πεζόδρομο της πόλης –κι αυτό με τραπεζάκια έξω, για χάζι στην περαντζάδα. Τέλειο για καφεδάκι και νόστιμα τσιμπολογήματα είναι το 3K Café ενώ για μπύρες και ποτά ως το ξημέρωμα παρέα με τα πιο κουλ πλήθη της πόλης θα πας γραμμή στο Papas Café Bar. 

Πού θα μείνεις

Ξενοδοχεία και δωμάτια για κάθε γούστο και μπάτζετ θα βρεις στην Αδριανούπολη. Οι δε τιμές είναι σαφώς καλύτερες από αυτές που έχεις συνηθίσει στα καθ’ ημάς: Το 5άστερο Margi, ας πούμε, που έχει δωμάτια με φανταστική θέα στην πόλη και έναν από τους καλύτερους και πλουσιότερους μπουφέδες πρωινού που έχεις δει ποτέ σου, ξεκινά από 72€ το δίκλινο. Πολύ καλή επιλογή είναι και το Ottoman Palace, τα δωμάτια του οποίου ξεκινούν από 55€ το δίκλινο, ενώ στο Tashan Hotel θα πληρώσεις 71€ για να μείνεις σε ένα διατηρητέο κτίριο 500 ετών, σχεδιασμένο από (μάντεψε) τον Σινάν. Από τις οικονομικότερες επιλογές, το Sari Pension έχει καθαρά και προσεγμένα δωμάτια στα 35€ μόλις το δίκλινο.