Τι να κάνω αν νιώθω άχρηστος
Νιώθεις ότι δεν έχεις όρεξη για τίποτα, ότι δεν κάνεις για τίποτα, ότι δεν χρησιμεύεις σε τίποτα και σε κανέναν. Πάρ’ το αλλιώς, τα πράγματα δεν είναι τόσο μαύρα.
Σίγουρα κάποια στιγμή θα το ένιωσες: τίποτα δεν σου πάει καλά, το κίνητρό σου είναι στο ναδίρ, η διάθεσή σου είναι χάλια και το μόνο που σκέφτεσαι είναι να τα παρατήσεις. Η αυτοπεποίθησή σου σε έχει αφήσει προ πολλού και νιώθεις άχρηστος.
Λοιπόν, πάρε ανάσες, όλοι το έχουμε περάσει αυτό. Το ότι νιώθεις άχρηστος δεν έχει να κάνει με τον χαρακτήρα ή τις ικανότητές σου. Όμως όσο περισσότερο βυθίζεσαι σε αυτό το μοτίβο σκέψης, τόσο χάνεις το μυαλό σου. Γιατί ναι μεν το να νιώθεις έτσι είναι φυσιολογικό, όμως το να παραμένεις σε αυτή τη φάση γίνεται επιλογή.
Τι μπορείς να κάνεις λοιπόν;
Δες την κατάσταση από απόσταση
Συχνά μπορεί να βρίσκεσαι σε ένα απόκοσμο μέρος, ένα μέρος όπου; νιώθεις άχρηστος και αναρωτιέσαι τι διάολο κάνεις με τη ζωή σου. Σε αυτό το σιχαμένο μέρος, δεν μπορείς να δεις καθαρά και η παραίτηση φαίνεται ως μόνη λύση. Η ζωή σου θα έχει τέτοια σκαμπανεβάσματα, και τότε είναι που πρέπει να δεις τη μεγαλύτερη εικόνα, να βγεις λιγάκι από αυτή τη μίζερη κοιλάδα και να αναγνωρίσεις στον εαυτό σου πόσο έχεις βελτιωθεί και πόσα έχεις καταφέρει τους τελευταίους έξι μήνες ή τρία χρόνια. Αυτό θα σου υπενθυμίσει πόσο έχεις προοδεύσει και θα σου δώσει μια άλλη, πολύ πιο θετική προοπτική.
Τίποτα δεν μένει για πάντα
Το να νιώθεις άχρηστος έρχεται παρέα με μια συναισθηματική καταιγίδα που μπορεί να σε αφήσει αποπροσανατολισμένο, χωρίς αυτοπεποίθηση και χωρίς καμία απολύτως διάθεση για να κάνεις οτιδήποτε. Όμως θυμήσου, τα συναισθήματα είναι σαν τον καιρό: διάσπαρτα, τυχαία, απρόβλεπτα και με λίγη αφρικανική σκόνη που έρχεται και φεύγει. Την επόμενη μέρα ο ήλιος βγαίνει και όλα είναι ήρεμα και φυσιολογικά. Να θυμάσαι πως ό,τι νιώθεις σήμερα είναι προσωρινό. Μάλιστα αρκετοί επιστήμονες αναφέρουν ότι τα συναισθήματα διαρκούν λιγότερο από όσο νομίζουμε – η χημική τους διαδικασία κρατά περίπου 90 δευτερόλεπτα.
Συμβαίνει σε όλους
Όλοι όσοι θαυμάζεις ή θαύμαζες έχουν νιώσει ακριβώς όπως νιώθεις κι εσύ τώρα. Οποιοσδήποτε στον κόσμο – ιδιαίτερα όσοι εξελίσσονται νιώθουν έτσι. Ανεξάρτητα από το πώς θέλουν να δείχνουν στα μίντια, τραβούν τα ίδια ζόρια με σένα. Μπορεί και χειρότερα. Μάλιστα σε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο The Weight Of Gold για τους Ολυμπιονίκες, τέρατα όπως ο Μάικλ Φέλπς δηλώνουν ότι ένιωθαν καταθλιπτικά ακόμα και μήνες μετά τους Ολυμπιακούς.
Για σκέψου το λίγο, πρόκειται για άτομα τα οποία έχουν πετύχει τα πάντα και χαίρουν σεβασμού από όλον τον κόσμο. Και ναι, ακόμα και αυτοί μπορεί να νιώθουν άχρηστοι μερικές φορές.
Εστίασε σε ό,τι πάει καλά
Το να είσαι σε ευάλωτη κατάσταση μετατοπίζει το ενδιαφέρον σου σε όλα εκείνα που θεωρείς ότι πάνε στραβά στη ζωή σου. Σκέφτεσαι όσους δεν σου συμπεριφέρθηκαν σωστά, φέρνεις στο νου σου όλα τα κακά και ανάποδα που σου συνέβησαν τον τελευταίο χρόνο, κάθε τι αρνητικό. Υπεραναλύεις τη μία ατάκα που σου είπε κάποιος σαν να είναι το χειρότερο πράγμα που σου συνέβη και τα βάζεις με τον εαυτό σου που δεν πετυχαίνεις αυτά που θες όσο γρήγορα θες.
Ξεκόλλα, σήμερα ξύπνησες το πρωί. Κάποιοι χιλιάδες άλλοι δεν τα κατάφεραν. Η καρδιά σου χτυπά, έχεις στέγη και πίνεις καθαρό νερό, αναλογίσου αυτά λοιπόν. Δες τα πράγματα από τη θετική τους πλευρά, χαμήλωσε τον πήχη των προσδοκιών σου και εκτίμησε όσα έχεις καταφέρει και όσα πάνε καλά στη ζωούλα σου.
Ξεκουνήσου
Αν νιώθεις μη παραγωγικός και δεν κάνεις τίποτα όλη μέρα τότε μάντεψε. Η διάθεσή σου δεν πρόκειται να φτιάξει ποτέ και θα έχεις μια μόνιμη μελαγχολία, η οποία θα σε κάνει να μην ξεκουνιέσαι και ξανά πάλι από την αρχή. Αυτός ο φαύλος κύκλος σταματά μόνο αν κάνεις κάτι. Σπάσ’ τον λοιπόν και μην αφήνεσαι να βουλιάζεις στη μιζέρια. Νιώθεις ότι είσαι παντελώς άχρηστος; Γίνε χρήσιμος, βοήθα κάποιον φίλο σου ή κοντινό πρόσωπο, την οικογένειά σου. Θες κάτι πιο απλό; Βγάλε τα σκουπίδια έξω, ή κάνε μια γενική στο σπίτι που ζέχνει. Εναλλακτικά, βάλε στόχους για κάθε μέρα, λόγου χάρη την Δευτέρα το πρωί θα σηκωθείς νωρίτερα να πας να ψωνίσεις ή να κάνεις μια σύντομη προπόνηση στο σπίτι, την Τρίτη θα διαβάσεις ένα βιβλίο.
Οι αντιθέσεις δημιουργούν προοπτικές
Ο κόσμος μας είναι έτσι δομημένος ώστε να δίνει έμφαση συνεχώς στη θετικότητα. Πρέπει να είμαστε συνέχεια χαρούμενοι, να βρίσκουμε πάντα λόγους για να χαμογελάμε, να είμαστε πάντα αισιόδοξοι. Ωραία όλα αυτά, αλλά απέχουν από το την πραγματική ζωή. Η ζωή είναι γεμάτη αντιθέσεις: δύσκολες καταστάσεις, ενοχλητικά συναισθήματα, ψυχολογικές μεταπτώσεις. Αν αναγνωρίσεις ότι όλα αυτά συμβαίνουν και δεν είναι κακό να συμβαίνουν, θα δεις τα πράγματα από διαφορετική ματιά.
Αναγνωρίζοντας τις αντιθέσεις στη ζωή μας αναρωτιόμαστε καλύτερα, και αναζητούμε καλύτερες απαντήσεις. Ζητάμε βοήθεια και επικοινωνούμε καλύτερα με τους άλλους. Εκτιμάμε τις δυσκολίες τους. Ο άνθρωπος είναι φύσει ον περίεργο – όχι με την κακή έννοια. Με την έννοια της αναζήτησης, της ανακάλυψης. Όντας «περίεργος» με τα συναισθήματά σου και με όσα περνάς γίνεσαι συμπονετικός και όχι επικριτικός. Παραμένεις ανοικτός σε καινούργιες ιδέες αντί να βάζεις ταμπέλες στον εαυτό σου. Και όλα αυτά οδηγούν στο να αισθανθείς καλύτερα.
Έχεις φτάσει ως εδώ
Για να διαβάζεις αυτές τις γραμμές σημαίνει ότι θες να κάνεις κάτι για να βελτιώσεις την κατάστασή σου και να γίνεις περισσότερο παραγωγικός. Άρα έχεις τα εργαλεία – πρακτικές, συνήθειες και αφορμές για δράσεις – τα οποία θα σε βοηθήσουν. Να θυμάσαι πως οι ζόρικες στιγμές στη ζωή είναι και οι ιδανικότερες για να τα χρησιμοποιήσεις, είτε έχουν να κάνουν με διαλογισμό, περισσότερο χρόνο στο ύπαιθρο, καταγραφή συναισθημάτων ή έστω μια μεγάλη βόλτα στο κοντινότερο πάρκο. Ο περισσότερος κόσμος δεν μπαίνει καν στη διαδικασία να τα χρησιμοποιήσει. Προτιμά να σπαταλήσει χρόνο και ενέργεια στο να αποσπά την προσοχή του ή να διασκεδάζει και να το ρίχνει στο ποτό.
Είναι πάρα πολύ εύκολο να λιώσεις στο Netflix, να περάσεις ατελείωτες χαμένες ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να το ρίξεις στο φαγητό επειδή νιώθεις άσχημα. Οι ψυχολόγοι ορίζουν την συναισθηματική ευελιξία ως μια ικανότητα που μπορεί να βελτιωθεί και ο ορισμός της έχει ενδιαφέρον:
«(είναι) Η ικανότητα ενός ατόμου να βιώνει τις σκέψεις, τα συναισθήματά και τα γεγονότα με τρόπο που τον οδηγεί σε αρνητισμό, αλλά αντ 'αυτού τελικά να τον ενθαρρύνει να αναδείξει τον καλύτερο εαυτό του».
Σημαίνει επίσης να ξεπερνάς τις προγραμματισμένες γνωστικές και συναισθηματικές σου αντιδράσεις, ώστε να ζήσεις στο τώρα με ξεκάθαρη αντίληψη των συνθηκών του.
Δες λοιπόν αυτό που νιώθεις τώρα, ως μια ευκαιρία στο να εξασκήσεις την ικανότητά αυτή, και όλα θα (σου) πάνε καλά.
Λοιπόν, πάρε ανάσες, όλοι το έχουμε περάσει αυτό. Το ότι νιώθεις άχρηστος δεν έχει να κάνει με τον χαρακτήρα ή τις ικανότητές σου. Όμως όσο περισσότερο βυθίζεσαι σε αυτό το μοτίβο σκέψης, τόσο χάνεις το μυαλό σου. Γιατί ναι μεν το να νιώθεις έτσι είναι φυσιολογικό, όμως το να παραμένεις σε αυτή τη φάση γίνεται επιλογή.
Τι μπορείς να κάνεις λοιπόν;
Δες την κατάσταση από απόσταση
Συχνά μπορεί να βρίσκεσαι σε ένα απόκοσμο μέρος, ένα μέρος όπου; νιώθεις άχρηστος και αναρωτιέσαι τι διάολο κάνεις με τη ζωή σου. Σε αυτό το σιχαμένο μέρος, δεν μπορείς να δεις καθαρά και η παραίτηση φαίνεται ως μόνη λύση. Η ζωή σου θα έχει τέτοια σκαμπανεβάσματα, και τότε είναι που πρέπει να δεις τη μεγαλύτερη εικόνα, να βγεις λιγάκι από αυτή τη μίζερη κοιλάδα και να αναγνωρίσεις στον εαυτό σου πόσο έχεις βελτιωθεί και πόσα έχεις καταφέρει τους τελευταίους έξι μήνες ή τρία χρόνια. Αυτό θα σου υπενθυμίσει πόσο έχεις προοδεύσει και θα σου δώσει μια άλλη, πολύ πιο θετική προοπτική.
Τίποτα δεν μένει για πάντα
Το να νιώθεις άχρηστος έρχεται παρέα με μια συναισθηματική καταιγίδα που μπορεί να σε αφήσει αποπροσανατολισμένο, χωρίς αυτοπεποίθηση και χωρίς καμία απολύτως διάθεση για να κάνεις οτιδήποτε. Όμως θυμήσου, τα συναισθήματα είναι σαν τον καιρό: διάσπαρτα, τυχαία, απρόβλεπτα και με λίγη αφρικανική σκόνη που έρχεται και φεύγει. Την επόμενη μέρα ο ήλιος βγαίνει και όλα είναι ήρεμα και φυσιολογικά. Να θυμάσαι πως ό,τι νιώθεις σήμερα είναι προσωρινό. Μάλιστα αρκετοί επιστήμονες αναφέρουν ότι τα συναισθήματα διαρκούν λιγότερο από όσο νομίζουμε – η χημική τους διαδικασία κρατά περίπου 90 δευτερόλεπτα.
Συμβαίνει σε όλους
Όλοι όσοι θαυμάζεις ή θαύμαζες έχουν νιώσει ακριβώς όπως νιώθεις κι εσύ τώρα. Οποιοσδήποτε στον κόσμο – ιδιαίτερα όσοι εξελίσσονται νιώθουν έτσι. Ανεξάρτητα από το πώς θέλουν να δείχνουν στα μίντια, τραβούν τα ίδια ζόρια με σένα. Μπορεί και χειρότερα. Μάλιστα σε ένα ντοκιμαντέρ με τίτλο The Weight Of Gold για τους Ολυμπιονίκες, τέρατα όπως ο Μάικλ Φέλπς δηλώνουν ότι ένιωθαν καταθλιπτικά ακόμα και μήνες μετά τους Ολυμπιακούς.
Για σκέψου το λίγο, πρόκειται για άτομα τα οποία έχουν πετύχει τα πάντα και χαίρουν σεβασμού από όλον τον κόσμο. Και ναι, ακόμα και αυτοί μπορεί να νιώθουν άχρηστοι μερικές φορές.
Εστίασε σε ό,τι πάει καλά
Το να είσαι σε ευάλωτη κατάσταση μετατοπίζει το ενδιαφέρον σου σε όλα εκείνα που θεωρείς ότι πάνε στραβά στη ζωή σου. Σκέφτεσαι όσους δεν σου συμπεριφέρθηκαν σωστά, φέρνεις στο νου σου όλα τα κακά και ανάποδα που σου συνέβησαν τον τελευταίο χρόνο, κάθε τι αρνητικό. Υπεραναλύεις τη μία ατάκα που σου είπε κάποιος σαν να είναι το χειρότερο πράγμα που σου συνέβη και τα βάζεις με τον εαυτό σου που δεν πετυχαίνεις αυτά που θες όσο γρήγορα θες.
Ξεκόλλα, σήμερα ξύπνησες το πρωί. Κάποιοι χιλιάδες άλλοι δεν τα κατάφεραν. Η καρδιά σου χτυπά, έχεις στέγη και πίνεις καθαρό νερό, αναλογίσου αυτά λοιπόν. Δες τα πράγματα από τη θετική τους πλευρά, χαμήλωσε τον πήχη των προσδοκιών σου και εκτίμησε όσα έχεις καταφέρει και όσα πάνε καλά στη ζωούλα σου.
Ξεκουνήσου
Αν νιώθεις μη παραγωγικός και δεν κάνεις τίποτα όλη μέρα τότε μάντεψε. Η διάθεσή σου δεν πρόκειται να φτιάξει ποτέ και θα έχεις μια μόνιμη μελαγχολία, η οποία θα σε κάνει να μην ξεκουνιέσαι και ξανά πάλι από την αρχή. Αυτός ο φαύλος κύκλος σταματά μόνο αν κάνεις κάτι. Σπάσ’ τον λοιπόν και μην αφήνεσαι να βουλιάζεις στη μιζέρια. Νιώθεις ότι είσαι παντελώς άχρηστος; Γίνε χρήσιμος, βοήθα κάποιον φίλο σου ή κοντινό πρόσωπο, την οικογένειά σου. Θες κάτι πιο απλό; Βγάλε τα σκουπίδια έξω, ή κάνε μια γενική στο σπίτι που ζέχνει. Εναλλακτικά, βάλε στόχους για κάθε μέρα, λόγου χάρη την Δευτέρα το πρωί θα σηκωθείς νωρίτερα να πας να ψωνίσεις ή να κάνεις μια σύντομη προπόνηση στο σπίτι, την Τρίτη θα διαβάσεις ένα βιβλίο.
Οι αντιθέσεις δημιουργούν προοπτικές
Ο κόσμος μας είναι έτσι δομημένος ώστε να δίνει έμφαση συνεχώς στη θετικότητα. Πρέπει να είμαστε συνέχεια χαρούμενοι, να βρίσκουμε πάντα λόγους για να χαμογελάμε, να είμαστε πάντα αισιόδοξοι. Ωραία όλα αυτά, αλλά απέχουν από το την πραγματική ζωή. Η ζωή είναι γεμάτη αντιθέσεις: δύσκολες καταστάσεις, ενοχλητικά συναισθήματα, ψυχολογικές μεταπτώσεις. Αν αναγνωρίσεις ότι όλα αυτά συμβαίνουν και δεν είναι κακό να συμβαίνουν, θα δεις τα πράγματα από διαφορετική ματιά.
Αναγνωρίζοντας τις αντιθέσεις στη ζωή μας αναρωτιόμαστε καλύτερα, και αναζητούμε καλύτερες απαντήσεις. Ζητάμε βοήθεια και επικοινωνούμε καλύτερα με τους άλλους. Εκτιμάμε τις δυσκολίες τους. Ο άνθρωπος είναι φύσει ον περίεργο – όχι με την κακή έννοια. Με την έννοια της αναζήτησης, της ανακάλυψης. Όντας «περίεργος» με τα συναισθήματά σου και με όσα περνάς γίνεσαι συμπονετικός και όχι επικριτικός. Παραμένεις ανοικτός σε καινούργιες ιδέες αντί να βάζεις ταμπέλες στον εαυτό σου. Και όλα αυτά οδηγούν στο να αισθανθείς καλύτερα.
Έχεις φτάσει ως εδώ
Για να διαβάζεις αυτές τις γραμμές σημαίνει ότι θες να κάνεις κάτι για να βελτιώσεις την κατάστασή σου και να γίνεις περισσότερο παραγωγικός. Άρα έχεις τα εργαλεία – πρακτικές, συνήθειες και αφορμές για δράσεις – τα οποία θα σε βοηθήσουν. Να θυμάσαι πως οι ζόρικες στιγμές στη ζωή είναι και οι ιδανικότερες για να τα χρησιμοποιήσεις, είτε έχουν να κάνουν με διαλογισμό, περισσότερο χρόνο στο ύπαιθρο, καταγραφή συναισθημάτων ή έστω μια μεγάλη βόλτα στο κοντινότερο πάρκο. Ο περισσότερος κόσμος δεν μπαίνει καν στη διαδικασία να τα χρησιμοποιήσει. Προτιμά να σπαταλήσει χρόνο και ενέργεια στο να αποσπά την προσοχή του ή να διασκεδάζει και να το ρίχνει στο ποτό.
Είναι πάρα πολύ εύκολο να λιώσεις στο Netflix, να περάσεις ατελείωτες χαμένες ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή να το ρίξεις στο φαγητό επειδή νιώθεις άσχημα. Οι ψυχολόγοι ορίζουν την συναισθηματική ευελιξία ως μια ικανότητα που μπορεί να βελτιωθεί και ο ορισμός της έχει ενδιαφέρον:
«(είναι) Η ικανότητα ενός ατόμου να βιώνει τις σκέψεις, τα συναισθήματά και τα γεγονότα με τρόπο που τον οδηγεί σε αρνητισμό, αλλά αντ 'αυτού τελικά να τον ενθαρρύνει να αναδείξει τον καλύτερο εαυτό του».
Σημαίνει επίσης να ξεπερνάς τις προγραμματισμένες γνωστικές και συναισθηματικές σου αντιδράσεις, ώστε να ζήσεις στο τώρα με ξεκάθαρη αντίληψη των συνθηκών του.
Δες λοιπόν αυτό που νιώθεις τώρα, ως μια ευκαιρία στο να εξασκήσεις την ικανότητά αυτή, και όλα θα (σου) πάνε καλά.
