Maria Santos Gorrostieta: Το τέλος μιας ηρωίδας

του Νικόλα Γεωργιακώδη

Στο Μεξικό τα λένε «cojones», στην Αμερική «guts», στην Ελλάδα «καρύδια». Όπως και να τα πεις, η 36χρονη δήμαρχος της πόλης Tiquicheo του Μεξικό τα είχε με το παραπάνω, μαζί με όλες εκείνες τις αξίες που μάταια ψάχνουμε να βρούμε στους πολιτικούς του σήμερα. Η Maria Santos Gorrostieta γνώριζε όταν γινόταν δήμαρχος της πόλης το 2008, ότι θα γινόταν στόχος των τοπικών καρτέλ. Όμως αυτό δεν εμπόδισε την γιατρό και μητέρα τριών παιδιών να παραμείνει στην θέση της μέχρι και το 2011, παρά τις δύο απόπειρες δολοφονίας εναντίον της.

Τα ναρκωτικά κυβερνούν το Μεξικό

Παρά το γεγονός ότι το Μεξικό υπήρξε χώρα παραγωγής και διακίνησης ναρκωτικών εδώ και δεκαετίες, τα τελευταία χρόνια η χώρα μαστιζόταν από βίαιους πολέμους μεταξύ των πανίσχυρων και καλά χρηματοδοτημένων καρτέλ. Το 2006, ο νεοεκλεγείς τότε Πρόεδρος Felipe Calderon, αποφάσισε να πατάξει τα καρτέλ χρησιμοποιώντας τις στρατιωτικές δυνάμεις της χώρας και όχι την σε μεγάλο βαθμό διεφθαρμένη αστυνομία. Αν και την περίοδο εκείνη σκοτώθηκαν ή συνελήφθησαν μερικοί από τους μεγαλύτερους εμπόρους ναρκωτικών, οι σφαγές μεταξύ των καρτέλ δεν σταμάτησαν ποτέ. Για την ακρίβεια, οι τοπικές αρχές ισχυρίζονται ότι αυξήθηκαν κατακόρυφα εξαιτίας των διαφορών που τους χώριζαν, ενώ μιλούν για περίπου 13 χιλιάδες νεκρούς μέσα στο 2012, συμπεριλαμβανομένων και αθώων πολιτών.

Αξίζει εδώ να σημειωθεί ότι η διακίνηση ναρκωτικών από το Μεξικό στις ΗΠΑ, εκτιμάται ότι είναι μια επιχείρηση κόστους μεταξύ 13 και 49 δισεκατομμυρίων δολαρίων, με το 90 τοις εκατό της κοκαΐνης που χρησιμοποιείται στην Αμερική να προέρχεται από πόλεις του Μεξικού.

Ένας άνισος πόλεμος

Μέσα σε όλη αυτή την νοσηρή κατάσταση, η Gorrostieta εξελέγη δήμαρχος το 2008 και από την αρχή της θητείας της ξεκίνησε τον δικό της, άνισο πόλεμο ενάντια στα καρτέλ τα οποία χρησιμοποιούσαν την πόλη για να κάνουν διακίνηση, θέλοντας παράλληλα να βελτιώσει τις κοινωνικές υπηρεσίες της Tiquicheo. «Έχω ευθύνη απέναντι στους πολίτες, τα παιδιά, τις γυναίκες, τους ηλικιωμένους και στους άντρες που κάθε μέρα σκίζουν τα σωθικά τους για να φέρουν σπίτι ένα καρβέλι ψωμί», έλεγε τον πρώτο χρόνο της θητείας της. Όμως οι δηλώσεις της δεν πτόησαν τους βαρόνους των ναρκωτικών, οι οποίοι έβλεπαν στο πρόσωπο της γοητευτικής δημάρχου έναν ακόμα εχθρό για τα συμφέροντά τους. Οι απειλές για την ζωή της είχαν ήδη ξεκινήσει.


Ορκισμένη εχθρός των καρτέλ που «πληγώνουν» την χώρα της, εξαθλιώνουν τις ζωές των πολιτών, σκορπούν τον τρόμο και απομακρύνουν την όποια δημοκρατική αύρα πάνω από το Μεξικό, η Gorrostieta δεν το έβαλε ποτέ κάτω και το σθένος της δεν νικήθηκε ούτε στιγμή.
Δεν νικήθηκε όταν τον Οκτώβρη του 2009 κόντεψε να χάσει την ζωή της στην πόλη El Limone. Τότε που πιστολέρος γάζωσαν το αυτοκίνητο στο οποίο επέβαινε μαζί με το σύζυγο της, José Sanchez, ο οποίος τελικά υπέκυψε στα τραύματά του. Η ίδια, αν και τραυματίστηκε σοβαρά, επέστρεψε σύντομα στην ενεργό δράση πιο αποφασισμένη από ποτέ.



Τρεις μήνες αργότερα, στις 23 Ιανουαρίου 2010, δέχτηκε ξανά επίθεση από μασκοφόρους στον δρόμο μεταξύ των πολιτειών Guerrero και Michoacan. Το όχημα που την μετέφερε χτυπήθηκε με τριάντα σφαίρες από πολυβόλο, τρεις εκ των οποίων διαπέρασαν το σώμα της, ενώ συν τοις άλλοις τραυματίστηκε σοβαρά από την σύγκρουση του οχήματος στο οποίο επέβαινε. Ακόμα και μετά από αυτήν την επίθεση, αρνήθηκε να παραιτηθεί. «Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί είμαι στόχος. Η συνείδησή μου είναι καθαρή. Δεν αντιμετώπισα ποτέ προβλήματα οικονομικά, οικογενειακά ή θέματα με το νόμο και ποτέ δεν ήρθα σε αντιπαράθεση με γείτονες ή άλλους κατοίκους της περιοχής μου», είχε δηλώσει τότε, ενώ παράλληλα δημοσίευσε σε τοπικό περιοδικό σοκαριστικές φωτογραφίες με τις ουλές της από την επίθεση.



«Δεν είναι δυνατόν να υποκύψω, όταν μεγαλώνω τρία παιδιά στα οποία πρέπει να δώσω το σωστό παράδειγμα και έχω την μνήμη του αδικοχαμένου συζύγου μου και πατέρα των παιδιών μου, εκείνου που με δίδαξε τη αξία των ιδανικών και το πόσο σημαντικό είναι να μάχεσαι για αυτά», είχε απαντήσει στους δημοσιογράφους όταν την ρώτησαν γιατί δεν παραιτείται.

Προσπαθώντας να ξαναχτίσει τη ζωή της, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά, με τον καθολικό Nereo Delgado Patinoran, ενώ η πολιτική της θητεία συνεχίστηκε στο Κόμμα της Δημοκρατικής Επανάστασης. Την επόμενη χρονιά, το 2011 όταν και έληξε η δημαρχία της κατέβηκε υποψήφια βουλευτής αλλά δεν εξελέγη. Παρά το γεγονός ότι η θητεία της ως δήμαρχος έλαβε τέλος, τα καρτέλ δεν φαίνεται να την ξέχασαν. Η ίδια το ήξερε αυτό, όμως απέσυρε χωρίς εξηγήσεις τον Οκτώβρη του 2011 τους σωματοφύλακες που είχε διαθέσει η κυβέρνηση για την προστασία της.

Η τελευταία πράξη του δράματος στην πολυτάραχη ζωή της 36χρονης Gorrostieta είναι σοκαριστική. Στις 12 Νοεμβρίου, σύμφωνα με την εφημερίδα El Universal και ενώ πήγαινε την κόρη της στο σχολείο, κουκουλοφόροι της έστησαν ενέδρα στην περιοχή Morelia και απειλούσαν να της πάρουν την μικρή. Αυτόπτες μάρτυρες δήλωσαν πως η ίδια εκλιπαρούσε να μην πάρουν το παιδί της, ενώ για να το σώσει μπήκε οικιοθελώς στο αυτοκίνητο των απαγωγέων της. Καθώς το αυτοκίνητο απομακρυνόταν, η κόρη της έκλαιγε με λυγμούς σαν να ήξερε τι πρόκειται να συμβεί. Την ίδια μέρα, χάθηκαν τα ίχνη του δεύτερου συζύγου της.

Λίγες ημέρες μετά, στις 17 Νοεμβρίου, κάτοικοι της περιοχής San Juan Tararameo βρίσκουν άγρια χτυπημένο, καμένο και γεμάτο μαχαιριές το άψυχο σώμα της «ηρωίδας του 21ου αιώνα». Ο άνδρας της ακόμα αγνοείται.



Αλήθεια, πόσο γελοίες θα ακούγονται στα αυτιά μας οι δηλώσεις πολιτικών για «αγώνες κατά της διαφθοράς» μετά τον αποκρουστικό θάνατο της Gorrostieta; Άραγε, θα τολμήσει κάποιος ποτέ να αναφέρει ξανά την (ελεεινή) φράση «Θα φτάσει το μαχαίρι στο κόκαλο»; Γιατί η 36χρονη δήμαρχος τόλμησε να κάνει κάτι που πλέον κανείς δεν σκέφτεται καν.
 
Να ρίξει γροθιά στο μαχαίρι.