Ανοίγουν οι... ΑΣΚΙ της Ιστορίας με δωρεάν φεστιβαλικές εκδηλώσεις για 11 μέρες

Η ιστορία να φύγει από τις πανεπιστημιακές αίθουσες και τα σχολικά διαγωνίσματα και να κυκλοφορήσει στην πόλη. Αυτή θα μπορούσε να είναι η… διακήρυξη της πρωτότυπης δέσμης εκδηλώσεων που ετοιμάζουν τα Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ) για να γιορτάσουν τα 30 χρόνια ύπαρξής τους.

Ένα «φεστιβάλ Ιστορίας»; Τι θα μπορούσε να περικλείεται σε ένα τέτοιο τίτλο; Εκθέσεις, ξεναγήσεις, περίπατοι, συζητήσεις, προβολές και, σε μια του ακρούλα, ένα-δυό πράγματα που αξίζει να ξέρουμε για αυτόν τον θεσμό που ξεκίνησε σαν διανοητικό χόμπυ μιας μικρής ομάδας διανοούμενων και ιστορικών, για να εξελιχθεί στην πιο γενναιόδωρη πηγή γνώσης για την σύγχρονη ελληνική ιστορία.       

Έτσι λοιπόν, για έντεκα μέρες, από 9 έως 19 Φεβρουαρίου 2023, στο Κέντρο Τεχνών του Δήμου Αθηναίων (Πάρκο Ελευθερίας-πρώην ΕΑΤ-ΕΣΑ), αλλά και σε διάφορα άλλα μέρη της πόλης, οι δωρεάν εκδηλώσεις των ΑΣΚΙ φιλοδοξούν να ανοίξουν την σύγχρονη ελληνική ιστορία στο κοινό. Κεντρικό σημείο των εκδηλώσεων θα αποτελέσει μια έκθεση με τίτλο «Όταν όλα είναι δυνατά! 4 στιγμές του 20ού αιώνα», η οποία θα περιλαμβάνει σπάνια τεκμήρια από τις συλλογές των ΑΣΚΙ.

Σύμφωνα με τους διοργανωτές, η έκθεση, στην οποία θα γίνονται καθημερινά ξεναγήσεις, φιλοδοξεί να προτείνει μια εναλλακτική αφήγηση της διαδρομής των ελληνικών πολιτικών και κοινωνικών κινημάτων του 20ού αιώνα, αντιμετωπίζοντάς την όχι ως μια ιστορία διάψευσης και ήττας, όπως συχνά συμβαίνει, αλλά ως ένα πεδίο που μας επιτρέπει να σκεφτούμε τη σημασία συλλογικής δράσης και των αγώνων.

Οι άξονες της έκθεσης δεν επιλέχθηκαν τυχαία. Μέσα στις δύο τελευταίες δεκαετίες, τα ΑΣΚΙ δεν έχουν μόνο εμπλουτίσει τις συλλογές των τεκμηρίων τους. Έχουν ακόμη συνεισφέρει μια σειρά από τρόπους (όπως η εβδομαδιαία ραδιοφωνική τους εκπομπή «Η Ιστορία στο Κόκκινο» και το περιοδικό «Αρχειοτάξιο») με τους οποίους μια διαφορετική σύγχρονη ελληνική ιστορία μπορεί να φτάσει στο ευρύ κοινό.

Δεν έχω καταλάβει: τι είναι τελικά τα ΑΣΚΙ;

Τρεις δεκαετίες μετά την ίδρυσή τους, τα ΑΣΚΙ αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους ελληνικούς αρχειακούς φορείς για την ιστορία των πολιτικών και κοινωνικών κινημάτων σε όλη τη διάρκεια του 20ού αιώνα και έως τις μέρες μας. Με άλλα λόγια, τα ΑΣΚΙ υπηρετούν την ιστορία που δεν αφορά τους επιφανείς και προβεβλημένους, ή πολιτικά, στρατιωτικά και διπλωματικά χάιλαϊτς, αλλά την κοινωνική ιστορία, την ιστορία των αφανών· την ιστορία «από κάτω».   

Στις συλλογές τους βρίσκονται εκατομμύρια τεκμήρια, εκατοντάδες αρχεία, χιλιάδες έντυπες εκδόσεις, μοναδικά έργα τέχνης, μια σημαντικότατη συλλογή Τύπου, νόμιμου και παράνομου, αφίσες, προκηρύξεις, όλα ελεύθερα στην πρόσβαση σε κάθε ενδιαφερόμενο/η.

Παράλληλα, μέσα από μια σειρά από δράσεις, ενισχύουν τη γνώση και την έρευνα για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία με- πάρτε ανάσα: δεκάδες εκδόσεις έντυπες και ψηφιακές, την εκπομπή και το περιοδικό που λέγαμε πιο πάνω, ερευνητικά προγράμματα και δημιουργία πλουσιότατου ψηφιακού αποθετηρίου με εκατοντάδες χιλιάδες σελίδες προσβάσιμες στο διαδίκτυο, ψηφιακά θεματικά έργα και εικονικές εκθέσεις, ημερίδες, συνέδρια, σεμινάρια, διαλέξεις, εργαστήρια, παρουσιάσεις βιβλίων και ερευνητικών έργων, εκθέσεις, περιπάτους, ποικίλες συνέργειες με επιστημονικούς φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ταυτόχρονα, όπως λένε οι άνθρωποι των ΑΣΚΙ, παραμένουν προσηλωμένα στην ιδρυτική τους δέσμευση: να αποτελούν ένα ανοιχτό αρχείο.

Ας μην φανεί περιττολογία αυτή η δέσμευση. Πριν από 30 χρόνια τα αρχεία δεν ήταν γενικώς κάτι «ανοικτό», όπως και η ιστορική γνώση- όχι η σχολική διδασκαλία- δεν ήταν για όλους. Ένα κομμάτι αυτής της πορείας προς το φως, μικρό ή μεγάλο, διανύθηκε χάρη στην ύπαρξη των ΑΣΚΙ. Χρόνια τους πολλά!

 

Πρόγραμμα εκδηλώσεων

Πέμπτη, 9 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 18:00-22:00

• 19:00 Εγκαίνια

Παρασκευή, 10 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 11:00-21:00

• 17:00 Ξενάγηση στην έκθεση

• 19:00 Μεταπολίτευση: όσα δεν γνωρίζουμε και θέλουμε να μάθουμε
Συζητούν οι ιστορικοί: Έφη Αβδελά (Παν. Κρήτης), Πολυμέρης Βόγλης (Παν. Θεσσαλίας), Έφη Γαζή (Παν. Πελοποννήσου), Αντώνης Λιάκος (ΕΚΠΑ)

Σάββατο, 11 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 10:00-19:00

• 12:00 Ξενάγηση στην έκθεση

• 17:00 Ο φωτογράφος των γονιών μου: 30 χρόνια αλβανικής μετανάστευσης
Συζητούν: Σπύρος Στάβερης (φωτογράφος), Πάτυ Βαρδάμη (θεωρητικός κριτικών σπουδών και τέχνης), Κωστής Καρπόζηλος (ΑΣΚΙ), Ιλιρίντα Μουσαράι (συντονίστρια Αρχείου Αλβανικής Μετανάστευσης, ΑΣΚΙ), Μαρλένο Νίκα (καλλιτέχνης-ακτιβιστής), Ερβίν Σέχου (κοινωνικός επιστήμονας-ακτιβιστής)
Η εκδήλωση υποστηρίζεται από το SNPHI at Columbia University και θα μεταδοθεί ζωντανά στο facebook

Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 10:00-15:00
• 12:00 Δημιούργησε το δικό σου τεκμήριο. Εργαστήριο μεταξοτυπίας με την ομάδα Λούπες

• 12:00 Ιστορικός Περίπατος: Από τον Τρούμαν στον Βενιζέλο, διαμάχες και προσδοκίες για τον δημόσιο χώρο στην Αθήνα του Ψυχρού Πολέμου
Συντονισμός: Ελένη Κούκη (ιστορικός, ΕΑΠ-ΑΣΚΙ), Πηνελόπη Πετσίνη (δρ. τεχνών και ανθρωπιστικών επιστημών)
Σημείο συνάντησης: Άγαλμα Τρούμαν (Λεωφ. Βασιλέως Κωνσταντίνου 42)

Δευτέρα, 13 Φεβρουαρίου | Η έκθεση θα παραμείνει κλειστή
• 12:00 Ξενάγηση στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Άη Στράτη (Αγ. Ασωμάτων 31)
Κρατήσεις θέσεων στο [email protected] και στο τηλ. 210-3213488

• 16:00 Ιστορικός Περίπατος: Φοιτητές στην πόλη: διαδρομές του φοιτητικού κινήματος
Συντονισμός: Αγγελική Χριστοδούλου (ιστορικός, ΑΣΚΙ)
Σημείο συνάντησης: Προπύλαια (Πανεπιστημίου 30)

Τρίτη, 14 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 11:00-19:00
• 12:00 Ξενάγηση στην έκθεση

• 17:00 Μεταπολίτευση, Λογοτεχνία και Αριστερά
Συζητούν: Κώστας Καραβίδας (φιλόλογος, Παν. Ιωαννίνων), Γιάννης Παπαθεοδώρου (φιλόλογος, Παν. Πατρών), Άννα-Μαρία Σιχάνη (ερευνήτρια ψηφιακών ανθρωπιστικών επιστημών, University of London), Βαγγέλης Χατζηβασιλείου (κριτικός λογοτεχνίας)

Τετάρτη, 15 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 11:00-19:00
• 11:00 Ημερίδα: Αρχεία σε συνθήκες μετάβασης
1) Αρχεία σε πανδημία: μια συζήτηση για την εμπειρία του lockdown στους αρχειακούς φορείς
Συζητούν: Μαρία Βλασσοπούλου (Μπενάκειος Βιβλιοθήκη/Βιβλιοθήκη της Βουλής), Άντα Κάπολα - Πολίνα Ιορδανίδου (ΑΣΚΙ), Ελένη Μπενέκη (Ελληνική Αρχειακή Εταιρεία), Σοφία Μπόρα (ΕΛΙΑ/ΜΙΕΤ), Αμαλία Παππά (ΓΑΚ), Ζήσιμος Συνοδινός (ΑΣΚΙ/ΕΜΙΑΝ)
2) Αρχεία σε ψηφία: μια συζήτηση για την παραγωγή, οργάνωση και διαχείριση των ψηφιακών αρχείων
Συζητούν: Αγιάτη Μπενάρδου (DARIAH-ERIC), Χρήστος Παπαθεοδώρου (ΕΚΠΑ), Στάθης Παυλόπουλος (ΑΣΚΙ), Γιάννης Στογιαννίδης (Παν. Δ. Αττικής), Χρήστος Χρυσανθόπουλος (ΕΙΕ-Αρχείων Τάξις) - Άννα-Μαρία Σιχάνη (University of London)

• 17:00 Προσφυγικές Ιστορίες και Αριστερά. Παρουσίαση του νέου τεύχους του π. Αρχειοτάξιο
Το τεύχος παρουσιάζουν: Όλγα Λαφαζάνη (κοινωνική γεωγράφος, ΕΙΕ), Πόπη Πολέμη (ιστορικός, ΑΣΚΙ), Δημήτρης Χριστόπουλος (πολιτειολόγος, Πάντειο Πανεπιστήμιο)

Πέμπτη, 16 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 11.00-21:00
• 12:00 Ξενάγηση στην έκθεση

Προβολές ντοκιμαντέρ
• 17:00 Μια μεγάλη περιπέτεια: η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης (2021, 1ω 14λ)
• 19:00 Η σιωπή των Άλλων (El silencio de otros, Ισπανία, 2018, 1ω 36λ)
Ευχαριστούμε τον Τηλεοπτικό Σταθμό της Βουλής των Ελλήνων για την παραχώρηση

Εισαγωγή-σχολιασμός: Μάνος Αυγερίδης (ιστορικός, ΑΣΚΙ)
Παρασκευή, 17 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 11:00-21:00
• 12:00 Ξενάγηση στην έκθεση

• 19:00 Αναζητώντας τα υποκείμενα στο αρχείο. Νέες προσεγγίσεις στην ιστορία από τα κάτω
Συζητούν: Ντίνα Βαΐου (ομ. καθηγήτρια, ΕΜΠ), Δήμητρα Βασιλειάδου (ιστορικός, Παν. Αιγαίου), Κωστής Γκοτσίνας (ιστορικός, ΕΙΕ), Δήμητρα Λαμπροπούλου (ιστορικός, ΕΚΠΑ), Άννα Ματθαίου (ιστορικός, Παν. Θεσσαλίας)

Σάββατο, 18 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 10:00-19:00

• 12:00 Μνήμες βασανιστηρίων. Μια σκοτεινή ιστορία δίχως σύνορα
Ξενάγηση και συζήτηση στο Μουσείο Αντιδικτατορικής Δημοκρατικής Αντίστασης (Δεινοκράτους 72). Συζητούν: Θανάσης Γάλλος (ιστορικός, ΑΣΚΙ), Νίκος Μανιός (γενικός γραμματέας ΔΣ ΣΦΕΑ), Κλειώ Παπαπαντολέων (νομικός), Παναγιώτης Σωπάκης-Βαλαλάκης (Πρόεδρος ΔΣ Ελληνικού Τμήματος Διεθνούς Αμνηστίας), Γιάννης Φελέκης (συνδικαλιστής-εκδότης)

• 17:00 Η ιστορία αλλού. Μια συζήτηση για τις πολλαπλές αναγνώσεις του παρελθόντος με αφορμή τα 10 χρόνια της Ιστορίας στο Κόκκινο
Συζητούν: Θανάσης Πέτρου (δημιουργός κόμικς), Δανάη Σιώζιου (εκπαιδευτικός-ποιήτρια), Βαγγέλης Καραμανωλάκης (ιστορικός, ΕΚΠΑ-ΑΣΚΙ), Εύα Στεφανή (σκηνοθέτης), Νίκος Χατζόπουλος (ηθοποιός, σκηνοθέτης, μεταφραστής, καθηγητής υποκριτικής)
Η συζήτηση θα μεταδοθεί ζωντανά στο facebook

Κυριακή, 19 Φεβρουαρίου | Ωράριο έκθεσης: 10:00-15:00

• 12:00 Δημιούργησε το δικό σου τεκμήριο. Εργαστήριο μεταξοτυπίας με την ομάδα Λούπες

• 12:00 Ιστορικός Περίπατος: Στα χνάρια της Queer Αθήνας
Συντονισμός: Βάγια Γεωργαλή - Hella Tsaconas (Queer Athens)
Σημείο συνάντησης: Πεδίο του Άρεως (Άγαλμα Αθηνάς)

Η είσοδος στην έκθεση και η συμμετοχή σε όλες τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ είναι δωρεάν