Έξοδος κινδύνου
Οι αιτίες είναι πάντα εκεί- για όσους θέλουν να τις δουν. Οι υπόλοιποι, ας βλέπουν την Ελλάδα να καίγεται.
Λαμπάκια, δέντρα, ψώνια, και βιτρίνες, πάρτυ και ταξιδάκια. Ξαφνικά όλα αυτά φαίνεται να μην έχουν καμία σημασία. Πως να κάνεις Χριστούγεννα σε μια πόλη που καίγεται; Νομίζω πέρσι, ήταν που λέγαμε πως όσο πιο ζορισμένος είναι ο κόσμος, με τόσο μεγαλύτερη προσμονή περιμένει τις γιορτές. Λες και θα αλλάξουν τη ζωή του.
Φέτος, η ελληνική κοινωνία φάνηκε πιο ευρηματική και, κατά την εκτίμησή μου, πιο ουσιαστική στην εκτόνωσή της. Γιατί όποιος θεωρεί ότι η οργή δημιουργήθηκε εκ του μη όντος μετά τη δολοφονία του εφήβου στα Εξάρχεια, είναι μάλλον τύπος που θεωρεί ηθικά και πολιτικά σωστή την απόφαση του Πρωθυπουργού να μην δεχτεί τις παραιτήσεις Παυλόπουλου και Χηνοφώτη. Και για αυτόν δε μπορώ να κάνω κάτι.
Είναι περίπου ένας χρόνος που οι επιθέσεις με γκαζάκια σε τράπεζες και σε αντιπροσωπείες αυτοκινήτων, τα «ντου» στα αστυνομικά τμήματα και οι προπηλακισμοί περιπολικών έχουν αυξηθεί ραγδαία. Ως πότε θα θεωρούμε ότι είναι οι ίδιοι, οι επί εικοσαετία «γνωστοί άγνωστοι» που «γιατί δεν τους πιάνουν βρε παιδί μου, αφού τους ξέρουν»;
Πίσω από το επιτηδευμένα αφελές ερώτημα κρύβεται η ασαφής κατηγορία ότι πρόκειται περί ατόμων που σχετίζονται με την κρατική μηχανή δημιουργώντας ένα θαμπό συμπίλημα διαφθοράς.
Εν μέρει θα συμφωνήσω. Η «αντιεξουσιατική άνοιξη» είναι προϊόν του κρατικού μηχανισμού. Όχι όμως με την έννοια της ανοικτής διαπραγμάτευσης που υπονοεί το ΚΚΕ, αφού αδυνατεί να κατατάξει τους εν λόγω θιασώτες στα διπολικά λενινιστικά του μοτίβα, αλλά με την έννοια της δράσης και της αντίδρασης, της καταστολής και της περιθωριοποίησης.
Τα κράτη μπορεί να μην ξέρουν να προστατεύουν τον πολίτη, αλλά σίγουρα ξέρουν να προστατεύουν τον εαυτό τους. Αρα, η προφανής απάντηση στην ερώτηση «γιατί δεν τους πιάνουν» είναι «γιατί δεν έχει νόημα». Γιατί αν «τους πιάσουν», θα φανεί ίσως ότι δεν ήταν μόνο αυτοί που έπιασαν. Θα φανεί- όπως τελικά πάντα φαίνεται- ότι η υπερκάλυψη των αιτιών από τα φαινόμενα εξυπηρετεί βασικά τη μιντιακή κατανάλωση.
Είναι η περισσότερη αστυνομία λύση; Προφανώς όχι. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αστυνομικών αυξήθηκε, ο εξοπλισμός τους βελτιώθηκε και το νομοθετικό πλαίσιο στο οποίο μπορούν να βασίζονται οι συλλήψεις εμπλουτίστηκε με αντιτρομοκρατικές διατάξεις και λοιπές θεσμικές τρίπλες.
Όσο πιο πολύ πιέζεις το ελατήριο, τόσο πιο βίαια θα τεντωθεί όταν έρθει η ώρα. Αρκεί να μπορείς να παραδεχτείς ότι υπάρχει ελατήριο και δεν πρόκειται «για λίγες δεκάδες μανιακούς». Γιατί αν δε μπορείς, πρόκειται για σφάλμα κρίσης.
Αυτή ακριβώς η κοντόφθαλμη λογική αποδεικνύεται τώρα πιο χρεοκοπημένη από ποτέ. Αυτές, οι κατά κινηματικούς αριστερούς πιο έντονες αναταραχές ακόμα και από αυτές του’73, απλώνονται ταχύτατα και διαπερνούν διάφορα ηλικιακά στρώματα της «νεολαίας». Πράγμα που αποκλείει ως υπεύθυνο το «κράτος των Εξαρχείων». Εκτός και αν έχει την ικανότητα να βρίσκεται ταυτόχρονα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και σε διάφορα μέρη της Αθήνας.
Δεν είναι θεωρητικοί του αναρχισμού τριαντάρηδες και σαραντάρηδες στους δρόμους. Δεν είναι ούτε αντιρρησίες συνείδησης και δογματικοί αρνητές στράτευσης. Πιτσιρίκια έως 15 και 16 χρονών είναι. Και αν ορισμένοι βολεύονται να τους χρεώνουν ως μόνο κίνητρο το «χαβαλέ», εγώ δεν θα ήθελα να τους χαλάσω το παραμύθι. Αλλά είναι ένα παραμύθι στο οποίο θα πρέπει να προστεθούν ως έννοιες και η ανυπακοή και η αντίδραση και η εξέγερση.
Εχουμε λοιοπόν να κάνουμε με την πασίδηλη αποτυχία του κράτους: Αδυνατεί να συντηρήσει συνθήκες κοινωνικής ειρήνης, οδηγεί στα επεισόδια και όταν η κατάσταση εκτραχυνθεί, είναι ανίκανο να ελέγξει την κατάσταση σύμφωνα με τα όσα είχε υποσχεθεί στους ψηφοφόρους του με βάση την περίφημη «ασφάλεια».
Ας σκεφτούμε λίγο ότι κλειδώνοντας την πόρτα μας το βράδυ ή φεύγοντας από το σπίτι κλειδώνουμε απέξω αυτόν που ξέρει και ξέρουμε ότι έχει λιγότερα από εμάς. Η ανασφάλειά μας λοιπόν ξεκινάει από μέσα μας. Και αυτό δε λύνεται με περισσότερη αστυνόμευση.
Όταν θα μπορεί να λυθεί, θα το καταλάβουμε όλοι. Και δεν θα προλάβει να γίνει θέμα στις ειδήσεις. Μέχρι τότε, το «δια ταύτα» αντλεί την απαραίτητη σοφία του από το δειλό «ιδιωτεύειν» και μας αφήνει να κάνουμε Χριστούγεννα με περισσότερο ή λιγότερο ήσυχη συνείδηση.
Καλές γιορτές.
Δ. Γλ.
Φέτος, η ελληνική κοινωνία φάνηκε πιο ευρηματική και, κατά την εκτίμησή μου, πιο ουσιαστική στην εκτόνωσή της. Γιατί όποιος θεωρεί ότι η οργή δημιουργήθηκε εκ του μη όντος μετά τη δολοφονία του εφήβου στα Εξάρχεια, είναι μάλλον τύπος που θεωρεί ηθικά και πολιτικά σωστή την απόφαση του Πρωθυπουργού να μην δεχτεί τις παραιτήσεις Παυλόπουλου και Χηνοφώτη. Και για αυτόν δε μπορώ να κάνω κάτι.
Είναι περίπου ένας χρόνος που οι επιθέσεις με γκαζάκια σε τράπεζες και σε αντιπροσωπείες αυτοκινήτων, τα «ντου» στα αστυνομικά τμήματα και οι προπηλακισμοί περιπολικών έχουν αυξηθεί ραγδαία. Ως πότε θα θεωρούμε ότι είναι οι ίδιοι, οι επί εικοσαετία «γνωστοί άγνωστοι» που «γιατί δεν τους πιάνουν βρε παιδί μου, αφού τους ξέρουν»;
Πίσω από το επιτηδευμένα αφελές ερώτημα κρύβεται η ασαφής κατηγορία ότι πρόκειται περί ατόμων που σχετίζονται με την κρατική μηχανή δημιουργώντας ένα θαμπό συμπίλημα διαφθοράς.
Εν μέρει θα συμφωνήσω. Η «αντιεξουσιατική άνοιξη» είναι προϊόν του κρατικού μηχανισμού. Όχι όμως με την έννοια της ανοικτής διαπραγμάτευσης που υπονοεί το ΚΚΕ, αφού αδυνατεί να κατατάξει τους εν λόγω θιασώτες στα διπολικά λενινιστικά του μοτίβα, αλλά με την έννοια της δράσης και της αντίδρασης, της καταστολής και της περιθωριοποίησης.
Τα κράτη μπορεί να μην ξέρουν να προστατεύουν τον πολίτη, αλλά σίγουρα ξέρουν να προστατεύουν τον εαυτό τους. Αρα, η προφανής απάντηση στην ερώτηση «γιατί δεν τους πιάνουν» είναι «γιατί δεν έχει νόημα». Γιατί αν «τους πιάσουν», θα φανεί ίσως ότι δεν ήταν μόνο αυτοί που έπιασαν. Θα φανεί- όπως τελικά πάντα φαίνεται- ότι η υπερκάλυψη των αιτιών από τα φαινόμενα εξυπηρετεί βασικά τη μιντιακή κατανάλωση.
Είναι η περισσότερη αστυνομία λύση; Προφανώς όχι. Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των αστυνομικών αυξήθηκε, ο εξοπλισμός τους βελτιώθηκε και το νομοθετικό πλαίσιο στο οποίο μπορούν να βασίζονται οι συλλήψεις εμπλουτίστηκε με αντιτρομοκρατικές διατάξεις και λοιπές θεσμικές τρίπλες.
Όσο πιο πολύ πιέζεις το ελατήριο, τόσο πιο βίαια θα τεντωθεί όταν έρθει η ώρα. Αρκεί να μπορείς να παραδεχτείς ότι υπάρχει ελατήριο και δεν πρόκειται «για λίγες δεκάδες μανιακούς». Γιατί αν δε μπορείς, πρόκειται για σφάλμα κρίσης.
Αυτή ακριβώς η κοντόφθαλμη λογική αποδεικνύεται τώρα πιο χρεοκοπημένη από ποτέ. Αυτές, οι κατά κινηματικούς αριστερούς πιο έντονες αναταραχές ακόμα και από αυτές του’73, απλώνονται ταχύτατα και διαπερνούν διάφορα ηλικιακά στρώματα της «νεολαίας». Πράγμα που αποκλείει ως υπεύθυνο το «κράτος των Εξαρχείων». Εκτός και αν έχει την ικανότητα να βρίσκεται ταυτόχρονα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας και σε διάφορα μέρη της Αθήνας.
Δεν είναι θεωρητικοί του αναρχισμού τριαντάρηδες και σαραντάρηδες στους δρόμους. Δεν είναι ούτε αντιρρησίες συνείδησης και δογματικοί αρνητές στράτευσης. Πιτσιρίκια έως 15 και 16 χρονών είναι. Και αν ορισμένοι βολεύονται να τους χρεώνουν ως μόνο κίνητρο το «χαβαλέ», εγώ δεν θα ήθελα να τους χαλάσω το παραμύθι. Αλλά είναι ένα παραμύθι στο οποίο θα πρέπει να προστεθούν ως έννοιες και η ανυπακοή και η αντίδραση και η εξέγερση.
Εχουμε λοιοπόν να κάνουμε με την πασίδηλη αποτυχία του κράτους: Αδυνατεί να συντηρήσει συνθήκες κοινωνικής ειρήνης, οδηγεί στα επεισόδια και όταν η κατάσταση εκτραχυνθεί, είναι ανίκανο να ελέγξει την κατάσταση σύμφωνα με τα όσα είχε υποσχεθεί στους ψηφοφόρους του με βάση την περίφημη «ασφάλεια».
Ας σκεφτούμε λίγο ότι κλειδώνοντας την πόρτα μας το βράδυ ή φεύγοντας από το σπίτι κλειδώνουμε απέξω αυτόν που ξέρει και ξέρουμε ότι έχει λιγότερα από εμάς. Η ανασφάλειά μας λοιπόν ξεκινάει από μέσα μας. Και αυτό δε λύνεται με περισσότερη αστυνόμευση.
Όταν θα μπορεί να λυθεί, θα το καταλάβουμε όλοι. Και δεν θα προλάβει να γίνει θέμα στις ειδήσεις. Μέχρι τότε, το «δια ταύτα» αντλεί την απαραίτητη σοφία του από το δειλό «ιδιωτεύειν» και μας αφήνει να κάνουμε Χριστούγεννα με περισσότερο ή λιγότερο ήσυχη συνείδηση.
Καλές γιορτές.
Δ. Γλ.
