Αυτοί που ερωτεύθηκαν την πράσινη τσόχα

του Γιώργου Φλώκα

Δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι ζούμε τη δεύτερη περίοδο απενοχοποίησης του τζόγου. Σε αυτό έχει συμβάλλει τα μέγιστα η έλευση του internet, που έχει φέρει τα παιχνίδια της τύχης στην πόρτα μας.

Ολοένα και περισσότεροι τζογάρουν στο διαδίκτυο, με πραγματικό κέρδος ή χωρίς, πολλές διασημότητες παίζουν Texas Hold’em, ενώ στα «ηλεκτρονικά» -αλλά και τα φυσικά τραπέζια- μπορεί να δει κανείς επιχειρηματίες, χρηματιστές, αξιοσέβαστες κυρίες κ.ο.κ.

Στον 19ο και τον 20ο αιώνα ωστόσο, όταν κάποιος έφερνε στο νου του έναν τζογαδόρο, είχε την εικόνα ενός παράνομου, εγκληματία ή στην καλύτερη περίπτωση, ανθρώπου της νύχτας. Στο Μεσαίωνα και την Αναγέννηση ωστόσο, προτού η χριστιανική ηθική απαγορεύσει, περίπου ως αμαρτωλή, την ενασχόληση με την τύχη, ο τζόγος ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένος κυρίως μεταξύ ευγενών και ανθρώπων που δεν είχαν την ανάγκη να ασχοληθούν με τα προς το ζην.

Πολλοί τζογαδόροι εκείνης της εποχής έκαναν όνομα και έμειναν στην ιστορία για άλλα επιτεύγματα εκτός της πράσινης τσόχας. Δείτε μερικά από τα μεγαλύτερα… «χαρτόμουτρα» στην ιστορία:

John Montagu
Ο John Montagu, ή κόμης του Σάντουιτς, ήταν βρετανός ευγενής του 18ου αιώνα, με θέση στον οίκο των Λόρδων, ενώ εργάστηκε σε κάποιες από τις πλέον περίοπτες θέσεις της βρετανικής κυβέρνησης.

Ο θαλασσοπόρος James Cook χάρισε το όνομά του στο σύμπλεγμα των νησιών του Σάντουιτς ως δείγμα ευγνωμοσύνης για την χρηματοδότηση της εκστρατείας του.

Ωστόσο, η βασικότερη συμβολή του στην ιστορία προήλθε από τη μεγάλη λατρεία του για τα χαρτιά. Καθώς αρέσκονταν να περνά ολόκληρη την ημέρα του πάνω από την πράσινη τσόχα -ή ό,τι άλλο είχαν τότε- δεν αφιέρωνε χρόνο ούτε για ένα αξιοπρεπές γεύμα. Έτσι, ζητούσε από τους υπηρέτες του να του κόψουν κομμάτια κρέας και να τα τοποθετήσουν ανάμεσα σε δυο ψωμιά, για να μην λερώνει και τα χέρια του.

Αυτή του η συνήθεια έγινε γνωστή στους χαρτοπαίκτες φίλους του, οι οποίοι ζητούσαν να τους φέρουν ένα «σαν του Σάντουιτς», επινόηση που πήρε τελικά το όνομά του…

John Aspinall
Ο John Aspinall, ένας ακόμη Βρετανός που πέθανε το 2000, εγκατέλειψε τις σπουδές του στην Οξφόρδη για να αφιερωθεί στα χαρτιά, τη μεγάλη του αγάπη.

Η λατρεία του για τον τζόγο ήταν που τον ώθησε να αποκτήσει μια έπαυλη στο Κάντερμπουρυ και να την μετατρέψει σε καζίνο και …ζωολογικό κήπο. Η προσωπική του συλλογή ζώων, την οποία άφησε σχεδόν ελεύθερη στο μεγάλο κτήμα και την παρουσίαζε στους χαρτοπαίκτες φίλους του, περιλάμβανε ρινόκερους, αντιλόπες, λεοπαρδάλεις, άλογα κ.α.

Στο περιβάλλον αυτό, ο Aspinall ανέπτυξε μια φιλοσοφία σύμφωνα με την οποία πρέπει κανείς να φέρεται στα ζώα με σεβασμό. Συγκέντρωσε αρκετούς φίλους που είχαν τις ίδιες ιδέες και πούλησε ακόμη και τα χρυσαφικά του για να αγοράζει ζωοτροφές.

Τελικώς, ο Aspinall απέκτησε μεγάλη φήμη, όπως επιθυμούσε, και έμεινε στην ιστορία περισσότερο για την μεγάλη αγάπη και αφοσίωσή του στα ζώα.

Michel de Montaigne
Ο άνθρωπος δεν μπορεί να δημιουργήσει ούτε ένα σκουλήκι, αλλά δημιουργεί χιλιάδες θεούς, τόνιζε ο Michel de Montaigne, ένας από τους μεγαλύτερους φιλόσοφους του μεσαίωνα και «πατέρας» του σύγχρονου σκεπτικισμού. Παράλληλα όμως, ο Michel de Montaigne ήταν και ένας από τους μεγαλύτερους τζογαδόρους της εποχής του.

Δεν είναι γνωστό εάν το ενδιαφέρον του για τη φιλοσοφία προήλθε από τα χαρτιά, γνωρίζουμε όμως ότι στην εποχή του (1533-1592) ήταν περισσότερο γνωστός ως πολιτικός παρά ως συγγραφέας.

Ωστόσο, τα δοκίμιά του επηρέασαν τα μέγιστα μετέπειτα συγγραφείς όπως τον Ντεκάρτ, τον Πασκάλ, ακόμη και τον Σέξπιρ.

Μάλιστα, η βρετανική έκφραση «the game is not worth the candle» (το παιχνίδι δεν αξίζει το κερί), η οποία χρησιμοποιείται ευρύτερα για μια δραστηριότητα -συνήθως επιχειρηματική- που το κέρδος δεν είναι αρκετό για τον χρόνο και την προσπάθεια που απαιτείται, φέρεται να ξεκινά από αυτόν. Την είχε χρησιμοποιήσει ως σχήμα λόγου, τονίζοντας ότι τα κέρδη στο τραπέζι ήταν τόσο λίγα, που δεν κάλυπταν ούτε το έξοδο του κεριού που χρησιμοποιούσαν για να παίξουν, και έκτοτε… έμεινε.

Jerome Cardan
Ένας ακόμη φανατικός τζογαδόρος που έκανε το πάθος του… επιστήμη είναι ο ιταλός Jerome Cardan. Από τα χαρτιά και γενικότερα τα παίγνια εμπνεύστηκε για τα βιβλία του πάνω στη θεωρία των πιθανοτήτων, κάτι που τον κατατάσσει μεταξύ των μεγαλύτερων μαθηματικών της ιστορίας.

Ενδιαφέρον είναι ότι το βιβλίο του, Book on Games of Chance, αποτελεί την πρώτη συστηματική μεταχείριση των πιθανοτήτων στην ιστορία, ενώ παράλληλα περιγράφει τρόπους για να κλέβει κανείς στα χαρτιά!

Ενώ εξασφάλισε τη φήμη του από τα επιτεύγματά του στην άλγεβρα, ο Cardan με τις μελέτες του έχει συμβάλλει τα μέγιστα στην υδροδυναμική αλλά και στη δημιουργία του πιεστηρίου, ενώ έχει γράψει και δυο εγκυκλοπαίδειες φυσικής επιστήμης.

Ρενέ Ντεκάρτ
Ένας ακόμη διάσημος επιστήμονας και φιλόσοφος του μεσαίωνα που ήταν γνωστός και για το πάθος του για τον τζόγο ήταν ο γάλλος Ρενέ Ντεκάρτ ή -κατά το ελληνικότερον - Καρτέσιος.

Μάλιστα, αρχικά, ο Ντεκάρτ είχε αποφασίσει να ακολουθήσει καριέρα επαγγελματία χαρτοπαίκτη, αλλά ευτυχώς για τον παγκόσμιο πολιτισμό, η επιστήμη του κέρδισε τελικώς το ενδιαφέρον και πλέον θεωρείται «πατέρας» της σύγχρονης φιλοσοφίας. Ωστόσο, συνέχισε να χαρτοπαίζει περισσότερο από τακτικά για το υπόλοιπο της ζωής του.

Αδιευκρίνιστο παραμένει εάν την πασίγνωστη φράση του, «σκέφτομαι άρα υπάρχω», την είχε επινοήσει κατά τη διάρκεια μιας σκληρής παρτίδας…

Κάρολος ο 2ος
Ο Κάρολος ο 2ος , ο οποίος αποκατέστησε τη μοναρχία στη Βρετανία το 1660, ήταν γνωστός ως «ο χαρούμενος βασιλιάς» αλλά και για την μεγάλη αγάπη στα χαρτιά.

Δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί ότι επί της βασιλείας του ο τζόγος απενοχοποιήθηκε και άνθισε στην Αγγλία, ενώ «πέρασε» και στις ΗΠΑ μέσω των χιλιάδων μεταναστών στη «νέα γη».



Καζανόβα
Σήμερα, όταν έρχεται στο νου το όνομα Καζανόβα, τείνουμε να φανταζόμαστε έναν ανεύθυνο νεαρό γυναικά. Ωστόσο, ο Καζανόβα στον καιρό του ήταν ένας ευυπόληπτος δικηγόρος και συγγραφέας που γινόταν δεκτός στα μεγάλα ευρωπαϊκά σαλόνια, ενώ ήταν διάσημος και για την αγάπη του στο τζόγο.

Στα 21 του αποφάσισε να ακολουθήσει καριέρα επαγγελματία τζογαδόρου, αλλά εγκατέλειψε νωρίς το «άθλημα» καθώς όπως γράφει στα βιβλία του, «ποτέ δεν είχα την σύνεση να εγκαταλείψω ένα τραπέζι όταν η τύχη δεν ήταν ευνοϊκή, ούτε αρκετό αυτοέλεγχο όταν κέρδιζα»…

Wild Bill Hickok
Ο αμερικανός Wild Bill Hickok, θρυλική μορφή της άγριας Δύσης, έμεινε στην ιστορία ως ένας έντιμος πιστολέρο στο πλευρό του νόμου που προστάτευε τους αδύνατους. Ωστόσο, ήταν και ένας αδιόρθωτος τζογαδόρος με λατρεία στο πόκερ.

Απέκτησε πολλούς εχθρούς όταν τάχθηκε υπέρ της απαγόρευσης της δουλείας και τελικά, βρήκε τον θάνατό του πάνω στο πράσινο τραπέζι. Πυροβολήθηκε από πίσω στο κεφάλι κατά τη διάρκεια μιας παρτίδας πόκερ και το φύλλο του, δυο άσσοι και δυο οκτάρια, έμεινε γνωστό ως «Το φύλλο του νεκρού» (Dead man’s hand).

Φίοντορ Ντοστογιέφσκι
Μεγάλος χαρτοπαίκτης και ο ίδιος, ο Φίοντορ Ντοστογιέφσκι κατάφερε να ψυχογραφήσει και τον ίδιο του τον εαυτό στο βιβλίο του «Ο Παίκτης».

Μάλιστα, σύμφωνα με τον θρύλο, ο Ντοστογιεφσκι έγραψε τα τελευταία κεφάλαια του αριστουργήματος «Έγκλημα και Τιμωρία» κυριολεκτικά στο πόδι, ώστε να εξασφαλίσει μια προκαταβολή από τον εκδότη του και να ξεπληρώσει τα χρέη του στο τζόγο.

Λάτρευε κυριολεκτικά όλα τα παιχνίδια που εμπεριείχαν τύχη και βρήκε μεγάλη έμπνευση για τα βιβλία του από τις επιπτώσεις και την ψυχολογία της εμμονής που βίωνε και ο ίδιος από τη ζωή του ως χαρτοπαίκτης.