Ο «εκλεκτός» κ. Μουρίνιο και οι ατάκες που... έγραψαν

του Γιώργου Φλώκα

Έχει περάσει από τις κορυφαίες ομάδες του πλανήτη και έχει αφήσει έργο και νίκες. Ο Ζοζέ Μουρίνιο, πρόσφατα ανακηρυχθείς Προπονητής της Χρονιάς για το 2010, δείχνει να έχει το... κοκκαλάκι της νυχτερίδας, αλλά στην ουσία, οι επιτυχίες του στο ποδόσφαιρο δεν βασίζονται καθόλου στην τύχη. Απεναντίας, είναι λάτρης της τακτικής, της σκληρής δουλειάς, της σωστής προετοιμασίας και της εξονυχιστικής μελέτης του αντιπάλου πριν από κάθε αγώνα. Έτσι όταν έρχεται η ώρα της αναμέτρησης, λίγους «άσους» μπορεί να βγάλει από το μανίκι του ο αντίπαλος προπονητής.

Αποκαλείται ο «εκλεκτός» (the special one), ένα προσωνύμιο που ο ίδιος χάρισε στον εαυτό του, και το οποίο υιοθέτησαν τα βρετανικά ταμπλόιντς από τον καιρό που εργαζόταν στην Τσέλσι. Χρησιμοποιείται έκτοτε αφειδώς, συχνά με ειρωνικό χαρακτήρα. Σκληρός πραγματιστής, δεν διστάζει να παίξει το λεγόμενο «αντιποδόσφαιρο», κλειδώνοντας όλα τα όπλα του αντιπάλου εάν θεωρήσει ότι είναι ανώτερη ομάδα, κάτι που τον κάνει αντιπαθή σε μεγάλες μάζες πληθυσμού που αρέσκονται στο επιθετικό ποδόσφαιρο και στην παραγωγή φάσεων.

Ένας ποδοσφαιράνθρωπος από... κούνια
Ο Ζοζέ Μάριο Ντος Σάντος Φέλιξ Μουρίνιο, όπως είναι ολόκληρο το όνομά του, έχει γεννηθεί το 1963 στο Σετουμπάλ της Πορτογαλίας. Γιος επαγγελματία ποδοσφαιριστή, του Φέλιξ Μουρίνιο, ο Ζοζέ από μικρός τριγυρνούσε στα γήπεδα της Μπελενένσες και της Σετουμπάλ, όπου έπαιζε ο πατέρας του. Από μικρός έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το άθλημα και ακολουθούσε τον Φέλιξ ακόμη και στους εκτός έδρας αγώνες.

Όταν ο Ζοζέ έγινε έφηβος, ο πατέρας του είχε περάσει ήδη στην προπονητική, διδάσκοντας και στο γιο του τα μυστικά της μπάλας. Ωστόσο, παρά την έντονη ανταγωνιστικότητα για την οποία διακρινόταν από τότε, δεν κατάφερε να ακολουθήσει καριέρα ποδοσφαιριστή καθώς υπολειπόταν σε δύναμη και ρυθμό. Έπαιξε επαγγελματικά στη Ριο Άβε, την οποία προπονούσε ο πατέρας του, και στη Μπελενένσες, έως ότου εγκατέλειψε απογοητευμένος τους αγωνιστικούς χώρους.

Παρά τις προσπάθειες της μητέρας του να τον ωθήσει στις επιχειρήσεις, ο Μουρίνιο επέμεινε στο χώρο του ποδοσφαίρου, επιλέγοντας από μικρός να ακολουθήσει καριέρα προπονητή. Μετά τις σπουδές στου στο Ανωτάτη Σχολή Φυσικής Αγωγής (Instituto Superior de Educação Física) της Λισαβόνας, έγινε προπονητής της εφηβικής ομάδας της Σετουμπάλ και εν συνεχεία, δέχτηκε τη θέση του βοηθού προπονητή στην Αμαδόρα.

Από προπονητής... μεταφραστής
Όμως, ο μικρός ήθελε περισσότερα και έτσι, πήρε μεγάλο ρίσκο το 1992, όταν δέχτηκε τη θέση μεταφραστή του προπονητή της Σπόρτινγκ Λισαβόνας, Σερ Μπόμπι Ρόμπσον. Πολλοί θα θεωρούσαν υποβάθμιση την νέα του θέση, αλλά ο μικρός είχε προσδοκίες να μάθει πολλά από τον μεγάλο βρετανό προπονητή.

Όντως, έγιναν σύντομα φίλοι και συχνά συζητούσαν περί τακτικής και προπονητικής. Έτσι, ο Μουρίνιο ακολούθησε τον Ρόμπσον όταν απολύθηκε από τη Σπόρτινγκ και έπιασε δουλειά στην Πόρτο. Μετά από δυο χρόνια, το 1996, ο βρετανός προπονητής πήρε μεταγραφή στη Μπαρτσελόνα, παίρνοντας φυσικά μαζί και τον αγαπημένο του μεταφραστή. Η Μπάρτσα αποδείχθηκε μεγάλο σχολείο για τον Μουρίνιο, που παρέμεινε μετά τη φυγή του Ρόμπσον και συνεργάστηκε με τον μεγάλο Ολλανδό προπονητή Λούις Φαν Χάαλ, ο οποίος επίσης διέκρινε μεγάλο ταλέντο στον Πορτογάλο, και τον άφηνε να προπονεί την δεύτερη ομάδα της Μπάρτσα.

Μετά τη θητεία του στην ομάδα της Καταλονίας, ο Μουρίνιο βρήκε δουλειά ως πρώτος προπονητής στη Μπενφίκα, από την οποία όμως απομακρύνθηκε μετά την αλλαγή προέδρου, για να εργαστεί στη Λεϊρία, επίσης ομάδα της χώρας του, αρνούμενος πρόταση του Μπόμπι Ρόμπσον να εργαστεί μαζί του ως βοηθός στη Νιουκάστλ.

Πόρτο, Τσέλσι, Ίντερ και στο βάθος... Ρεάλ
Η επιτυχία του με την Λεϊρία, την οποία οδήγησε στην 5η θέση του πρωταθλήματος και στο κύπελλο Ουέφα για πρώτη φορά στην ιστορία της, δεν πέρασε απαρατήρητη και σύντομα πήρε μεταγραφή για την Πόρτο. Στην πρώτη του δουλειά σε κορυφαίο επίπεδο, ο Μουρίνιο εγκαινίασε καινοτομίες στην προπόνηση και επέμεινε στην τακτική αλλά και στην άψογη φυσική κατάσταση των παικτών, κάτι που του επέτρεψε να επιβάλλει στο παιχνίδι την πίεση από ψηλά, στην άμυνα του αντιπάλου.

Με την Πόρτο, ο Μουρίνιο κατέκτησε πρωταθλήματα και κύπελλα, ενώ οδήγησε την ομάδα στην μεγαλύτερη ευρωπαϊκή πορεία της ιστορίας της, κατακτώντας το Τσάμπιονς Λίγκ. Ωστόσο, ο ίδιος δεν χάρηκε όσο θα ήθελε την μεγάλη επιτυχία του, καθώς ήδη, πριν τον τελικό με τη Μονακό, είχε υπογράψει συμβόλαιο με την Τσέλσι του Ρώσου ολιγάρχη Ρομάν Αμπράμοβιτς.

Με την μετακίνησή του στην Τσέλσι, έγινε ένας από τους καλύτερα αμειβόμενους προπονητές στον κόσμο, λαμβάνοντας ετήσιες απολαβές ύψους 5,2 εκατομμυρίων λιρών. Τότε, σε συνέντευξη τύπου, είχε δηλώσει: «Μην με αποκαλείτε αλαζόνα, αλλά είμαι πρωταθλητής στην Ευρώπη και νομίζω ότι είμαι ξεχωριστός (special one)», κατοχυρώνοντας έκτοτε το προσωνύμιο.

Με τον Μουρίνιο στο τιμόνι, ο σύλλογος σάρωσε τρόπαια και ρεκόρ στην Αγγλία, εξασφαλίζοντας και το πρώτο του πρωτάθλημα στη χώρα μετά από 50 χρόνια. Ωστόσο, η πορεία στο Τσάμπιονς Λίγκ δεν ήταν η ανάλογη, καθώς την πορεία της Τσέλσι προς τον τελικό «φρέναρε» δυο φορές στη φάση των ημιτελικών η μετέπειτα πρωταθλήτρια Ευρώπης, Λίβερπουλ, την πρώτη φορά στα πέναλτι και τη δεύτερη με ένα γκολ που έχει μείνει στην ποδοσφαιρική ιστορία ως ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα, καθώς σε κανένα ριπλέι δεν φαίνεται αν η μπάλα είχε περάσει τη γραμμή ή όχι.

Αποχώρησε από την ομάδα το 2007 μετά από έντονες διαφωνίες με τον Αμπράμοβιτς, ως ο πλέον επιτυχημένος προπονητής στην ιστορία του λονδρέζικου συλλόγου, με έξι τρόπαια σε τρία χρόνια και με το ασύλληπτο ρεκόρ να μην έχει ηττηθεί εντός έδρας επί τρεις συνεχόμενες σαιζόν.

Επόμενος σταθμός στην καριέρα του, μια ομάδα με τη στάμπα του loser, η Ίντερ, η οποία, παρά τα εκατομμύρια που είχε επενδύσει επί δεκαετίες ο πρόεδρός της, Μάσιμο Μοράτι, δεν είχε καταφέρει να διακριθεί ούτε στην Ιταλία, ούτε στον ευρωπαϊκό στίβο. Ωστόσο, ο Μουρίνιο είχε τα κατάλληλα …φάρμακα για τον ασθενή από το Μιλάνο. Ήδη από την πρώτη χρονιά την οδήγησε στην κατάκτηση του πρωταθλήματος, μετά από χρόνια.

Τον Απρίλιο του 2010, ο Μουρίνιο έσπασε ένα ακόμη ρεκόρ, καθώς έγινε ο πρώτος προπονητής στην ιστορία που κατάφερε να οδηγήσει τρεις διαφορετικές ομάδες στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λίγκ. Η σαιζόν 2009-2010 ήταν ονειρική τόσο για τον special one, όσο και για την Ίντερ, η οποία κάνοντας το τρέμπλ (πρωτάθλημα, κύπελλο και Τσάμπιονς Λίγκ) αποτίναξε για πάντα την ταμπέλα του loser.

Ωστόσο, η ιστορία της Πόρτο επαναλήφθηκε για τον Μουρίνιο, που δεν πρόλαβε να χαρεί την κατάκτηση του Τσάμπιονς Λίγκ από την Ίντερ και αναζήτησε την επόμενη πρόκληση στην καριέρα του. Στις 27 Μαϊου ανακοινώθηκε ότι συμφώνησε να συνεχίσει την καριέρα του στη Μαδρίτη και στη Ρεάλ των παγκόσμιων ποδοσφαιρικών αστέρων.

Οι κορυφαίες «ατάκες»
Ένα από τα «ατού» του Ζοζέ Μουρίνιο είναι ο εκκεντρικός του χαρακτήρας και οι δηλητηριώδεις ατάκες του, που απασχολούν συνήθως τα media σε όλο τον πλανήτη.
Με αυτό τον τρόπο, ο Πορτογάλος κλέβει μεν τα φώτα της δημοσιότητας, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και ομπρέλα προστασίας στους παίκτες της ομάδας, γλιτώνοντάς τους από τις κριτικές.

Απολαύστε ορισμένες από τις κορυφαίες στιγμές γραφικότητας:
- «Μετά από 3 χρόνια στο νησί, παραιτείται ο Τόνι Μπλερ. Ακόμα ένας θρίαμβος», ως προπονητής της Τσέλσι.
- «Ο Μαντσίνι (σ.σ.: ο προκάτοχός του στη θέση του προπονητή της Ίντερ) είναι φίλος σου, εγώ όμως όχι», ως προπονητής της Ίντερ, απαντώντας σε Ιταλό δημοσιογράφο.
- «Δεν κάνω χειραψία με κάποιον που δεν γνωρίζω», ως προπονητής της Πόρτο, για τον προπονητή της Μποαβίστα, Χ. Πατσέκο. «Ασήμαντη» λεπτομέρεια: Μιλούσαν όλη την εβδομάδα που είχε προηγηθεί του ματς μεταξύ των δυο ομάδων.
- «Εάν οι ομάδες χαρίζουν τα παιχνίδια στη Μπαρτσελόνα, θα είναι δυσκολότερο για εμάς να κερδίσουμε το πρωτάθλημα. Θεωρούν ότι δεν θα κερδίσουν και έτσι παίζουν με τους αναπληρωματικούς», ως προπονητής της Ρεάλ, επιτιθέμενος στην ομάδα της Σπόρτινγκ Χιχόν.
- "Καλός είναι ο Ντρογκμπά, αλλά πέφτει σε κάθε φάση για να πάρει θέατρο", όταν έφυγε από την Τσέλσι, όπου συνεργαζόταν με τον παίκτη για τρία χρόνια.
- "Είναι κορυφαία ομάδα με κορυφαίους παίκτες και -συγχωρήστε με αν ακούγομαι αλαζόνας- κορυφαίο προπονητή", για την Τσέλσι, την ημέρα της παρουσίασης του ίδιου ως νέου προπονητή του συλλόγου.
- "Αν ήθελα εύκολη δουλειά, θα έμενα στην Πόρτο: Μια όμορφη καρέκλα, το τρόπαιο του Champions League, και ο Θεός. Και μετά τον Θεό, εγώ!", για την απόφασή του να φύγει από την Πόρτο.
- "Αυτοί ήρθαν εδώ και πάρκαραν λεωφορείο μπροστά στο τέρμα τους. Αμφιβάλλω αν έστω και ένας φίλαθλος της Τότεναμ θα πλήρωνε 50 λίρες για να δει την ομάδα", σχολιάζοντας το αμυντικό παιχνίδι της Τότεναμ.
- "Θα είμαι ειλικρινής. Αν είμαι σπίτι θα το δω! Μου αρέσει πολύ να βλέπω ποδόσφαιρο, αλλά στο σπίτι κουμάντο κάνει η γυναίκα μου και πολύ φοβάμαι ότι δεν θα μου δώσει άδεια να ανοίξω την τηλεόραση", ερωτηθείς για το αν θα παρακολουθήσει το ντέρμπι Άρσεναλ - Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
- "Πώς λέτε το κλέψιμο στα Καταλανικά; Η Βαρκελώνη είναι μια πανέμορφη πόλη με σπουδαία πολιτιστική παράδοση και πάρα πολλά θέατρα. Ο Μέσι θα έχει σπουδαίο μέλλον εκεί. Έχει μάθει να παίζει θέατρο σε κάθε αγώνα", μετά την αναμέτρηση της Τσέλσι με την Μπαρτσελόνα.
- "Ο Βενγκέρ είναι ηδονοβλεψίας. Απολαμβάνει να παρακολουθεί τις πράξεις των άλλων. Αυτοί οι τύποι έχουν ένα τεράστιο τηλεσκόπιο στα διαμερίσματά τους και χαζεύουν τις πράξεις των άλλων. Τέτοιος είναι και ο Βενγκέρ. Του αρέσει να παρακολουθεί και να σχολιάζει τις ομάδες των άλλων", ως προπονητής της Τσέλσι, για τον προπονητή της Άρσεναλ.
- "Προπονητής στην οικογένειά μου είναι η γυναίκα μου. Όταν είσαι ο σταρ εκτός σπιτιού, δεν μπορείς να είσαι σταρ και μέσα στο σπίτι. Κάθομαι και περιμένω διαταγές", νέο σχόλιο για τη γυναίκα του.
- "Πολλοί μεγάλοι προπονητές δεν έχουν καταφέρει να φτάσουν ποτέ στην κορυφή της Ευρώπης. Έχω μάλιστα κάποιον συγκεκριμένο στο μυαλό μου που μένει εδώ κοντά", σχολιάζοντας και πάλι τον «φίλο» του Αρσέν Βενγκέρ, της Άρσεναλ.
- "Είναι αδύνατον να σφυρίξει κάποιος πέναλτι κατά της Μάντσεστερ και είναι εξίσου αδύνατο να σφυρίξει πέναλτι υπέρ της Τσέλσι. Αυτή είναι η πραγματικότητα και δεν ντρέπομαι να την πω", σε μια από τις μόνιμες μουρμούρες του για τις διαιτητικές αποφάσεις.
- "Ποιος Ρανιέρι; Είναι ένας εβδομηντάρης προπονητής χωρίς καμία επιτυχία στην καριέρα του, εκτός από ένα κυπελλάκι. Δεν ασχολούμαι μαζί του", ως προπονητής της Ίντερ για τον προπονητή της Γιουβέντους.
- «Ο επόπτης πέτυχε το γκολ! Κανείς δεν ξέρει αν η μπάλα στο σουτ του Λουίς Γκαρσία πέρασε τη γραμμή. Πρέπει να είσαι 100% σίγουρος για την υπόδειξή σου. Η καλύτερη ομάδα έχασε. Μετά τα τέρμα που σημείωσαν, μόνο μία ομάδα έπαιξε ποδόσφαιρο. Η άλλη, απλά αμυνόταν για το υπόλοιπο του αγώνα», ως προπονητής της Τσέλσι, σχολιάζοντας το αμφιλεγόμενο γκολ της Λίβερπουλ στα ημιτελικά του Τσάμπιονς Λίγκ.

Μαγική στιγμή: Στις 30 Νοεμβρίου του 2010, η UEFA του επέβαλε πρόστιμο 33.500 λιρών για... διακωμώδηση του αθλήματος, καθώς οι κάμερες τον συνέλαβαν να δίνει οδηγίες στον Τσάβι Αλόνσο και τον Σέρχιο Ράμος, οι οποίοι λίγο αργότερα πήραν «αστείες» δεύτερες κίτρινες κάρτες, κάτι που βόλευε με βάση το πρόγραμμα των αγώνων της Ρεάλ.