Από πού πήραν τα ονόματά τους οι αθηναϊκές συνοικίες;

Πώς προέκυψαν τα ονόματα των συνοικιών της Αθήνας; Μελετήσαμε την ετυμολογία των γειτονιών της πρωτεύουσας και σας προκαλούμε σε ένα κουίζ… ονοματολογίας.
Από πού πήραν τα ονόματά τους οι αθηναϊκές συνοικίες;
του Γιώργου Κόκουβα

Πριν μερικούς μήνες, σας προκαλέσαμε να βρείτε τις σωστές απαντήσεις σε δέκα ερωτήσεις που τεστάρουν τις γνώσεις σας για τις ονομασίες των περιοχών της Αθήνας. Προφανώς, το απολαύσατε όσο κι εμείς και σπεύσατε στα σχόλια να μας ζητήσετε κι άλλο κουίζ.

Ιδού λοιπόν: Άλλες δέκα ερωτήσεις που, με δόσεις γνώσης αλλά και χιούμορ, μας μαθαίνουν κάτι παραπάνω για τις αθηναϊκές γειτονιές και τα «βαφτίσια» τους.

*Σημείωση: Σε αρκετές περιπτώσεις, υπάρχουν περισσότερες από μία εκδοχές για την προέλευση μιας ονομασίας – εμείς αναφερόμαστε κάθε φορά στην επικρατέστερη.


φωτό: Exelixeis.gr

1.Οι Αμπελόκηποι ονομάστηκαν έτσι:
α. Επειδή στην περιοχή υπήρχαν αμπέλια
β. Από την λέξη «Αλωπεκή», που ήταν και το όνομα του αρχαίου δήμου της περιοχής
γ. Από παραφθορά της ονομασίας Αγγελόκηποι


Φωτό: Wikipedia

2. Πώς προήλθε η ονομασία της περιοχής «Πολύγωνο»;
α. Εκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε ο Ευκλείδης, ο πατέρας της Γεωμετρίας, προς τιμήν του οποίου η περιοχή πήρε το όνομα ενός από τα σχήματα που «εξήγησε».
β. Στην περιοχή, κατά την διάρκεια παρελάσεων, στηνόταν μια πολυγωνική εξέδρα έξω από την Σχολή Ευελπίδων.
γ. Κατά την διάρκεια της Χούντας, οι συνταγματάρχες επιχείρησαν να ονομάσουν την περιοχή της Σχολής Ευελπίδων «Πολύγωνο» για να «κοντράρουν» το αντίστοιχο «Πεντάγωνο» των ΗΠΑ.


φωτό: Blog.gr

3. Το Μαρούσι οφείλει το όνομά του
α. Στον ιταλό φιλέλληνα Φραντσέσκο Αμαρούσι που χρηματοδότησε την ανοικοδόμηση της περιοχής
β. Στην έλλειψη μαρουσίου (εξ ου και το στερητικό «α» στο Αμαρούσιον), όπως αποκαλούταν στις αρχές του περασμένου αιώνα η παραγωγή καπνού.
γ. Στην λατρεία της θεάς Αρτέμιδος, ή αλλιώς Αμαρυσίας


φωτό: Ethnos.gr

4. Γιατί λέμε το Γαλάτσι… Γαλάτσι;
α. «Γαλά άτσι» στα τουρκικά σημαίνει «χρυσαφένια αμμουδιά», την οποία απέδωσαν στην περιοχή οι Τούρκοι όταν ακόμη βρεχόταν από μεγάλη κοιτή ποταμού.
β. Ονομάστηκε έτσι εξαιτίας των γαλατάδων που διαλαλούσαν την πραμάτεια τους στην περιοχή των Τουρκοβουνιών («φρέσκο γαλατάτσι») με χαρακτηριστική προφορά.
γ. Εξαιτίας της Μαρίνας-Αθηνάς Γαλάτση, μιας εύπορης ελληνίδας της διασποράς που όταν επέστρεψε στην Αθήνα αποφάσισε να χτίσει την έπαυλή της στα Τουρκοβούνια, δίνοντας ανάσα στην ανεργία των χτιστών της περιοχής.


φωτο: Τρένο στο Ρουφ

5. Από πού πήρε το όνομά της η περιοχή Ρουφ;
α. Από τον βαυαρό βαρόνο Ρουφ που έχτισε πύργο στην περιοχή τον 19ο αιώνα
β. Από το στρατόπεδο της περιοχής όπου έβρισκαν στρατιωτικό καταφύγιο οι καταδότες κατά την γερμανική κατοχή, γι’ αυτό και ο λαός του έδωσε την ονομασία Ρουφ εκ της γνωστής… ρουφιανιάς.
γ. Από την συνήθεια των συμμαχικών δυνάμεων, κυρίως των βρετανών, κατά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, να επιτηρούν την αθηναϊκή επικράτεια από τις οροφές των κτιρίων της περιοχής – γι’ αυτό και έλεγαν συνθηματικά την τοποθεσία «Roof control».


φωτό: paliakokkinia.blogspot.com

6. Πώς πήρε το όνομά της η Νίκαια;
α. Χάρη στην αδελφοποίηση με την ομώνυμη πόλη της Γαλλίας που πραγματοποιήθηκε το 1950
β. Πήρε το όνομα μετά από ανοιχτό κάλεσμα του δημάρχου προς όλους τους Έλληνες να προτείνουν όνομα για να αντικατασταθεί το «Κοκκινιά». Πενήντα έξι πολίτες πρότειναν το «Νίκαια».
γ. Προς τιμήν του αθηναίου στρατηγού Νικία που οδήγησε τον στρατό της πόλης στον Πελοποννησιακό Πόλεμο τον 5° αιώνα π.Χ.


φωτό: Ethnos.gr

7. Γιατί το Ελληνικό ονομάστηκε έτσι;
α. Γιατί αποτέλεσε την περιοχή με το πρώτο «Ελληνικόν Αεροδρόμιον»
β. Για να διαχωρίζεται από την γειτονική περιοχή της Αργυρούπολης, που στις αρχές του περασμένου αιώνα ονομαζόταν «Βαρβαρικόν»
γ. Εξαιτίας του καθαρτηρίου για τον λοιμό που υπήρχε εκεί τον 19ο αιώνα – το «Λοιμικό» έγινε «Ελληνικό»


φωτό: bill-files.blogspot.com

8. Πού οφείλει το όνομά του το Κουκάκι;
α. Στον Κουκάκη, που άνοιξε στο ύψος του Φιξ την περίφημη βιοτεχνία κρεβατιών Κουκάκη
β. Στα χωράφια με τα κουκιά που αφθονούσαν στην περιοχή προτού ανοικοδομηθεί
γ. Στα γνωστά ρολόγια-κούκους που πωλούνταν στο τοπικό παζάρι, εισαγόμενα σωρηδόν από την Ελβετία τον 19ο αιώνα. Οι Αθηναίοι της εποχής συνήθιζαν να πηγαίνουν για κυριακάτικες βόλτες «για κουκάκια».

9. Οι ονομασίες ποιων περιοχών της Αθήνας μοιράζονται κάτι κοινό;
α. Γκύζη-Ζωγράφου-Γουδή: Όλα προέρχονται από ονόματα ζωγράφων
β. Καλογρέζα-Φιλοθέη-Ψυχικό: Όλα ονομάστηκαν προς τιμή μιας μοναχής
γ. Κορυδαλλός-Ταύρος-Ψυρρή: Όλα πήραν το όνομά τους από κάποιο ζώο



10. Πώς πήρε το όνομά της η περιοχή του Ταύρου;
α. Χάρη σε έναν ταύρο που ξέφυγε από τα σφαγεία της περιοχής και κάθισε στην κεντρική πλατεία, εκεί που οικοδομήθηκε η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη
β. Χάρη στον πρώτο δήμαρχο της περιοχής, που έτρεφε ιδιαίτερη αδυναμία στα ζώδια και ονόμασε τον δήμο προς τιμήν της συζύγου του, η οποία είχε γεννηθεί Μάιο
γ. Στην ουσία πρόκειται για την λέξη που προέκυψε από την φωνητική συνένωση των αρχικών Τ.Ρ. (ταυ+ρο) που σήμαιναν Τυφλό Ρέμα και αναφέρονταν στη ρεματιά της περιοχής, που μπαζώθηκε τον περασμένο αιώνα

Οι σωστές απαντήσεις:

1.Όλες οι απαντήσεις
θεωρούνται πιθανές. Αφενός έχει εξακριβωθεί πως στην περιοχή υπήρχαν αμπελώνες, επομένως είναι πιθανή η ετυμολογική ερμηνεία (αμπέλια+κήποι). Αφετέρου, ο δήμος της αρχαίας Αθήνας που ταυτίζεται με τους σημερινούς Αμπελόκηπους ονομαζόταν Αλωπεκή και εικάζεται πως συνδέεται με το σημερινό όνομα. Τέλος, σύμφωνα με ταξιδιωτικές αναφορές ξένων επισκεπτών του 19ου αιώνα, η περιοχή αποκαλούταν τότε «Κήποι» και συχνά, επειδή στην αρχαιότητα εκεί φυλάσσονταν σημαντικά αγάλματα και επιγραφές για τους θεούς, αποκαλούταν και «Αγγελόκηποι».

2.β
Η ονομασία της συνοικίας φαίνεται πως προήλθε από την πολυγωνικού σχήματος εξέδρα που τοποθετούταν έξω από τα Δικαστήρια (τότε Σχολή Ευελπίδων) για τις ανάγκες της παρέλασης. Η περιοχή στην αρχαιότητα ονομαζόταν Αγχεσμός, ενώ κατά την διάρκεια της Χούντας, οι Συνταγματάρχες σκόπευαν να αναγείρουν μεγάλο ναό, το λεγόμενο «τάμα». Σήμερα, η τοποθεσία «Τάμα» έχει μετατραπεί σε πάρκο.

3.γ
Η ονομασία Μαρούσι προέρχεται από το «Αμαρούσιον» στην καθαρεύουσα, το οποίο με τη σειρά του προέρχεται από το επίθετο Αμαρυσία. Το τελευταίο δηλώνει την λατρεία προς την θεά Αρτέμιδα από την Αμάρυνθο της Εύβοιας, γι’ αυτό και ονομάστηκε Αμαρυσία. Μάλιστα, όταν πρωτοϊδρύθηκε ο δήμος το 1836 ονομάστηκε «δήμος Αμαρυσίων».

4.β
Η πιο λογικοφανής εξήγηση του ονόματος του Γαλατσίου είναι αυτή των περίφημων γαλατάδων – τσοπάνηδων της περιοχής, που τριγυρνούσαν φωνάζοντας «γάλα-γάλα-φρέσκο γαλατάκι». Άλλες ερμηνείες κάνουν λόγο για τον Συμεών Γαλάκης που αγόρασε πολλά στρέμματα στην περιοχή και οι Αθηναίοι πρόφεραν το όνομά του ως «Γαλάτση», ενώ υπάρχει και η πιθανότητα η περιοχή να συνδέεται με την ομώνυμη πόλη της Ρουμανίας.

5.α
Στα χρόνια του Όθωνα, ο βαυαρός επιχειρηματίας Βαρόνος Ρουφ κατέφτασε στην Αθήνα και αγόρασε μεγάλη έκταση λίγο έξω από την πόλη, όπου έχτισε έναν μικρό εξοχικό πύργο, τον οποίο χρησιμοποιούσε το βασιλικό ζευγάρι ως στάση κατά τις βόλτες του στον Ελαιώνα. Λίγες δεκαετίες αργότερα, πέρασαν από εκεί οι ράγες της σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου, και ο σταθμός που ανεγέρθη ονομάστηκε Ρουφ

6.β
Το 1940, ο δήμαρχος Μήλιος του δήμου Κοκκινιάς αποφάσισε πως το όνομα πρέπει να αλλάξει και προκήρυξε πανελλήνιο διαγωνισμό με χρηματικά έπαθλα για προτάσεις μετονομασίας. Στον διαγωνισμό συμμετείχαν 415 έλληνες, που πρότειναν ονόματα όπως Τροία, Φρυγία, Βασιλειάς, Φοινίκη, Ανατολή και Τραπεζούντα. Σύμφωνα με δημοσίευμα του Έθνους, υπερίσχυσε το «Νίκαια» που είχαν προτείνει 56 άτομα και ο δήμος μετονομάστηκε οριστικά τον Σεπτέμβριο του ’40 με Προεδρικό Διάταγμα.

7.γ
Η περιοχή ονομαζόταν παλαιότερα Λοιμικό, εξαιτίας του λοιμοκαθαρτηρίου που υπήρχε εκεί. Στις αρχές του 20ου αιώνα, η ονομασία θεωρήθηκε ελαφρώς… ακαλαίσθητη και προτιμήθηκε η παραλλαγή «Ελληνικό». Επικράτησε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς ως τότε η περιοχή αποκαλούταν Χασάνι, χάρη στον πύργο ενός Τουρκαλβανού ονόματι Χασάν.

8.α
Το Κουκάκι οφείλει το όνομά του στην μεγάλη βιοτεχνία κρεβατιών του «Κουκάκη» που λειτουργούσε προπολεμικά στη λεωφόρου Συγγρού, στο ύψος του εργοστασίου των Φιξ. Αυτό σημαίνει πως το σωστό είναι «Κουκάκη» (κατά το Γουδή) και όχι «Κουκάκι».

9.α
Η Καλογρέζα, η Φιλοθέη και το Ψυχικό πήραν το όνομά τους από μία καλόγρια, την Αγία Φιλοθέη, που έδρασε στην περιοχή πραγματοποιώντας σημαντικό φιλανθρωπικό έργο. Ένα από αυτά φέρεται να είναι η διάνοιξη πηγαδιού για να ξεδιψούν οι ταξιδιώτες και να ευφραίνεται η ψυχή τους, γι’ αυτό και η περιοχή ονομάστηκε Ψυχικό. Περισσότερες πληροφορίες για την προέλευση του ονόματος «Ψυχικό» θα βρείτε σε προηγούμενο αφιέρωμα του in2life

10.α
Παρότι δεν μπορεί ούτε έχει αποδειχθεί, η παράδοση θέλει την περιοχή να παίρνει το όνομά της από έναν ταύρο που ξέφυγε από τα παλαιά σφαγεία και έτρεξε προς την πλατεία. Εκεί, σκάβοντας με τα πόδια του, ξέθαψε τα ερείπια μιας θαμμένης εκκλησίας, αυτή του Αγίου Ιωάννη στην οδό Ταύρου. Στην πλατεία οικοδομήθηκε η νέα εκκλησία του Αγίου Ιωάννη που υπάρχει ως σήμερα. Εικάζεται πως το όνομα μπορεί να συνδέεται και με την οροσειρά του Ταύρου στην Ασία, από όπου ήρθαν πρόσφυγες το 1922.

Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v