Πώς εκλέγεται ο Πρόεδρος της Αμερικής
Το εκλογικό σύστημα της Αμερικής είναι διαφορετικό από το ελληνικό· αν θέλετε να παρακολουθήσετε τις εξελίξεις, εδώ θα δείτε τα βασικά.
Στις εκλογές του 2016 συνειδητοποιήσαμε άπαντες πόσο πιο περίπλοκο είναι το αμερικανικό σύστημα από το δικό μας. Η Χίλαρι Κλίντον, παρότι υπερτερούσε σε ψήφους ήταν τελικά εκείνη που βγήκε ηττημένη. Γιατί συνέβη αυτό;
Για αρχή, στις ΗΠΑ γίνονται εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια την Τρίτη που ακολουθεί την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου.
Κατά τη διάρκεια των γενικών εκλογών, οι Αμερικανοί πηγαίνουν στην εκλογική τους περιφέρεια για να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα. Ωστόσο, ο αριθμός των ψήφων δεν είναι αυτός που θα καθορίσει τον νικητή. Αντ’ αυτού, στις προεδρικές εκλογές χρησιμοποιείται το Εκλεκτορικό Κολέγιο. Το συγκεκριμένο σώμα αποτελείται συνολικά από 538 μέλη και σε κάθε πολιτεία αναλογεί ένας προκαθορισμένος αριθμός εκλεκτόρων.
«Πλανητάρχης» θα εκλεγεί αυτός που θα λάβει 270 ψήφους εκλεκτόρων –κάτι περισσότερο από το μισό δηλαδή. Κάθε πολιτεία έχει προκαθορισμένο αριθμό εκλεκτόρων, ο οποίος συνήθως υπολογίζεται βάσει πληθυσμιακών κριτηρίων.
Έπειτα, οι ψηφοφόροι ψηφίζουν τον Πρόεδρο που επιθυμούν και έτσι δίνουν εντολή στους Εκλέκτορες να ψηφίσουν αυτό που αποφάσισε η πολιτεία τους. Ο πρόεδρος που θα εξασφαλίσει τους περισσότερους εκλέκτορες, τελικά τους παίρνει όλους βάσει της λογικής «the winner takes it all». Εξαιρούνται το Μέιν και η Νεμπράσκα όπου ισχύει το αναλογικό σύστημα –κάθε υποψήφιος λαμβάνει τον αριθμό εκλεκτόρων που του αναλογεί.
Γιατί μπορεί κάποιος υποψήφιος να χάσει παρότι θα μαζέψει περισσότερες ψήφους;
Ο υποψήφιος που θα κερδίσει σε μία πολιτεία θα εξασφαλίσει το σύνολο των εκλεκτόρων. Αν υποθέσουμε δηλαδή ότι σε μία πολιτεία ο Τραμπ πάρει δέκα ψήφους περισσότερους από τον Μπάιντεν, τελικά ο Τραμπ θα πάρει όλους τους εκλέκτορες που αναλογούν στον Μπάιντεν. Όπως προείπαμε, αυτό δεν ισχύει για το Μέιν και τη Νεμπράσκα, όπου εκεί οι εκλέκτορες θα διαμοιράζονταν βάσει αριθμού ψήφων και όχι βάσει νικητή.
Αυτό σημαίνει ότι ακόμη κι αν ένας υποψήφιος έχει εξασφαλίσει συνολικά μεγαλύτερο αριθμό ψήφων από τον αντίπαλό του, αυτό δεν προϋποθέτει ότι θα είναι και ο νικητής. Θα πρέπει να έχει κερδίσει μεγαλύτερο αριθμό εκλεκτόρων, κι όχι ψήφων.
Για να γίνει πιο κατανοητό δείτε αυτόν τον πίνακα. Το Τέξας έχει 38 εκλέκτορες. Αν ο Τραμπ πάρει έστω και έναν ψήφο παραπάνω από τον Μπάιντεν, τότε θα πάρει και τους 38 εκλέκτορες, οπότε θα είναι 232 εκλέκτορες μακριά από την προεδρία. Από την άλλη, πολιτείες όπως το Ντελαγουέρ, έχουν μόλις 3 εκλέκτορες, κάτι που δείχνει ότι το «στατιστικό τους βάρος» στο τελικό αποτέλεσμα είναι αρκετά χαμηλό.
Συνεπώς, στόχος των υποψηφίων είναι να κερδίσουν τα εκλογικά σώματα με τον μεγαλύτερο αριθμό εκλεκτόρων –γι’ αυτό και σε εκείνες τις πολιτείες οι προεκλογικές καμπάνιες διαρκούν περισσότερο ή δίνεται μεγαλύτερο βάρος. Οι πολιτείες με μεγάλο αριθμό εκλεκτόρων είναι: η Καλιφόρνια (55), Φλόριντα (29), Νέα Υόρκη (29), Πενσυλβάνια, (20) και Τέξας (38).
Να σημειωθεί ότι ο νεοεκλεγμένος πρόεδρος αναλαμβάνει καθήκοντα από τις αρχές του επόμενου έτους, στην προκειμένη το 2021.
