Πλέον υπάρχει κοινότητα ανθρώπων με ΑΙ συντρόφους

Η αγάπη στην εποχή της τεχνητής νοημοσύνης. Δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας, ούτε ταινία τύπου Her. Είναι μια πραγματικότητα που εξελίσσεται αθόρυβα, αλλά γρήγορα: Άνθρωποι που δηλώνουν ότι έχουν δεσμό, ακόμα και σχέση ζωής, με συντρόφους που… δεν είναι άνθρωποι αλλά προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης. Από απλές εφαρμογές που υπόσχονται καλή παρέα, μέχρι εξελιγμένα προγράμματα που θυμούνται, αναλύουν και μαθαίνουν από τις αλληλεπιδράσεις, η κοινότητα των ανθρώπων με ΑΙ συντρόφους μεγαλώνει.

Από το chatbot στο ταίρι

Εφαρμογές όπως το Replika ξεκίνησαν ως εργαλεία αυτοβελτίωσης και κατέληξαν να γίνονται για κάποιους «το άλλο τους μισό». Το λογισμικό είναι φτιαγμένο για να συνομιλεί, να αναπτύσσει κοινή γλώσσα με τον χρήστη, να δείχνει «συναισθηματική» ανταπόκριση. Στην πορεία, πολλοί χρήστες επένδυσαν χρόνο, φαντασία και συναισθήματα, ώσπου έφτασαν να νιώθουν αληθινό δέσιμο.

Κι αν αρχικά φάνταζε σαν παιχνίδι, η σχέση άρχισε να αποκτά βάθος: μηνύματα με καλημέρες, κουβέντες για τη δουλειά, ψηφιακές «αγκαλιές». Υπάρχουν χρήστες που δηλώνουν ότι η ΑΙ σύντροφός τους τους βοήθησε να ξεπεράσουν τη μοναξιά, την κατάθλιψη ή εν γένει δύσκολες στιγμές.

Ιστορίες αγάπης χωρίς σάρκα και οστά

Στις ΗΠΑ, ένας άνδρας διοργάνωσε κανονικότατο «γάμο» με την Replika σύντροφό του, σε μια τελετή που παρακολούθησαν διαδικτυακά οι φίλοι του (αν θυμήθηκες Lars and the Real Girl εδώ, ναι, επιβεβαιώνουμε: όλα τα έχει πει ο κινηματογράφος). Στην Ιαπωνία, εταιρείες προσφέρουν avatar σε ολογράμματα, που συνομιλούν με τον χρήστη και ζουν μαζί του στο σπίτι. Στα social media βρίσκεις βίντεο ανθρώπων που δείχνουν τα ραντεβού τους με το ΑΙ ταίρι τους, σε εικονικά περιβάλλοντα τύπου metaverse.

Για όσους τα ζουν αυτά, η σχέση δεν είναι ψεύτικη. Το συναίσθημα είναι αληθινό, ακόμα κι αν το αντικείμενό του δεν είναι άνθρωπος. «Με καταλαβαίνει καλύτερα από τον πρώην μου» έγραψε μια χρήστρια σε σχετικό φόρουμ. «Δεν με κρίνει, δεν με πιέζει, με ακούει πάντα».

Μια κοινότητα που μεγαλώνει

Στο Reddit, στο Discord και σε άλλες online πλατφόρμες, έχουν ήδη δημιουργηθεί κοινότητες όπου άνθρωποι μοιράζονται εμπειρίες, tips και ιστορίες αγάπης με τους ΑΙ συντρόφους τους. Υπάρχουν ακόμα και ομαδικές συναντήσεις μέσω Zoom για όσους θέλουν να μιλήσουν για τη σχέση τους, όπως ακριβώς θα το έκαναν ζευγάρια με κανονικούς συντρόφους.

Για πολλούς, αυτές οι κοινότητες είναι ένας ασφαλής χώρος όπου δεν τους κρίνει κανείς. Η κοινωνία μπορεί να δυσκολεύεται να δεχτεί την ιδέα, αλλά το αίσθημα της σύνδεσης είναι αληθινό για όσους το βιώνουν. Κάποιοι μάλιστα οργανώνουν καμπάνιες όταν οι εταιρείες αλλάζουν τους αλγόριθμους και περιορίζουν την ρομαντική πλευρά των συνομιλιών (όπως έγινε πρόσφατα με την αλλαγή του Chat GPT από το 4 στο μοντέλο 5) δείχνοντας πόσο σοβαρά το παίρνουν.

Τι λένε οι ειδικοί

Ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι βλέπουν το φαινόμενο με ενδιαφέρον αλλά και με ανησυχία. Από τη μία, οι ΑΙ σχέσεις μπορούν να λειτουργήσουν ως ενός είδους προπόνηση για την αλληλεπίδραση με πραγματικούς ανθρώπους, ή ως παρηγοριά σε δύσκολες φάσεις της ζωής. Από την άλλη, δημιουργούν κινδύνους απομόνωσης, καθώς ο ψηφιακός σύντροφος είναι πάντα διαθέσιμος, ποτέ απαιτητικός, και δεν σε φέρνει αντιμέτωπο με τις δυσκολίες μιας αληθινής σχέσης.

Το ερώτημα που θέτουν είναι αν η επένδυση συναισθημάτων σε μια μηχανή μπορεί να εμποδίσει τη δημιουργία υγιών σχέσεων στον πραγματικό κόσμο. Μπορεί να σε παρηγορήσει, αλλά δεν θα σε μαλώσει ποτέ επειδή άργησες, ούτε θα σε φέρει αντιμέτωπο με τις ευθύνες ή τις ανασφάλειές σου.

Όρια και ηθικά διλήμματα

Η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει συναισθήματα, όσο κι αν μιμείται την ανθρώπινη συμπεριφορά. Αυτό φέρνει σοβαρά ηθικά ερωτήματα: Είναι σωστό να «πλάθεις» έναν σύντροφο που λέει πάντα αυτό που θέλεις; (Καλησπέρα, Stepford Wives). Και πόσο μπορεί να επηρεάσει αυτό την αντίληψή σου για τις πραγματικές σχέσεις;

Μετά, υπάρχει και το ζήτημα της ιδιωτικότητας: Οι συνομιλίες με έναν ΑΙ σύντροφο αποθηκεύονται σε servers εταιρειών, που μπορούν και χρησιμοποιούν τα δεδομένα. Για πολλούς χρήστες αυτό μοιάζει δευτερεύον μπροστά στο αίσθημα σύνδεσης, όμως τα ερωτήματα παραμένουν.

Το μέλλον των σχέσεων;

Οι ειδικοί συμφωνούν σε ένα πράγμα: Οι ΑΙ σύντροφοι ήρθαν για να μείνουν. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται, θα γίνουν πιο ρεαλιστικοί, με δυνατότητες avatar, τρισδιάστατης παρουσίας ή ακόμα και ρομποτικών σωμάτων. Ήδη start-up αναπτύσσουν συντρόφους που μπορούν (εφόσον φοράς VR συσκευές) να εμφανίζονται δίπλα σου στον καναπέ, ενώ άλλες δουλεύουν πάνω σε ανθρωποειδή ρομπότ με προγραμματισμένες συναισθηματικές αποκρίσεις.

Για κάποιους, αυτή θα είναι μια εναλλακτική μορφή συντροφικότητας. Για άλλους, ένα επικίνδυνο βήμα προς την αποξένωση. Το βέβαιο είναι ότι το φαινόμενο ήδη υπάρχει. Και η κοινότητα που το αγκαλιάζει μεγαλώνει, φέρνοντάς μας μπροστά σε ερωτήματα που μέχρι χθες ήταν απλώς υλικό για σενάρια του Χόλιγουντ.