Το ήξερες ότι το σπίτι του Τσίλλερ είναι σήμερα μουσείο;

Επισήμως λέγεται Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου, μεταξύ μας όμως μπορούμε να το λέμε απλά «το σπίτι όπου έμενε και δούλευε ο αρχιτέκτονας στον οποίο χρωστάμε τα μισά και βάλε νεοκλασικά της Αθήνας». Χτισμένο το 1882, το εντυπωσιακό (όπως εύκολα μαντεύεις) νεοκλασικό βρίσκεται στο 6 της οδού Μαυρομιχάλη, στα Εξάρχεια, και λειτουργεί ως παράρτημα του Βυζαντινού Μουσείου. Είναι επισκέψιμο καθημερινά εκτός Τρίτης, 8.30-15.30, με ελεύθερη είσοδο.

Μικρή ιστορία ενός μεγάλου κτιρίου

Ο Ερνστ/ Ερνέστος Τσίλλερ έμενε και δούλευε στην Ελλάδα από το 1868. Το 1882 αγόρασε το οικόπεδο στο οποίο βρίσκεται σήμερα το Μέγαρο Τσίλλερ, με χρήματα που του άφησε στη διαθήκη του ο βαρώνος Σίνας. Η οικογένεια Τσίλλερ έμεινε εκεί ως το 1912, όταν το σπίτι βγήκε σε πλειστηριασμό, λόγω οικονομικών δυσκολιών που είχαν αναγκάσει τον αρχιτέκτονα να το υποθηκεύσει. Το αγόρασε για 150.000 δραχμές ο οικονομολόγος και ιδρυτής της Ιονικής Τράπεζας, Διονύσιος Λοβέρδος, ο οποίος στέγασε εκεί και την ιδιωτική του συλλογή που αποτελούταν από περίπου 500 μεταβυζαντινές εικόνες.

Το 1979 οι κληρονόμοι του Λοβέρδου παραχώρησαν την συλλογή του πατέρα τους στο Υπουργείο Πολιτισμού, και την επόμενη χρονιά το κτίριο –που φιλοξενούσε τότε το Βεστιάριο της Λυρικής– πήρε φωτιά. Οι εργασίες αναστήλωσης δεν ξεκίνησαν παρά το 2014, και το μουσείο άνοιξε επίσημα τις πόρτες του για το κοινό τον Μάιο του 2021.

Τι θα δούμε στο μουσείο;

Το Μέγαρο Τσίλλερ είναι σήμερα παράρτημα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Στεγάζει μεγάλο τμήμα της Συλλογής Λοβέρδου, η οποία περιλαμβάνει χειρόγραφα, έργα ξυλογλυπτικής, εκκλησιαστικά άμφια, έργα μεταλλοτεχνίας, καθώς και 470 μεταβυζαντινές εικόνες.

Ίσως περισσότερο και από την ίδια την συλλογή, το κτίριο αποτελεί μουσείο… του εαυτού του: Ένα από τα ωραιότερα δείγματα αθηναϊκού σπιτιού του 19ου αιώνα, με τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες του, όλες τους έργα του Σλοβένου Γιούρι Σούμπιτς (που σχεδίασε και τις τοιχογραφίες στο Ιλίου Μέλαθρον, το σπίτι του Σλήμαν που σήμερα στεγάζει το Νομισματικό Μουσείο), τις φαντασμαγορικές οροφές του, τα χρωματιστά πλακόστρωτα στο δάπεδο και τις μαρμάρινες κολώνες, θα άξιζε οπωσδήποτε μια επίσκεψη ακόμα και χωρίς τα έργα τέχνης που φιλοξενεί.

Στη δεύτερη «μετενσάρκωσή» του, αφότου είχε αγοραστεί από τον Διονύσιο Λοβέρδο, το νεοκλασικό απέκτησε στην αυλή του ένα παρεκκλήσι με θόλο διακοσμημένο με βυζαντινής τεχνοτροπίας ψηφιδωτά, σχεδιασμένο από τον Αριστοτέλη Ζάχο με την σύμφωνη γνώμη του Τσίλλερ. Στο εσωτερικό του κτιρίου προστέθηκαν επίσης περίτεχνα τζάκια και πολλά ενδιαφέροντα ξυλόγλυπτα, έργα της Αγγελικής Χατζημιχάλη, τα οποία βρίσκονται στη θέση τους μέχρι σήμερα.