District 9: Και τα... Aliens έχουν ψυχή

του Λουκά Τσουκνίδα

Νομίζω ότι δεν είναι καθόλου δύσκολο ν’ αντιληφθεί κανείς ότι τα χρόνια του Απαρτχάιντ αποτελούν ντροπή για τη σύγχρονη ιστορία της Νοτίου Αφρικής κι είναι αναμενόμενο, το συλλογικό αίσθημα ενοχής των νεότερων γενεών να επηρεάσει την αντίστοιχη πολιτιστική παραγωγή, όπως έγινε π.χ. και στην περίπτωση της Γερμανίας.

Το 2005, ο Νοτιοαφρικανός Neill Blomkamp γύρισε την εξάλεπτη ταινία μικρού μήκους, «Alive in Joburg», όπου εξερευνούσε το παραπάνω θέμα. Κάπου στα 1990, ενώ το Απαρτχάιντ καλά κρατεί, ένα μεγάλο πλήθος εξωγήινων έχουν βρεθεί στη γη με ένα τεράστιο σκάφος που δεν μπορεί να φύγει ξανά. Ανήμποροι να επικοινωνήσουν ή να αφομοιωθούν, αναστατώνουν τη ζωή των κατοίκων και τοποθετούνται σε στρατόπεδα συγκέντρωσης ή εξοντώνονται. Ο Blomkamp, σκηνοθετεί σε στιλ ντοκιμαντέρ ή καλύτερα ειδησεογραφικού εξαλέπτου κι ανάμεσα στις σκηνοθετημένες δηλώσεις ντόπιων για τους εξωγήινους, τοποθετεί ύπουλα και πραγματικές δηλώσεις μαύρων Νοτιοαφρικανών για τους νεοφερμένους μετανάστες απ’ τη Ζιμπάμπουε.

Απ’ αυτό το μικρό δείγμα της τεχνικής του Blomkamp, αλλά και της ιδέας του για ένα σχόλιο πάνω στο Απαρτχάιντ και το ρατσισμό, ξεπήδησε το «District 9» μια ταινία μεγάλου μήκους που ξεκινά απ’ το σκηνικό που στήθηκε στην μικρού μήκους πρόγονό της. Οι εξωγήινοι έχουν έρθει απ’ το 1982 και ζουν πλέον σ’ ένα τεράστιο στρατόπεδο συγκέντρωσης, ονόματι District 9, μια παραγκούπολη όπου οι συνθήκες είναι άθλιες και η εγκληματικότητα προκαλεί τη συνεχή παρουσία αστυνομίας και συρράξεων. Η διαμαρτυρίες του ντόπιου πληθυσμού οδηγούν στην ανάληψη απ’ την MNU, μια εταιρεία ιδιωτικών στρατιωτικών επιχειρήσεων, της αποστολής να κάνει έξωση στους εξωγήινους και με την υπογεγραμμένη συγκατάθεσή τους, να τους μεταφέρει σ’ ένα καινούργιο στρατόπεδο συγκέντρωσης 240χλμ μακριά απ’ το Γιοχάνεσμπουργκ, το District 10. Υπεύθυνος της επιχείρησης, αναλαμβάνει μετά προαγωγής ο Βίκους βαν ντε Μέρβε (Σάρλτο Κόπλεϊ), ένας σπασίκλας υπάλληλος που τυγχάνει και γαμπρός ενός απ’ τα’ αφεντικά.

Ο Βίκους μπαίνει στην κακόφημη περιοχή μαζί με τη στρατιωτική ένοπλη συνοδεία του και προσπαθεί να πάρει με το καλό τη συγκατάθεση των εξωγήινων, ή καραβίδων όπως τους αποκαλούν υποτιμητικά, ψάχνοντας παράλληλα και τα παραπήγματά τους για όλων των ειδών τα όπλα. Σ’ ένα απ’ αυτά ανακαλύπτει μια περίεργη κάψουλα μ’ ένα χρωματιστό υγρό. Καθώς την περιεργάζεται απρόσεκτα, λίγο απ’ το υγρό τινάζεται επάνω του και θεωρώντας την επικίνδυνη, κατάσχει την κάψουλα και την πηγαίνει πίσω στα εργαστήρια της εταιρείας. Όμως ο Βίκους δε νιώθει καλά κι επιστρέφοντας σπίτι και πέφτοντας σ’ ένα πάρτι έκπληξη για τα γενέθλιά του, αρχίζει να παρατηρεί ότι κάτι αλλάζει ραγδαία επάνω του…

Προφανώς, ο Blomkamp κατάλαβε ότι μια ταινία μεγάλου μήκους που μοιάζει όλη με ειδησεογραφικό εξάλεπτο δεν είναι δυνατόν να δουλέψει και να κρατήσει το ενδιαφέρον του θεατή στο ψητό που είναι φυσικά η τάση των ανθρώπων να υποβαθμίζουν και να υποτιμούν τον διαφορετικό και πιο αδύναμο. Έτσι, μετά από το πρώτο, ντοκιμαντερίστικο κομμάτι όπου ένα συνεργείο ακολουθεί τον Βίκους απ’ την ανάληψη της ευθύνης για την επιχείρηση μέχρι την παραγκούπολη, τις βίαιες παρενοχλήσεις των κατοίκων και τις παράνομες έρευνες, η ταινία εστιάζει στον ήρωα και τη μεταμόρφωσή του σ’ ότι σιχαίνεται αυτός κι οι συμπολίτες του. Καθόλου πρωτότυπο φυσικά, αλλά δουλεύει κι εδώ μια χαρά, σε μια περίσταση όπου ο ήρωας δεν είναι συμπαθής σε μας ούτε προσπαθεί ποτέ να γίνει.

Στην πορεία κι όσο πλησιάζουμε προς το τέλος, η δράση και το μελόδραμα αντικαθιστούν το ψευδοντοκιμαντέρ και το πολιτικό σχόλιο κι η ταινία αποκλίνει απ’ τις προθέσεις που δείχνει στην αρχή. Παρ’ όλ’ αυτά το νόημα έχει γίνει από νωρίς αντιληπτό και μια διδακτική προσέγγιση ίσως να το υπονόμευε κιόλας, οπότε η ψυχαγωγική τροπή που παίρνει η αφήγηση δεν είναι απαραιτήτως κακή. Η αισθητική, ο ρυθμός, τα εφέ και η δράση καταδεικνύουν έναν πολύ ικανό σκηνοθέτη, γνήσιο τέκνο της εποχής και λάτρη της επιστημονικής φαντασίας. Πολύ καλός κι ο Σάρλτο Κόπλεϊ στον κεντρικό ρόλο, κρατά τον Βίκους πειστικό και αληθινό μέσα σ’ όλη αυτή την εξωπραγματική περιπέτεια.

Το «District 9» είναι μια καλή ταινία επιστημονικής φαντασίας και δράσης, που στην καρδιά της εμπεριέχει κι ένα σχόλιο για την ανθρώπινη φύση και το Απαρτχάιντ.

Βγαίνουν ακόμη:

- Η νέα ταινία του Τέρι Γκίλιαμ και τελευταία του Χιθ Λέτζερ «The Imaginarium of Doctor Parnassus», η ρομαντική κομεντί «500 Days of Summer», η νέα ταινία της Αντρέα Άρνολντ «Fish Tank», η κωμωδία του Ζαν-Πιερ Ζενέ «Micmacs a Tire-Larigot», το «London River» του Ρασίντ Μπουχάρεμπ, το γαλλικό θρίλερ κατασκοπείας του Κριστιάν Καριόν «L’ Affaire Farewell», η ταινία τρόμου «The Haunting in Connecticut» και η ταινία κινουμένων σχεδίων «Planet 51».

Όλες οι Ταινίες