El Secreto de sus Ojos: Ρετρό film noir εξ... Αργεντινής

του Λουκά Τσουκνίδα

Δεν είναι της μόδας τελευταία οι αναφορές στην Αργεντινή; Ας ανέβω κι εγώ λοιπόν σ' αυτό το τρένο για μία στάση με την ευκαιρία της εξόδου στις αίθουσες του, βραβευμένου με Όσκαρ πρόσφατα, αστυνομικού θρίλερ του Χουάν Χοσέ Καμπανέγια, “El Secreto de sus Ojos”. Χρόνια τώρα βλέπουμε προσπάθειες ελλήνων σκηνοθετών να παίξουν με το ζήτημα της μνήμης και των καυτών περιόδων της νεότερης ελληνικής ιστορίας, να ακροβατούν ανάμεσα στο δοκίμιο και το επιφανειακό πολιτικό μελόδραμα, με μικρή επιτυχία όσον αφορά το κινηματογραφικό αποτέλεσμα. Όχι ότι είναι εύκολο ή ότι οι “ξένοι” το κάνουν καλύτερα. Νομίζω όμως πως ο Καμπανέγια, με τη νέα ταινία του, κατάφερε να βρει μια σχετική ισορροπία και να δώσει όσα σκέφτεται μέσα απ' την αφήγηση μιας ιδιόμορφης ιστορίας.

Η υπόθεση
Ο αστυνομικός Μπενχαμίν Εσπόζιτο (Ρικάρντο Νταρίν), συνταξιοδοτημένος πια, επισκέπτεται την παλιά προϊσταμένη του στο γραφείο του εισαγγελέα Ιρένε Χέιστινγκς (Σολεδάδ Βιγιαμίλ) για να της αποκαλύψει ότι αποφάσισε να γράψει ένα βιβλίο για την υπόθεση Μοράλες, που θεωρεί ότι δεν έκλεισε ποτέ οριστικά. Μαζί τους, μεταφερόμαστε κι εμείς πίσω στο 1974, όταν η γυναίκα του Ρικάρντο Μοράλες (Πάμπλο Ράγο) βρέθηκε βιασμένη και δολοφονημένη κι ο κλήρος για τη λύση του μυστηρίου πέφτει στον Εσπόζιτο και τον μέθυσο συνάδελφό του Πάμπλο Σαντοβάλ (Γκιγιέρμο Φρανσέγια). Μπερδεμένος συναισθηματικά απ' τον κρυφό του έρωτα για τη νεοφερμένη αριστοκράτισα προϊσταμένη, αλλά και το θαυμασμό του για την άσβεστη αφοσίωση του Ρικάρντο στη νεκρή γυναίκα του, ο Εσπόζιτο επιμένει και βρίσκει την άκρη με τη βοήθεια του Σαντοβάλ. Ο Ισίδορο Γκόμεζ (Χαβιέ Γκοντίνο) συλλαμβάνεται και φυλακίζεται, όμως λίγα χρόνια μετά, ελέω και της πολιτικής κατάστασης όλα έρχονται τούμπα. Το τι επακολούθησε, είναι αυτό που ο Εσπόζιτο επιχειρεί να ξεκαθαρίσει στο σήμερα πριν κλείσει έναν τελευταίο λογαριασμό, με την Ιρένε...

Ο ήρωας που βρίσκεται στο επίκεντρο της ταινίας του Καμπανέγια, είναι ένας αστυνομικός που αποφασίζει να γίνει συγγραφέας, να περάσει απ' την καρδιά της δράσης και την άμεση εμπλοκή στην αποστασιοποίηση και την ψύχραιμη εξέταση των γεγονότων. Το πρόβλημα σ' αυτή τη μετάβαση δεν είναι άλλο απ' τη μνήμη. Θυμάται τα πάντα, αλλά δεν είναι σίγουρος για τίποτε παρά μόνο για τα συναισθήματά του. Ο ανεκπλήρωτος έρωτάς του για την Ιρένε, ο θαυμασμός του για τον Ρικάρντο, η οργή του για τον κυνικό οπορτουνιστή συνάδελφο, η αηδία του για το δολοφόνο, η αγωνία του για τον Σαντοβάλ, ο φόβος του για τα αντίποινα κι η αίσθηση ότι κάτι στην υπόθεση δεν έχει ξεκαθαρίσει ποτέ είναι οι μόνες μνήμες που δεν έχουν αλλοιωθεί, πάνω σ' αυτές που πρέπει να πατήσει για να επιστρέψει και πάλι στα γεγονότα. Κι επιστρέφει, καθώς ο Καμπανέγια ξετυλίγει πολύ ωραία και κατανοητά την ιστορία που ο ήρωάς του προσπαθεί ν' αναπαραστήσει στο κεφάλι του, χωρίς περιττά σκηνοθετικά κόλπα.

Δείτε το trailer:

Αναπόφευκτα λοιπόν, η αστυνομική ιστορία μπλέκει μ' εκείνη του αργοπορημένου ρομάντσου, αλλά και με το διακριτικά δοσμένο ιστορικό πλαίσιο που αλλοιώνει τις προσωπικές επιλογές, αφού καθορίζει το περιβάλλον και τις συνθήκες κάτω απ' τις οποίες γίνονται. Μαζί λοιπόν με την αγωνία της εξιχνίασης της υπόθεσης και την προσμονή της εκπλήρωσης της μεγαλύτερης επιθυμίας του μελαγχολικού αστυνομικού, παίρνουμε σε μικρές δόσεις και μια γεύση από μια περίοδο στη νεότερη πολιτική ιστορία της Αργεντινής και τον τρόπο με τον οποίο επηρέασε τις ζωές των ηρώων της ταινίας, που πλέον έχουμε γνωρίσει αρκετά καλά.

Οι ερμηνείες
Ο Ρικάρντο Νταρίν (9 Βασίλισσες) είναι εκπληκτικός στο ρόλο του Μπενχαμίν Εσπόζιτο, σε τραβά μαζί του στο μυαλό και την ψυχή του χαρακτήρα του, απογειώνοντας έτσι το προσωπικό δράμα που διατρέχει την ταινία. Αντίστοιχα δυνατοί στους ρόλους τους είναι κι οι υπόλοιποι άντρες της παρέας, ειδικά ο Πάμπλο Ράγο στην απεικόνιση της ήρεμης, υπομονετικής οργής του συζύγου Μοράλες. Έτσι μένει στην Σολεδάδ Βιγιαμίλ ν' αντισταθμίσει την τεστοστερόνη με την αριστοκρατική, συγκρατημένη γοητεία της, αμερικανοτραφούς ακαδημαϊκά, γυναίκας καριέρας. Τα καταφέρνει να δώσει μια ακλόνητη αιτία για τον πόθο που σιγοβράζει στην καρδιά του Εσπόζιτο και τον κάνει να επιστρέψει σα μαγνητισμένος σε μια υπόθεση καταδικασμένη κι αρρωστημένη, να μπλεχτεί σε αναμνήσεις που δεν εξηγούν τίποτε και δεν ωφελούν πια κανέναν.

Τίτλοι τέλους
Το “El Secreto de sus Ojos” του Χουάν Χοσέ Καμπανέγια είναι μια καλοφτιαγμένη παλιομοδίτικη ταινία, με αφήγηση που λειτουργεί σε πολλά επίπεδα χωρίς να κουράζει ή να εκβιάζει την προσοχή με κανένα απ' αυτά. Πάνω απ' όλα, εκτός από καλοστημένο θρίλερ, είναι κι ένα πολύ δυνατό κοινωνικό δράμα.

Βγαίνουν ακόμη:

- Η πολύ καλή κωμωδία δράσης “Kick Ass” του Μάθιου Βον (Layer Cake, Stardust), το διαπεραστικό σουρεαλιστικό δράμα “Women Without Men” της Σιρίν Νεσχάτ, το φλύαρο τρίτο μέρος της σουηδικής αστυνομικής τριλογίας “Millenium” με τίτλο “The Girl Who Kicked the Hornet's Nest”, το βιογραφικό “Gainsbourg”, το θρίλερ “Centurion” του Νιλ Μάρσαλ (The Descent), το μουσικό “The Last Song” με τη Μάιλι Σάιρους, το ντοκιμαντέρ “Ξένες σε Ξένη Χώρα: 50 Ελληνικές Ταινίες Μυστηρίου και Φαντασίας” του Δημήτρη Παναγιωτάτου και σε επανέκδοση το “Becket (1964)” του Πίτερ Γκλένβιλ.

Όλες οι Ταινίες