«Γέρμα» του Λόρκα: O κήπος που δεν άνθισε ποτέ

της Κατερίνας Σφοντούρη

Δυο λόγια για την υπόθεση: Στην ήσυχη ισπανική ύπαιθρο των αρχών του 20ου αιώνα, η Γέρμα, που στην ισπανική γλώσσα σημαίνει «στείρα», «άκαρπη», ζει με τον σύζυγό της, Χουάν, ο οποίος είναι κτηματίας και εργάζεται ως κτηνοτρόφος.

Αφιερώνοντας τον χρόνο του κυρίως στις δουλειές του, δεν συμμερίζεται καθόλου την αγωνία της Γέρμα για την απόκτηση ενός παιδιού. Εκείνη μένει πολλές ώρες, δίχως την παρηγοριά του Χουάν, οι σκέψεις βασανίζουν το μυαλό της ενώ αναζητά μαγικά βότανα για να μείνει έγγυος. Χρόνο με το χρόνο η κατάστασή της χειροτερεύει, ποτέ όμως δεν σκέφτεται να απατήσει τον άντρα της, παρόλο που της δίνεται η ευκαιρία.

Η μητρότητα γίνεται έμμονη ιδέα στη Γέρμα που φτάνει στα όρια της υστερίας. Την ίδια ώρα, οι γυναίκες του χωριού στέκονται υποκριτικά στο πλάι της, κουτσομπολεύοντας στο ποτάμι το πρόβλημά της. Η Γέρμα, παρά τις εκκλήσεις του Χουάν να ξεχάσουν το θέμα της στειρότητας, δεν αντέχει. Η οργή της φουντώνει και αντιδρά βίαια.

Η παράσταση: Στο φιλόξενο θέατρο «Κάτω από τη γέφυρα», το οποίο είναι ριζωμένο στα θεμέλια μιας οδογέφυρας στο Νέο Φάληρο, η Πειραματική σκηνή ανεβάζει κάθε Δευτέρα και Τρίτη τη «Γέρμα» του Ισπανού ποιητή Λόρκα.

Αντλώντας στοιχεία από την ανέμελη ζωή της ισπανικής υπαίθρου στις αρχές του 20ου αιώνα αλλά και από τις ασφυκτικές κοινωνικές συνθήκες της εποχής, ο Λόρκα συνθέτει ένα ψυχολογικό δράμα με πρωταγωνίστρια τη Γέρμα. Μη μπορώντας να συμβιβαστεί με τον ορθολογιστή άνδρα της, ο οποίος το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η επαγγελματική επιτυχία, η Γέρμα αντιτίθεται στα «πρέπει» της κοινωνίας και επιζητά τη λύτρωση.

Ο κόσμος του Λόρκα ξετυλίγεται σιγά σιγά μπροστά στα μάτια μας, με την αστείρευτη δίψα της Γέρμα για τεκνοποίηση. Στον ρόλο της Γέρμα συναντούμε την Κωνσταντίνα Σαραντοπούλου, η οποία χαρακτηρίζεται για την αμεσότητα και την ευαισθησία της ενώ διαθέτει και εξαιρετική φωνή. Οι διακυμάνσεις στον ψυχολογία της Γέρμα διαγράφονται ξεκάθαρα από την αρχή μέχρι το τέλος.

Σαν ενοχλητικές «μελισσούλες» που ζουζουνίζουν συνεχώς στα αυτιά της ταλαιπωρημένης Γέρμα, οι γυναίκες του χωριού η μία μετά την άλλη καταθέτουν τις απόψεις τους, θυμίζοντάς μας έντονα τον χορό της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Ακολουθώντας τις οδηγίες του σκηνοθέτη (και πρωταγωνιστή) Νίκου Δαφνή, οι νεαρές κοπέλες του «χορού» (Χριστίνα Κοτσαλίδου, Εύη Ανδριανού, Δήμητρα Βαμβακάρη, Μαρουσώ Γεωργοπούλου κ.ά.) εμφανίζονται και χάνονται, τραγουδούν και κινούνται με έντονο το τελετουργικό στοιχείο.

Παρών και ταυτόχρονα απών είναι ο Χουάν στη ζωή της Γέρμα. «Βαρύς» και άχρωμος στον βαθμό που απαιτεί ο ρόλος, ο Νίκος Δαφνής, ως Χουάν, αποτελεί το ταίρι της Γέρμα. Η ηλικιακή διαφορά και το χάσμα των χαρακτήρων γίνονται αισθητά καθ’όλη τη διάρκεια της παράστασης.

Χαρακτηριστικές μορφές του έργου του Λόρκα είναι η Μαρία, η φίλη της Γέρμα την οποία υποδύεται η Δανάη Παπουτσή. Τα λευκά της ρούχα δηλώνουν την αθωότητα, και την ευαισθησία της νεαρής μανούλας και έρχεται σε αντίθεση με τη Γριά την οποία υποδύεται έξοχα η Κέλη Μαρκαντωνάτου.

Ρυθμός, ατμόσφαιρα που δημιουργούν οι φωτισμοί του Νίκου Βούλγαρη και ισπανικές νότες από το Νίκο Χατζηελευθερίου συνθέτουν το σκηνικό της πίσω σκηνής του θεάτρου «Κάτω από τη γέφυρα». Ξεχωρίζουμε την σκηνή στο ποτάμι, όπου οι γυναίκες πλένουν και κουβεντιάζουν πάνω σε ένα γαλανό πανί ενώ αντίθετα η σκηνή του ισπανικού χορού φαίνεται αταίριαστη με το ρυθμό της παράστασης.

Τελικά: Με λίγα υλικά στη διάθεσή του αλλά με ικανότατους ηθοποιούς, ο Νίκος Δαφνής παρουσιάζει το δράμα της Γέρμα και την «παραίτηση» του Χουάν στα χέρια της.

INFO: Γέρμα του Φ. Γκ. Λόρκα
Θέατρο «Κάτω από τη Γέφυρα»: Πλατεία Σταθμού Η.Σ.Α.Π. Νέου Φαλήρου, τηλ. 210-4816200.
Παραστάσεις: Δευτέρα, Τρίτη 21:15
Τιμές εισιτηρίων: 20 €, φοιτητικό 10 €
Διάρκεια: 90΄