Route Irish: Το ψυχογράφημα ενός μισθοφόρου

του Λουκά Τσουκνίδα

Αν νομίζετε ότι έχουμε δει αρκετές ταινίες εμπνευσμένες από την κατάσταση στο Ιράκ, δεν έχετε αντιληφθεί ότι, σύντομα, ο μοναδικός αντίπαλός του σ' αυτόν τον τομέα θα είναι το Ολοκαύτωμα. Ο τελευταίος σκηνοθέτης που καταπιάνεται με την υπόθεση είναι ο, καθ' όλα αρμόδιος, Κεν Λόουτς, ο οποίος επιλέγει ν' αφηγηθεί ένα στιγμιότυπο απ' τη ζωή των μισθοφόρων που πηγαινοέρχονται στον “πιο επικίνδυνο δρόμο του κόσμου”, δηλαδή την αρτηρία που ενώνει το αεροδρόμιο της Βαγδάτης με την Πράσινη Ζώνη, ονόματι “Route Irish”. Είναι μια ιστορία αναζήτησης της αλήθειας, της δικαιοσύνης και της προσωπικής λύτρωσης, με στοιχεία θρίλερ και διάθεση καταγγελτική, που εξελίσσεται σε κάτι εντελώς διαφορετικό: ένα έξυπνο ψυχογράφημα της έννοιας του μισθοφόρου.

Η υπόθεση
Ο Φέργκους είναι ένας πρώην μισθοφόρος στο Ιράκ που τώρα αναγκάζεται ν' ακούσει την είδηση του θανάτου του καλύτερου του φίλου, του Φράνκι, από επίσημα χείλη, μαζί με την οικογένεια του εκλιπόντα. Οι κοστουμαρισμένοι αγγελιοφόροι όμως, δεν πείθουν τον Φέργκους, ο οποίος οδηγείται από ένα μίγμα ενοχών (είναι αυτός που στρατολόγησε τον Φράνκι) και οριακά παρανοϊκής υποψίας για ακόμη μία συγκάλυψη (ήταν εκεί και είδε πολλές τέτοιες περιπτώσεις), αλλά και από ένα στοιχείο που έχει στην κατοχή του. Το κινητό του ιρακινού πιτσιρικά που βρέθηκε στα χέρια του περιέχει βίντεο και άλλα στοιχεία τα οποία στοιχειοθετούν ότι, σε δρόμο της Βαγδάτης, έλαβε χώρα σφαγή αμάχων, παρόντος του Φράνκι, ο οποίος κράτησε το κινητό και το έστειλε πίσω πριν βρεθεί νεκρός από έκρηξη με τη σειρά του.

Στη σταυροφορία του Φέργκους εγγράφονται και η κοπέλα του Φράνκι, η Ρέιτσελ, αλλά και ένας ιρακινός μουσικός, ο Χαρέμ, που καλείται να μεταφράσει όλα τα υπάρχοντα στοιχεία που πρέπει να οδηγήσουν στην επίλυση της υπόθεσης και την τιμωρία των υπευθύνων...

[Το trailer της ταινίας]


Η κριτική
Ο Λόουτς και ο σεναριογράφος του Πολ Λάβερτι μπαίνουν στο ψητό πολύ γρήγορα με τη σκηνή της ανακοίνωσης, όπου ο Φέργκους χάνει τον έλεγχο μόλις ακούει τη φράση “ήταν στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή”, τονίζοντας ότι “ο Φράνκι ήταν πολύ τυχερός για να του συμβεί κάτι τέτοιο”. Απ' την επιφανειακή και ανούσια φύση και των δύο αυτών δηλώσεων είναι ολοφάνερο ότι, και ο Φέργκους και οι εκπρόσωποι της εταιρείας, έχουν κάτι να κρύψουν ο ένας απ' τον άλλον.

Ο αγανακτισμένος φίλος απομακρύνεται απ' την αίθουσα, για να μάθουμε από μια συνομιλία τους με τη Ρέιτσελ, ότι τα “κοστούμια” ξέρουν για την ύπαρξη κάποιου κινητού και θα ήθελαν να το βρουν. Η τραγική ειρωνεία έχει στηθεί και πλέον είμαστε ένα βήμα μπροστά απ' τον ήρωά μας, μέχρι αυτός να μάθει όσα ξέρουμε και να συγχρονιστούμε προς την άγνωστη κατάληξη της περιπέτειάς του.

Σύντομα, βλέποντας πίσω απ' τα αναγνωρίσιμα κλισέ αντιλαμβάνεται κανείς ότι το θέμα των δημιουργών δεν είναι το Ιράκ, ούτε η συγκεκριμένη υπόθεση του θανάτου ενός μισθοφόρου και μιας πιθανής συγκάλυψης, αλλά το Ιράκ στο μυαλό του Φέργκους, που σαν άλλος βετεράνος του Βιετνάμ ψάχνει μεγαλύτερους “κακούς” απ' τον ίδιο για να δικαιολογήσει την παρουσία του εκεί, οικειοποιείται τη ζωή του Φράνκι για να σώσει ό,τι μπορεί από 'κείνον και στρέφει τη βία που έχει συσσωρεύσει προς τους συναδέλφους του που, ξαφνικά, είναι υπόλογοι στον ίδιο. Γι' αυτό και οι χαρακτήρες πλην του κεντρικού, ειδικά οι “κακοί”, είναι σχηματικοί και λησμονούνται μόλις φύγουν απ' την οθόνη.

Μεταξύ επιφάνειας και ψυχολογικού φόντου, σκιαγραφείται η προσωπική επιλογή του να ακολουθήσεις μια εμφανώς αδιέξοδη κι αμφιλεγόμενη επαγγελματική πορεία για τα χρήματα και μόνο, πόσο μάλλον να πείσεις τον καλύτερό σου φίλο να κάνει το ίδιο για ν' αποκτήσεις συνένοχο-συνοδοιπόρο και άλλοθι.

Ο Φέργκους είναι καμένο χαρτί απ' την αρχή, ο θάνατος του φίλου του είναι και δικός του, και το μόνο που κάνει είναι να συνεχίζει να ψάχνει ενόχους , παντού εκτός απ' τον ίδιο (εκπληκτική, όσο και παρωχημένη, η δαιμονοποίηση των εξωτικών Αμερικάνων μέσω μιας συνθηματολογικής φράσης που συνηθίζουν να λένε) και να τραβάει κι άλλους αθώους μαζί του όπως έκανε με τον Φράνκι. Είναι μια φιγούρα τραγική και καταδικασμένη, που υποβιβάζει το σκηνικό του Ιράκ σε απλή περιπτωσιολογία, αφού η ιστορία του είναι η διαχρονική ηθική πάλη του εκάστοτε μισθοφόρου σε κάθε είδους πόλεμο.

Δε χρειάζεται να πω περισσότερα. Εκτίμησα το “Route Irish” του Κεν Λόουτς αρκετή ώρα αφότου έφυγα απ' την αίθουσα κι αφού πρώτα μου είχε φανεί ανεξήγητα άχρωμο, απλοϊκό και στερεοτυπικό. Είναι στ' αλήθεια μια έξυπνη ταινία που χρησιμοποιεί τα κλισέ ως παραπέτασμα πριν αρχίσει να σου αποκαλύπτεται αργά-αργά. Απ' την άλλη πάλι, μπορεί απλώς να είδα αυτό που εγώ ήθελα να δω: έναν Λόουτς ανθρωπιστή κι όχι έναν Λόουτς αριστερόφρων εισαγγελέα.

Βγαίνουν ακόμη:
- Το “Wasted Youth” του Αργύρη Παπαδημητρόπουλου, καλογυρισμένο, αλλά προχειρογραμμένο και μακρόσυρτο, δε δικαιολογεί στο ελάχιστο το ντόρο που προκύπτει απ' τη δήλωση ότι είναι “εμπνευσμένο” απ' το άδικο τέλος του Αλέξη Γρηγορόπουλου.
- Το στιλιζαρισμένο και διασκεδαστικό δικαστικό θρίλερ “The Lincoln Lawyer” με τον υπερκούλ Μάθιου Μακόνεχι, το sci-fi θρίλερ του Ντι Τζέι Καρούζο “I Am Number Four”, το ντοκιμαντέρ “Babies” και το “Μια Φορά και ένα... Μωρό” του Νίκου Ζαπατίνα.