Ξάνθη: Xίλια και ένα... χρώματα

του Γιώργου Κόκουβα

«Ξάνθη, πόλη του Καρναβαλιού». Αποτασσόμαστε την κλισέ ετικέτα της θρακιώτικης «αρχόντισσας» και προτιμούμε να την επισκεφθούμε όταν τα χίλια χρώματά της δεν οφείλονται σε σερπαντίνες και συνθετικές περούκες, αλλά σε ανθισμένα λουλούδια, κελαρυστές όχθες και στο ανοιξιάτικο φως που αναδεικνύει την αυθεντικότητά της. Εκείνη την αυθεντικότητα που γεννιέται από το αυθόρμητο πάντρεμα Ανατολής και Δύσης, αρωμάτων από γλυκίσματα και ήχων από τις νότες του Μάνου Χατζιδάκι, που μοιάζουν να πλανιούνται στον αέρα της Παλιάς Πόλης, μαρτυρώντας παλιά μεγαλεία.

Η Παλιά Πόλη
Το καμάρι της Ξάνθης δεν είναι άλλο από αυτό το κομμάτι πολιτείας που μοιάζει να προσγειώθηκε από το παρελθόν. Δαιδαλώδη πλακόστρωτα δρομάκια, σκαλάκια που οδηγούν σε αρχοντικές γειτονιές με ολάνθιστα μπαλκόνια, ανάγλυφους τοίχους και φωτογενείς γωνιές που φιλοξενούν όμορφα café συνθέτουν το σκηνικό στο οποίο θέλουμε να επιστρέφουμε με κάθε αφορμή –είτε για βόλτα, είτε για ανατολίτικους μεζέδες, είτε για καφέ και σιροπιαστά γλυκά.



Εδώ θα βρείτε και το Λαογραφικό Μουσείο της πόλης, άλλη μια αφορμή για μνήμες από το παρελθόν μέσα στο Αρχοντικό Κουγιουμτζόγλου. Η οδός Αντίκα με τα όμορφα μικρομάγαζα και οι βασιλικές εκκλησίες που αγκαλιάζουν την συνοικία θα μονοπωλήσουν το βλέμμα σας. Η Πινακοθήκη λίγο πιο πέρα και το Αρχοντικό Δανιέλ, ίσως το μεγαλύτερο κτίριο της παλιάς πόλης, όπου γεννήθηκε ο Μάνος Χατζιδάκις «μυρίζουν τέχνη» από μακριά, μυρωδιά που θα γίνει ακόμη πιο έντονη όταν ολοκληρωθούν τα σχέδια για μετατροπή του τελευταίου σε έναν πολυχώρο τέχνης και σκέψης, σύμφωνα με τις επιταγές του μεγάλου μας μουσικού.

Λίγη… ιστορία
Είναι απαραίτητη για να εκτιμήσουμε την αίσθηση της παράδοσης και της αρχοντιάς που χαρακτηρίζει την πόλη. Την ίδια πόλη που μέχρι πριν από έναν περίπου αιώνα φιλοξενούσε τους μεγαλύτερους καπνοπαραγωγούς της χώρας, οι οποίοι έφτιαχναν τον «μπασμά» και τον έστελναν με καραβάνια προς την Κωνσταντινούπολη αλλά και σε όλη την Ευρώπη.

Αυτές οι ευρωπαϊκές επαφές είναι που ενέπνευσαν την αισθητική της παλιάς πόλης, την οποία κόσμησαν οι πλούσιοι έμποροι με τα αρχοντικά τους. Τα μεγαλόπρεπα κτίρια θυμίζουν ακόμη και σήμερα την ευμάρεια χρυσών εποχών, κατά τις οποίες η Ξάνθη υπήρξε ένας από τους πλουσιότερους δήμους της χώρας, μέχρι να έρθουν οι βαλκανικοί και οι παγκόσμιοι πόλεμοι και να φέρουν την παρακμή. Στην παλιά πόλη «έσπειραν» οι καπνέμποροι τα πανέμορφα σπίτια τους και στην άλλη πλευρά της πόλης τις καπναποθήκες τους, τα αρχιτεκτονικά στοιχειωμένα «θηρία» που μας υποδέχονται με μια αίσθηση εγκατάλειψης αλλά και νοσταλγίας στην οδό Καπνεργατών λίγο μετά τον σημερινό σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης.

Ξανθιώτικο… sightseeing
Ένα πλούσιο γεύμα για τις αισθήσεις αποτελεί το παζάρι που στήνεται κάθε Σάββατο δίπλα από την Πυροσβεστική, το οποίο διεκδικεί τον τίτλο της μεγαλύτερης υπαίθριας αγοράς της σύγχρονης Ελλάδας. Αυτή η πανσπερμία χρωμάτων, αρωμάτων, γεύσεων και ήχων επιβάλλεται για τα σαββατιάτικα ψώνια ή απλώς για… χάζι.

Περιφερειακά της Παλιάς Πόλης, βρισκόμαστε στους μαχαλάδες της Ξάνθης, στις μουσουλμανικές συνοικίες με τα χαμηλά σπιτάκια, τις αυλές και την «αυστηρή» περίφραξη, για να διαπιστώσουμε πού οφείλεται ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας της πόλης.

Φυσικά, όταν ένας ποταμός περνά μέσα από μια πόλη, είναι μάλλον αυτονόητο πως ο περίπατος στις όχθες του θα διεκδικήσει πολλές ώρες από το απόγευμά μας, ιδιαίτερα αν πρόκειται για τον Κόσυνθο, με τις βραχώδεις όχθες και το ρομαντικό του σκηνικό, που ξεδιπλώνεται σχεδόν στο κέντρο της πόλης.

Λίγα χιλιόμετρα έξω από την Ξάνθη, η φύση κάνει τα δικά της «μαγικά», καθώς ο Νέστος σχηματίζει τους περίφημους μαιάνδρους του. Τα νερά του δεν μπόρεσαν να διαβρώσουν το δυνατό πέτρωμα κι έτσι δημιούργησαν τις πανέμορφες διαδρομές του που φιλοξενούν σπάνια είδη πουλιών εδώ και χιλιάδες χρόνια στην θρακική γη. Το αισθητικό δάσος γύρω από αυτή την περιοχή μετατρέπεται αυτή την εποχή σε «μαγνήτη» φυσιολατρικών περιπάτων αλλά και «εραστών» του κανό.

Λίγα χιλιόμετρα πάνω από την κοιλάδα του Νέστου, η Σταυρούπολη –η οποία με τον Καλλικράτη συνενώνεται με την Ξάνθη- αποτελεί άλλη μία έξοχη αφορμή για να βάλετε τα αθλητικά σας παπούτσια, να ζωστείτε τις φωτογραφικές μηχανές σας και να περπατήσετε στα καλντερίμια αυτής της πέτρινης πολιτείας με την σπάνια ομορφιά. Ένα κάστρο και ένα μακεδονικό αρχαιολογικό μνημείο είναι απλά οι αφορμές για να φτάσετε στην περιοχή, και να απολαύσετε την θέα προς την κοιλάδα από αυτήν την κωμόπολη-μπαλκόνι.

Πού θα φάτε
*Στο Κοκόρι, το μοναδικό εστιατόριο που διαθέτει… χρυσό σκούφο στην Ξάνθη, για τις δημιουργικές του γεύσεις και την χαλαρή διάθεσή του, στην καρδιά της Παλιάς Πόλης.
*Στην παραδοσιακή «Παλαιά Πόλη» -πού αλλού;- στην Παλιά Πόλη, για νόστιμα μαγειρευτά και σούπες της κυρίας Ελένης, τα μαγειρέματα της οποίας πλημμυρίζουν με μυρωδιές τον δρόμο.
*Στον Ερωδιό, και πάλι στην Παλιά Πόλη -είναι κρίμα να είστε στην Ξάνθη και να προτιμήσετε να αφιερώσετε χρόνο σε κάποιο άχρωμο εστιατόριο της σύγχρονης πόλης- για κλασικά κρεατικά και θαλασσινά.
*Στην σχετικά καινούρια άφιξη της «Αμάλθειας» για πιο ιδιαίτερες γεύσεις μοντέρνας κουζίνας.
*Στον Κήπο, που απολαμβάνει από την όμορφη αυλή του θέα προς τον Κόσυνθο και σερβίρει αξιοπρεπείς σπιτικούς μεζέδες.
Για όλα τα παραπάνω γαστριμαργικά στέκια υπολογίστε περί τα 15-25 ευρώ κατ’ άτομο.

Για τον καφέ ή το ποτό σας ανηφορίστε ξανά τα στενά της Παλιάς Πόλης για να πιάσετε τραπεζάκι στο Μπλε Καφέ ή στον Ερμή, όπου το βράδυ επιβάλλεται το ουζάκι και ο καλός μεζές. Πιο ζεστή, χειμωνιάτικη ατμόσφαιρα για τα κρύα απογεύματα θα βρείτε στο Ψωμί και Σοκολάτα και στο ιδιαίτερο «ντισκοκαφενείο» Ντίλι Ντίλι.

Φυσικά, μία επίσκεψη στην Ξάνθη χωρίς την απαραίτητη στάση για… αύξηση του ζάχαρου δεν λαμβάνεται ως έγκυρη: Επισκεφτείτε το «Βυζάντιο» της παλιάς πόλης για καζάν ντιπί, σαραγλί, σουτζούκ λουκούμ και άλλα ανατολίτικα γλυκά, την «Νέα Ελλάς» για τα ονομαστά κρεμώδη εδέσματα και το προφιτερόλ της και μην παραλείψετε να τιμήσετε τον «Παπαπαρασκευά», ζαχαροπλάστη που δίδιαξε γενιές σημερινών συναδέλφων του, για τις υπέροχες καριόκες και τα τυλιχτά του.

Πού θα μείνετε
*Στο Hotel Elena, που βρίσκεται πλάι στο ποτάμι και σε κοντινή απόσταση από την Παλιά Πόλη. Τα δίκλινα δωμάτια στοιχίζουν 107 ευρώ ανά διανυκτέρευση.
*Στο τριών αστέρων Nestos Hotel, στην είσοδο της πόλης. Τα ευρύχωρα δίκλινα δωμάτια του στοιχίζουν μόλις 50 ευρώ ανά διανυκτέρευση αν το κλείσετε από το Booking.com (αρχική τιμή 120 ευρώ). 
*Στο κομψό Hotel Elisso με τα πολυτελή δωμάτια και την προνομιακή θέση στο κέντρο της Ξάνθης. Η τιμή για το δίκλινο δωμάτιο βρίσκεται στα 105 ευρώ ανά διανυκτέρευση.