Αυτές ήταν οι καλύτερες θεατρικές παραστάσεις της 10ετίας

Αν έπρεπε να διαλέξεις μόνο μία από τις παραστάσεις που είδες τα τελευταία δέκα χρόνια, ποια θα ήταν αυτή; Αυτό ήταν το ερώτημα που θέσαμε στη μεγαλύτερη θεατροφιλική ομάδα του ελληνικού Facebook, το αγαπημένο Ζω ένα Δράμα. Και οι απαντήσεις έπεσαν βροχή.

Γιατί η μαγεία του θεάτρου είναι ακριβώς αυτή η αντίφαση: Ότι είναι ταυτόχρονα εφήμερο και ανεξίτηλο. Καμία παράσταση δεν είναι ίδια με εκείνη της επόμενης μέρας, και τις παραστάσεις που είδες δεν θα τις ξαναδείς ποτέ (ναι, ακόμα κι αν ανέβουν στο YouTube, δεν είναι το ίδιο). Εκείνες όμως που σε άγγιξαν θα ζουν στη μνήμη σου για πάντα.

Μάλλον γι’ αυτό οι απαντήσεις στο ποστ μας ξεπέρασαν τις 100. Δεν τις συμπεριλάβαμε όλες στη λίστα που ακολουθεί: Με κάποιες διαφωνήσαμε, άλλες δεν τις είδαμε οπότε δεν θα είχαμε τι να σου πούμε για αυτές, και μία συγκεκριμένη την θέσαμε βέτο, γιατί είναι κατά την όχι-πολύ-ταπεινή μας άποψη η μία παράσταση to rule them all, που έλεγε και ο Τόλκιν. Εσύ όμως μπορείς να κάνεις κλικ εδώ, να γίνεις μέλος της ομάδας, και να τα δεις όλα αυτά στο ποστ από το οποίο (συν)δημιουργήθηκε αυτή η λίστα. 

(*) Στις παρενθέσεις, η πρώτη χρονιά που ανέβηκε η κάθε παράσταση. Πολλές επαναλήφθηκαν τις επόμενες χρονιές, και πιάνουν έτσι το κριτήριο της 10ετίας... εκτός μίας.

Η Ιλιάδα (2013) του Στάθη Λιβαθινού, γιατί ήταν ένας θεατρικός άθλος τεσσάρων (και στην αρχική της εκδοχή πέντε!) ωρών, που μετέφερε στη σκηνή τον Όμηρο όπως δεν το έκανε ποτέ κανείς.

Το Mistero Buffo (2012) του Θωμά Μοσχόπουλου γιατί ήταν η πιο κεφάτη, ευφυής, μπριόζικη παράσταση που στήθηκε με το πιο απρόσμενο υλικό… αυτό των βιβλικών παραβολών, πειραγμένων από τον μεγάλο Ντάριο Φο.

(Φήμες λένε ότι, αν έχεις δει την παράσταση, αυτό το βιντεάκι θα σε κάνει να χαμογελάς στον αιώνα τον άπαντα)

Η Φάρμα των Ζώων (2021) του Άρη Μπινιάρη, γιατί ήταν ένα οργουελικό πανηγύρι, μια άψογη σκηνική σύνθεση κινησιολογίας, μουσικής, ερμηνειών και κοστουμιών. Κι ας είχε σοβαρό ανταγωνισμό λόγω του κανόνα μας ότι δεν θα βάλουμε στη λίστα πάνω από μία παράσταση του ίδιου σκηνοθέτη (του οποίου ο Προμηθέας, οι Πέρσες, οι Βάκχες και η Άνοδος του Αρτούρο Ούι προτάθηκαν παραπάνω από μία φορά).

Το Άνθρωποι και Ποντίκια (2018) του Βασίλη Μπισμπίκη, γιατί έφερε τον Στάινμπεκ στις εγκαταλελειμμένες αποθήκες του Ελαιώνα, παραδίδοντας μαθήματα site specific παράστασης.

Ο Άγριος Σπόρος (2015) της Ελένης Σκότη, γιατί ήταν ίσως το καλύτερο δείγμα ρεαλισμού που είδαμε ποτέ στο ελληνικό θέατρο. Και για την αξέχαστη, συναρπαστική ερμηνεία του Τάκη Σπυριδάκη.

Ο Καλός άνθρωπος του Σετσουάν (2013) της Κατερίνας Ευαγγελάτου, για τον ακριβώς αντίθετο λόγο: Γιατί απέδειξε ότι η θεατρική φόρμα δεν είναι στριφνή και ακατανόητη, αντιθέτως μπορεί να κάνει θαύματα αν χρησιμοποιηθεί σωστά.
(Και ειδική μνεία στον Άμλετ, το 1984 και το Φάουστ της, που σκόνταψαν στον κανόνα της μίας παράστασης ανά σκηνοθέτη)

Ο Θείος Βάνιας (2019) της Μαρίας Μαγκανάρη, γιατί προσέγγισε τον Τσέχοφ με το χιούμορ και την τρυφερότητα που έλειπε από τα ανεβάσματά του.

Η Γκόλφω (2013) του Νίκου Καραθάνου, γιατί ήταν η πιο σπαρακτικά αγαπησιάρικη, ασπρόμαυρη παράσταση που έγινε ποτέ. Και για εκείνον τον μονόλογο της Λένας Κιτσοπούλου που  ερμήνευσε η Λυδία Φωτοπούλου και έκανε τον κόσμο να κλαίει με λυγμούς.

Η Μεγάλη Χίμαιρα (2014) του Δημήτρη Τάρλοου, για την πολύ προσωπική ματιά του πάνω στον Καραγάτση, και για την ερμηνεία ζωής της Αλεξάνδρας Αϊδίνη.
(Και γιατί παραλίγο να σπάσουμε τον κανόνα της μίας παράστασης ανά σκηνοθέτη, για να συμπεριλάβουμε στη λίστα και την αξέχαστη Ευριδίκη του).

Το Γιοι και Κόρες (2013) του Γιάννη Καλαβριανού, για την πρωτότυπη ιδέα που έγινε συγκλονιστική παράσταση, όταν ακόμα ο όρος θέατρο-ντοκιμαντέρ δεν είχε μπει στις ζωές μας. Και γιατί ποτέ άλλοτε οι σιωπές δεν είπαν τόσα πολλά για τον Εμφύλιο.

Ο Αμφιτρύωνας (2012) το κύκνειο άσμα του Λευτέρη Βογιατζή, για χάρη του οποίου δεν θα διστάσουμε να κλέψουμε και να τα κάνουμε 11 τα χρόνια της λίστας, γιατί έβαλε τον Μολιέρο μέσα σε κουκλόσπιτο και μας έκανε όλους παίκτες από θεατές και τούμπαλιν.

Τα Ερωτευμένα Άλογα (2019) της Ελένης Ευθυμίου, όπου μια ομάδα ηθοποιών με και χωρίς αναπηρία έστησε πάνω στη σκηνή έναν ύμνο στον έρωτα και στην ίδια τη ζωή.

Οι Παίχτες (2021) του Γιώργου Κουτλή, γιατί μας θύμισαν πώς στήνεται επί σκηνής μια θεατρική γιορτή, πώς κρατάς την ένταση στα κόκκινα επί δύο ώρες, και πώς είναι να βγαίνεις χαμογελώντας (ίσως και ψιλοχορεύοντας) από το θέατρο.

Η Επανένωση της Βόρειας με τη Νότια Κορέα (2016) του Νίκου Μαστοράκη, γιατί ήταν ένα από τα καλύτερα δείγματα σπονδυλωτού θεάτρου που είδαμε ποτέ, και γιατί τόλμησε να πει ότι, κόντρα στα παραμύθια, η αγάπη τελικά δεν φτάνει.

Ο Φαέθων (2015) του Δημήτρη Καραντζά, γιατί δεν έχουμε δει καλύτερη σκηνική μεταφορά του Δημήτρη Δημητριάδη. Και για τις συγκλονιστικές ερμηνείες του Άρη Μπαλή και του Περικλή Μουστάκη.

Το Μαύρο Χιόνι (2016) του Κώστα Φιλίππογλου, γιατί ποτέ άλλοτε ημιτελές έργο σαν αυτό εδώ του Μιχαήλ Μπουλγκάκοφ δεν έμοιαζε τόσο ολοκληρωμένο. Και γιατί ακόμα επαναλαμβάνουμε τις ατάκες του.

Οι Αδελφοί Καραμάζοφ (2015) της Νατάσας Τριανταφύλλη, που προσέγγισε τον Ντοστογιέφσκι με μια ησυχία σαν αυτή που επιβάλλει το χιόνι όταν πέφτει. Και για την ερμηνειάρα του Λάζαρου Γεωργακόπουλου.

Και η Πομόνα (2022) του SigurdurF3 και του Θωμά Μοσχόπουλου, που μας επιτρέπει χάρη στην παρουσία και δεύτερου σκηνοθέτη να σπάσουμε τον εκνευριστικό κανόνα της μίας παράστασης, για να πούμε ότι ποτέ άλλοτε τα παιχνίδια ρόλων δεν ήταν τόσο πολυεπίπεδα. Ούτε τόσο ονειρικά. Ή θεατρικά.