Short Sharp Shock: Φιλία πέρα από τα σύνορα

του Λουκά Τσουκνίδα

Ένας τούρκος, ένας σέρβος κι ένας έλληνας... Μοιάζει σαν ξεκίνημα παλιού καλού ανέκδοτου, με τη γνωστή συνέχεια της πτώσης του αεροπλάνου στα λημέρια αφρικανών κανίβαλων. Ο πολυμήχανος συμπατριώτης μας, φυσικά, κάνει την πιο έξυπνη κίνηση απ' όλους γλιτώνοντας έτσι απ' το καζάνι των ανθρωποφάγων. Τι γίνεται όμως αν ο αφηγητής είναι, φερ' ειπείν, τούρκος; Η απάντηση είναι προφανής.

Ο σκηνοθέτης Φατίχ Ακίν είναι ένας γερμανός τουρκικής καταγωγής, μεγαλωμένος σ' ένα μέρος, όπου τα σύνορα δεν είναι ποτάμια, συρματοπλέγματα ή φυλάκια αλλά οι δρόμοι της πόλης. Οι τούρκοι, έλληνες και σέρβοι, που κατοικούν σ' αυτούς, μπορούν πολύ πιο εύκολα να μπλεχτούν μεταξύ τους, ενώ τα διπλωματικά επεισόδια παραμένουν σε οικογενειακό επίπεδο. Και μπορεί να μην έχουν να κάνουν με ανθρωποφάγους, αλλά ο κανιβαλισμός δε λείπει απ' τη ζωή των μεταναστών, ακόμα και κάμποσες γενιές μετά την άφιξή τους, πράγμα που θα έπρεπε να έχουμε υπ' όψιν ως σύγχρονοι κι ενημερωμένοι πολίτες της Ευρώπης. Ο Ακίν απ' την πλευρά του, το 'χει καταλάβει.

Τρεις φίλοι, ο Γκάμπριελ ο τούρκος, ο Μπόμπι ο σέρβος κι ο Κόστα ο έλληνας, αποτελούν μια μικρή εφηβική συμμορία, μέχρι που ο πρώτος μπαίνει στη φυλακή. Όταν βγαίνει, πάνω στην ώρα για το γάμο του αδελφού του, προσπαθεί ν' αλλάξει τη ζωή του, αλλά να τραβήξει μαζί και τους άμυαλους φίλους του. Ο Κόστα είναι ταγμένος μικροαπατεώνας, χωρίς σχέδιο για το μέλλον κι ερωτευμένος δίχως αντίκρυσμα με την αδελφή του Γκάμπριελ. Ο Μπόμπι είναι επίδοξος μαφιόζος, νεοφώτιστος υπαρχηγός ενός αλβανού “νονού” και μπλεγμένος με τη γερμανίδα Άλις. Κι ενώ αυτός κάνει την πρώτη του βουτιά στα βαθιά του “επαγγέλματος” παίρνοντας μαζί του και τον επιπόλαιο Κόστα, ο Γκάμπριελ κι η Άλις δείχνουν ενδιαφέρον ο ένας για τον άλλο μπλέκοντας τα πράγματα στην παρέα, που είναι πια υπό διάλυση και μια ανάσα πριν την έκρηξη...

Φυσικά, ο Ακίν δεν αφηγείται απλά μια γκανγκστερική ιστοριούλα με μειονοτικά αστεία, καρτουνίστικη βία κι ένα αμφιλεγόμενο ρομάντσο στη μέση. Πολύ περισσότερο απ' τη δεδομένη αγριότητα του κόσμου της νύχτας, επικρατεί η αίσθηση της αιώρησης μεταξύ δυο κόσμων. Ο Γκάμπριελ στέκεται ανάμεσα στους αλλόδοξους, μα συμπάσχοντες, φίλους του και την, προσκολλημένη στην παράδοση του τόπου τους, οικογένειά του. Αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να φύγει από εκεί που βρίσκεται πριν πέσει στα ίδια λάθη, αλλά η Τουρκία που ονειρεύεται είναι εκείνη των παραλίων, με τα μπιτς-μπαρ και τις τουρίστριες. Ερωτεύεται μια γερμανίδα, αλλά προδίδει έναν “ξένο”, έναν συνοδοιπόρο στην κατάστασή του. Τελικά, ως κεντρικό πρόσωπο της ιστορίας, παγιδεύεται από μόνος του σε όσα ήθελε εξ αρχής ν' αποφύγει.

Η πρώτη αυτή ταινία του Ακίν, έχει δομή σφιχτή και δεν αφήνει ανοιχτά τα θέματά της όπως οι πιο πρόφατες. Ακόμα και το τέλος, αποτελεί συμπέρασμα και μήνυμα προσοχής. Οι χαρακτήρες, του τούρκου, του σέρβου και του έλληνα, είναι απολαυστικά οικείοι, όσο και οι φάτσες στο γλέντι του γάμου. Ο αλβανός μαφιόζος κι οι δυο κοπέλες, δεν αναπτύσσονται ισόποσα με τους τρεις φίλους, επηρεάζουν όμως σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις. Πέρα απ' το έξτρα ενδιαφέρον και τις οικείες αναφορές που έχει για το βαλκανικό κοινό, η ταινία του Ακίν στέκεται άνετα σα μια ιστορία ενηλικίωσης και αντρικής φιλίας μέσα στην σύγχρονη αστική βία, για οποιονδήποτε θεατή, αφού η σκηνοθεσία του δεν έχει τον προσωπικό χαρακτήρα της μετέπειτα δουλειάς του. Άψογοι και οι ηθοποιοί, που έχουν καταγωγή αντίστοιχη των ρόλων τους (πλην του αλβανού), με τον σέρβο Αλεξάνταρ (Σάσα υποθέτω) Γιοβάνοβιτς να ξεχωρίζει με την εκφραστικότητά του.

Μια αξιόλογη ταινία, η καλύτερη γνωριμία μ' ένα σκηνοθέτη που αναμένεται να κάνει σπουδαία πράγματα.

Βγαίνουν ακόμα:
- Το “Speedracer” των αδερφών Γουατσόφσκι (που δεν είμαι φαν τους), μια ταινία με δράση κι αγώνες αυτοκινήτων σε αισθητικό περιβάλλον ιαπωνικών κινουμένων σχεδίων (άνιμε). Πετυχημένο το αποτέλεσμα, απλοϊκό μα διασκεδαστικό κι εν τέλει καθόλου κουραστικό, όπως περίμενα. Σαν καλό μπλοκμπάστερ, αφήνει και υποψία σίκουελ.
- Η ταινία φαντασίας “Nim's Island” με τους Τζόντι Φόστερ, Άμπιγκεϊλ Μπρέσλιν και Τζέραρντ Μπάτλερ.

Όλες οι Ταινίες