Γιάννης Μόραλης: Αποχαιρετώντας τον τελευταίο μεγάλο της γενιάς του '30

Ο τελευταίος ίσως μεγάλος ζωγράφος της γενιάς του ’30, Γιάννης Μόραλης, έφυγε χθες στα 93 του χρόνια, πλήρης ημερών και πληρώνοντας παράλληλα μία καλλιτεχνική σταδιοδρομία που μόνο τιμή μπορεί να αποτελεί τόσο για τον κόσμο της τέχνης όσο και για την Ελλάδα που τον ανέδειξε.

Ο Γιάννης Μόραλης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Άρτα, μέχρι τουλάχιστον τα 15 του χρόνια, όταν έγινε δεκτός στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας. Σπουδάζοντας στο πλευρό των Ου. Αργυρού, Γερανιώτη, Κ. Παρθένη και Γ. Κεφαλληνού ζωγραφική και χαρακτική δεν άργησε να δεχτεί υποτροφία για περαιτέρω σπουδές στην Ρώμη, το 1936, και έπειτα στο Παρίσι, όπου σπούδασε νωπογραφία και ψηφιδωτό. Στην Ρώμη γνώρισε, μεταξύ άλλων, τον Μικελάντζελο και άκουσε τα λόγια του Μουσολίνι, ενώ στο Παρίσι είδε ζωντανά τη Γκουέρνικα του Πικάσο.

Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1947 οπότε εκλέχθηκε τακτικός καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Ο νεώτερος μέχρι τότε καθηγητής της Σχολής, παρέμεινε εκεί για τριάντα έξι ολόκληρα χρόνια, κερδίζοντας την λατρεία των μαθητών και των συναδέλφων του. Το 1949 ιδρύει παρέα με άλλους σπουδαίους καλλιτέχνες της γενιάς του -Ν.Χ. Γκίκα, Γ. Τσαρούχη, Ν. Νικολάου, Ν. Εγγονόπουλο- την καλλιτεχνική ομάδα Αρμός και έναν χρόνο μετά διοργανώνουν την πρώτη κοινή τους έκθεση στο Ζάππειο. Η συνεργασία του με το Θέατρο Τέχνης και το Εθνικό Θέατρο ξεκινά το 1954, όπου δημιουργεί για τις παραστάσεις σκηνικά και κοστούμια.

Η πρώτη ατομική έκθεση του Γιάννη Μόραλη πραγματοποιείται το 1959, ενώ ακολουθεί ζωντανή και μόνιμη έκθεση των έργων του σε εξωτερικούς τοίχους ξενοδοχείων -όπως η εγχάρακτη όψη πάνω σε γιαννιώτικο μάρμαρο στο Χίλτον- και δημόσιων κτιρίων -σε κτίρια του ΕΟΤ- ενώ πιο πρόσφατα έργα του θα δει κανείς στον σταθμό του Μετρό στο Πανεπιστήμιο. Παράλληλα έργα του Μόραλη θα δει κανείς σε εικονογραφήσεις ποιητικών βιβλίων -του Ελύτη και του Σεφέρη-, σε εξώφυλλα δίσκων και σε γλυπτά.

Mπορεί ο ίδιος να απέφευγε να μιλά για τα έργα του, προσπαθώντας, όπως έλεγε να διατηρήσει έτσι την ελευθερία τους, εκείνα όμως μιλούν από μόνα τους. Και δεν μιλούν μόνο για το ήθος, την ευγένεια και την γενναιοδωρία του ίδιου του καλλιτέχνη αλλά και για τις σημαντικές επιρροές που δέχθηκε, αξιοποιώντας έτσι κάθε σταθμό της ζωής του: Η αρχαία ελληνική γλυπτική, η βυζαντινή ζωγραφική, η ρωμαϊκή Αναγέννηση, η σύγχρονη τέχνη που γνώρισε στο Παρίσι είναι κάποια μόνο στοιχεία της παιδείας του που προσδίδουν στα έργα του ρεαλισμό, αισθησιασμό, γεωμετρία και πάνω από όλα ηρεμία.

Στις διακρίσεις του μεγάλου Έλληνα ζωγράφου περιλαμβάνονται: Βραβείο ζωγραφικής το 1940, μετάλλιο του Ταξιάρχη του Φοίνικα το 1965, χρυσό μετάλλιο στη διεθνή έκθεση χειροτεχνίας στο Μόναχο το 1973, Αριστείο Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών το 1983 και μετάλλιο Ταξιάρχη της Τιμής το 1999. Έργα του, σήμερα, ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ στην γκαλερί Ζουμπουλάκη βρίσκει κανείς πληθώρα σχεδίων του εδώ και σχεδόν μισό αιώνα.

Αυτήν την ώρα, στις 11.30 το πρωί, πραγματοποιείται η κηδεία του μεγάλου ζωγράφου Γιάννη Μόραλη, στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών, σε κλειστό, οικογενειακό κύκλο.

Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια
Πηγή: Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων