Φοβεροί πίνακες του Νταλί για να γιορτάσεις τα γενέθλιά του
Σαν σήμερα γεννήθηκε ο πιο σουρεαλιστής από τους σουρεαλιστές, ο πιο μεγάλος από τους μεγάλους. Κυρίες και κύριοι, πέντε πίνακες του Σαλβαδόρ Νταλί.
Περισσότερους από 1.500 πίνακες ζωγράφισε ο Σαλβαδόρ Νταλί στα 85 χρόνια που πρόλαβε να ζήσει –χώρια οι εικονογραφήσεις βιβλίων, οι λιθογραφίες, τα σκηνικά θεάτρου, τα γλυπτά και διάφορα άλλα έργα τέχνης που άφησε κληρονομιά στην ανθρωπότητα για να τον θυμάται. Όχι πως θα μπορούσε να τον ξεχάσει ποτέ. Πώς θα μπορούσε κανείς να ξεχάσει πίνακες σαν κι αυτούς;
Η εμμονή της μνήμης (1931)
Θα ακούσεις κόσμο να τον αναφέρει και ως «τα ρολόγια του Νταλί» αλλά ο σωστός τίτλος είναι ο δικός μας. Σύμφωνα με κάποιες αναλύσεις, το έργο αναφέρεται στη σχετικότητα του χρόνου και του χώρου, ενώ μια πιο ενδιαφέρουσα θεωρία –που λαμβάνει υπόψιν και τον τίτλο του έργου– λέει πως πρόκειται για σχόλιο επάνω στη φύση της μνήμης, τη φθορά και το πέρασμα του χρόνου. Σε κάθε περίπτωση, ο σουρεαλιστής Νταλί εδώ όπως και σε άλλους πίνακές του εξερευνεί τον κόσμο των ονείρων, το υποσυνείδητο και το παράλογο.
Κύκνοι που αντανακλούν ελέφαντες (1937)
Αυτό που μικροί λέγαμε «μαγική εικόνα» είναι αυτός ο πίνακας, που όσο τον κοιτάς εμφανίζονται κύκνοι και εξαφανίζονται ελέφαντες –ή το ανάποδο. Εννοείται πως και αυτός, όπως και όλοι σχεδόν οι πίνακες του Νταλί, έχει γίνει αντικείμενο αναλύσεων και συζητήσεων, με ορισμένους κριτικούς να υποστηρίζουν ότι οι κύκνοι και οι ελέφαντες αντιπροσωπεύουν τη μεταμόρφωση ή τη δυαδικότητα. Άλλοι τον βλέπουν ως σχόλιο επάνω στη ρευστότητα της αντίληψης και της πραγματικότητας ή ως εξερεύνηση του ασυνείδητου.
Ο Μέγας Αυνανιστής (1929)
Ένα από τα πιο προκλητικά έργα του, αυτός ο πίνακας εξερευνά τις σεξουαλικές επιθυμίες, τους φόβους και τις φαντασιώσεις του ίδιου του Νταλί. Η κεντρική εικόνα του παραμορφωμένου προσώπου, που βασίζεται σε μια αυτοπροσωπογραφία του καλλιτέχνη, παραπέμπει στις αγωνίες του γύρω από τη σεξουαλικότητα και την οικειότητα. Ο πίνακας είναι πλούσιος σε συμβολισμούς, μερικοί από τους οποίους είναι βαθιά προσωπικοί. Για παράδειγμα, η ακρίδα που εμφανίζεται κοντά στο κεντρικό πρόσωπο αντιπροσωπεύει μια παιδική φοβία, ενώ το κεφάλι του λιονταριού και άλλες σεξουαλικές αναφορές υποδηλώνουν, σύμφωνα με τις αναλύσεις, φόβο ανικανότητας.
Η μεταμόρφωση του νάρκισσου (1937)
Εμπνευσμένος από την ελληνική μυθολογία, αυτός είναι ένας ακόμα πίνακας του Νταλί που βασίζεται στην χρήση της διπλής εικόνας και της οφθαλμαπάτης. Ο Νάρκισσος που ερωτεύεται την ίδια του την αντανάκλαση προτού πνιγεί και γίνει αφενός λουλούδι και αφετέρου παγκόσμιο σύμβολο της ματαιοδοξίας, είναι εδώ ταυτόχρονα τόσο μια ανθρώπινη φιγούρα όσο και ένα χέρι που κρατά ένα αυγό από το οποίο αναδύεται το λουλούδι που αργότερα θα λέμε νάρκισσο. Αυτή είναι και η μεταμόρφωση που αναφέρεται στον τίτλο.
Το όνειρο που προκλήθηκε από την πτήση μιας μέλισσας γύρω από ένα ρόδι ένα δευτερόλεπτο πριν ξυπνήσει (1944)
Ναι, όλο αυτό είναι ο τίτλος του πίνακα αυτού που ο περισσότερος κόσμος λέει απλώς «αυτός με τις τίγρεις», και στον οποίο γίνεται τέτοιος χαμός που δεν ξέρουμε τι να πρωτοσχολιάσουμε. Σύμφωνα με τον ίδιο τον Νταλί, η εικόνα αντιπροσωπεύει ένα όνειρο που είδε η σύζυγός του Γκάλα, το οποίο πυροδοτήθηκε από το βουητό μιας μέλισσας. Ο πίνακας ενσωματώνει διάφορα σύμβολα, όπως το ρόδι, που αντιπροσωπεύει τη γονιμότητα, το ψάρι και την τίγρη, που αντιπροσωπεύουν την επιθετικότητα και την επιθυμία. Από εκεί και πέρα… ό,τι καταλαβαίνεις.
