Πώς θα είναι το φαγητό του μέλλοντος;
Θα τρώγατε έντομα, πλαγκτόν και εκτυπωμένο κρέας; Όσο αηδιαστικό ή παράξενο κι αν σας ακούγεται, αυτό λένε οι επιστήμονες ότι θα είναι το φαγητό του μέλλοντος.
Πώς θα σας φαινόταν αν τα παιδιά σας έτρωγαν αντί για παγωτό, ένα ξυλάκι με τριζόνι, προνύμφες σκαθαριού και σοκολάτα; Ή ζυμαρικά από μέδουσα; Αηδιάσατε; Κι όμως, οι ειδικοί υποστηρίζουν πως το μέλλον του φαγητού σε ολόκληρο τον κόσμο θα είναι πολύ διαφορετικό από ό,τι έχουμε συνηθίσει ως τώρα.
Και μπορεί να μην… βουτηχτούμε από τη μία μέρα στην άλλη στο κυνήγι εντόμων και θαλασσινού πλαγκτού, αλλά οι επιστήμονες ξέρουν πολύ καλύτερα από εμάς τι έρχεται: Ο αυξανόμενος πληθυσμός της Γης, η αύξηση των τιμών των τροφίμων και η εξάντληση των αποθεμάτων των τροφών που θεωρούνται δημοφιλείς στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο σημαίνουν ένα πράγμα: Πρέπει να βρεθούν σύντομα εναλλακτικές. Με άλλα λόγια, να βάλουμε νέα είδη τροφών στο τραπέζι μας.
Σύμφωνα με το BBC, η τιμή του κρέατος αναμένεται να αυξηθεί μέχρι και στο διπλάσιο μέσα στα επόμενα επτά χρόνια, καθιστώντας το πολυτέλεια για μεγάλο μέρος του πληθυσμού. «Σαν αποτέλεσμα, θα αναζητήσουμε νέους τρόπους να αναπληρώσουμε το κρεατοφαγικό κενό», αναφέρει η επιστήμονας διατροφικής εξέλιξης, Morgaine Gaye. Ποιοι θα είναι αυτοί οι νέοι τρόποι; Ιδού:
*Τα έντομα
Είναι πιθανό στο μέλλον να γίνουν γνωστά στο εμπόριο ως «μικρο-κτηνοτροφικά προϊόντα» και όχι ως τα ενοχλητικά ζωύφια που ψεκάζουμε με μανία. Ως γνωστόν, καταναλώνονται ήδη σε άλλους πολιτισμούς (σκουλήκια και ακρίδες είναι δημοφιλή στην Αφρική, σφήκες καταναλώνονται στην Ιαπωνία και γρύλλοι στην Ταϊλάνδη), αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν πως σε δύο δεκαετίες από τώρα, θα μπουν στο διατροφολόγιο όλου του πλανήτη, καθώς αποτελούν… win-win λύση. Διαθέτουν ακριβώς ίδια διατροφική αξία με το συμβατικό ζωικό κρέας, αποτελούν πηγή πρωτεϊνών, καταναλώνουν λιγότερο νερό και επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον. Επιπλέον, υπολογίζεται πως υπάρχουν 1.400 είδη βρώσιμων εντόμων.
Μην βιαστείτε να φανταστείτε ένα πιάτο με στοίβες μυρμηγκιών ή ακρίδων: Τα έντομα στην ουσία θα λιώνονται, θα γίνονται κιμάς και το τελικό οπτικό αποτέλεσμα, για παράδειγμα, ενός μπέργκερ, θα είναι περίπου το ίδιο με ένα μπιφτέκι κρέατος. Ήδη, η ολλανδική κυβέρνηση έχει επενδύσει ένα εκατομμύριο ευρώ σε έρευνες για την προετοιμασία νομοθεσίας που θα ρυθμίζει την λειτουργία καλλιεργειών εντόμων. Σύμφωνα με την Gaye, θα γίνουν πολύ εύκολα δημοφιλή, όταν πάψουμε να τα ονομάζουμε «έντομα» και βρούμε νέο όρο για την βρώσιμη μορφή τους.
*Ο ηχητικός κορεσμός
Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα χορταίνουμε… με ήχους. Για την ακρίβεια, η μουσική θα μας βοηθά να αισθανόμαστε χορτάτοι, παρ’ ότι θα τρώμε λιγότερο. Επιστημονικές έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έδειξαν ότι ο κορεσμός είναι ζήτημα περισσότερων αισθήσεων: Δεν παίζει μόνο ρόλο το πόσο λαχταριστό μοιάζει ένα φαγητό, το πόσο ωραία γεύση έχει ή το πόσο όμορφα μυρίζει. Τα πειράματα έδειξαν πως με διαφορετική μουσική ή ηχητικά σήματα, αλλάζει και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη γεύση. Όταν για παράδειγμα οι συμμετέχοντες στο πείραμα έφαγαν ένα πιάτο θαλασσινών, ακούγοντας παράλληλα ήχους από την ακρογιαλιά σε ακουστικά, αξιολόγησαν το φαγητό ως νοστιμότερο. «Ξέρουμε ποιες ηχητικές συχνότητες κάνουν το φαγητό να εκλαμβάνεται ως πιο γλυκό», αναφέρει ο καθηγητής Jones του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. «Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να μειώσουμε την πρόσληψη ζάχαρης στη διατροφή των ανθρώπων, χωρίς να μειώνεται η απόλαυση της γεύσης».
*Τα θαλασσινά φυτά
Βρίσκονται στον πάτο (κυριολεκτικά) της τροφικής αλυσίδας, αλλά θα μπορούσαν να αποτελέσουν βιώσιμη λύση για το σκοτεινό μέλλον των ανθρώπινων διατροφικών συνηθειών. Τα φύκια και ο υπόλοιπος φυτικός κόσμος του ωκεανού έχουν το εξής σημαντικό, σύμφωνα με την επιστήμη, πλεονέκτημα: Μπορούν να θρέψουν ανθρώπους και ζώα και αποτελούν το ταχύτερα φυόμενο «τρόφιμο», χωρίς να χρειαστεί να δεσμεύσουν καλλιεργήσιμο έδαφος στη γη ή νερό για άρδευση. Επιπλέον, βιοεπιστήμονες μελετούν την δυνατότητα άντληση βιοκαυσίμων από αυτά, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ανάγκης ορυκτών καυσίμων. Κάπως έτσι, οι μελέτες εκτιμούν ότι οι φάρμες φυκιών θα γίνουν η μεγαλύτερη καλλιεργητική βιομηχανία στο μέλλον. Όπως και τα έντομα, μπορούν κι αυτά να προστεθούν στο φαγητό μας χωρίς οπτικά να το καταλαβαίνουμε. Παράγωγά τους, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το αλάτι σε έτοιμα γεύματα, τυριά και αλλαντικά.
*Το τεχνητό κρέας
Ήδη, ολλανδοί επιστήμονες έχουν καταφέρει με επιτυχία να παράγουν «εργαστηριακό» κρέας, ήτοι κομμάτια μυικού ιστού από βλαστοκύτταρα αγελάδων, που έμοιαζαν σαν οπτικό αποτέλεσμα περισσότερο με λωρίδες καλαμαριού. Σύντομα, μάλιστα, υπόσχονται να παρουσιάσουν το πρώτο «burger του σωλήνα». Την έρευνα για την παραγωγή τεχνητού κρέατος χρηματοδοτεί και η NASA, με σκοπό να εξακριβώσει αν θα μπορούσε αυτή να γίνει η τροφή των αστροναυτών της. Οι επιστήμονες λένε πως αυτή είναι η πιο αποτελεσματική και φιλική προς το περιβάλλον λύση για να κρατήσουμε το κρέας στο μελλοντικό μας πιάτο: Σε σύγκριση με την βιομηχανία των σφαγείων, παράγει λιγότερα αέρια υπεύθυνα για την υπερθέρμανση του πλανήτη και χρειάζεται λιγότερη ενέργεια και νερό. Τέλος, με σωστή διαχείριση στο εργαστήριο, το «νέο κρέας» θα μπορούσε να διαθέτει λιγότερα λιπαρά και πρόσθετα θρεπτικά στοιχεία.
*Οι εκτυπωμένες τροφές
Οι 3D εκτυπωτές κέρδισαν ήδη ένα Νόμπελ για τα νέα δεδομένα και τις δυνατότητες που φέρνουν στην επιστήμη του 21ου αιώνα. Και μία από τις πιο «καυτές πατάτες» του μέλλοντος της ανθρωπότητας, το διατροφικό ζήτημα, δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από το πεδίο διερεύνησης των δυνατοτήτων αυτής της νέας τεχνολογίας. Μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Galway για παράδειγμα ανέπτυξε τρισδιάστατα τυπωμένα εργαλεία για να βοηθήσει καλλιεργητές στην Κένυα, ενώ άλλες ερευνητικές ομάδες επιχειρούν να αξιοποιήσουν εναλλακτικές πρώτες ύλες, όπως πλαγκτόν και έντομα για να δημιουργήσει νέα δομικά μοντέλα τροφίμων. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Guardian, θα μπορούσαν βασικές πρώτες ύλες να μετατραπούν σε σκόνη, να σταλούν σε χώρες του τρίτου κόσμου, και με 3D εκτυπωτές να μετατραπούν σε οποιασδήποτε μορφής τρόφιμα σε περίπτωση κρίσης.
Τρόφιμα… νέας γενιάς
Πέρα από όλα τα άλλα, οι επιστήμονες εργάζονται και προς ακόμη πιο εξειδικευμένες κατευθύνσεις. Όπως αναφέρει σε αφιέρωμά του για την τεχνολογία τροφίμων του μέλλοντος ο Guardian, θα μπορούσαμε στο κοντινό μέλλον να έχουμε βελτιστοποιημένα τρόφιμα, όπως ξηρούς καρπούς που δεν προξενούν αλλεργίες, τυρί κατάλληλο για vegans, και καφέ σε νέες «ανεξερεύνητες» γεύσεις, μέσω διαδικασιών ελεγχόμενης ζύμωσης. Η τελευταία ιδέα, μάλιστα, χρηματοδοτήθηκε από το κοινό μέσω Kickstarter και βρίσκεται ήδη σε διαδικασία παραγωγής. https://www.kickstarter.com/projects/camilledelebecque/cultured-coffee-reinventing-coffee
Και μπορεί να μην… βουτηχτούμε από τη μία μέρα στην άλλη στο κυνήγι εντόμων και θαλασσινού πλαγκτού, αλλά οι επιστήμονες ξέρουν πολύ καλύτερα από εμάς τι έρχεται: Ο αυξανόμενος πληθυσμός της Γης, η αύξηση των τιμών των τροφίμων και η εξάντληση των αποθεμάτων των τροφών που θεωρούνται δημοφιλείς στον δυτικό τουλάχιστον κόσμο σημαίνουν ένα πράγμα: Πρέπει να βρεθούν σύντομα εναλλακτικές. Με άλλα λόγια, να βάλουμε νέα είδη τροφών στο τραπέζι μας.
Σύμφωνα με το BBC, η τιμή του κρέατος αναμένεται να αυξηθεί μέχρι και στο διπλάσιο μέσα στα επόμενα επτά χρόνια, καθιστώντας το πολυτέλεια για μεγάλο μέρος του πληθυσμού. «Σαν αποτέλεσμα, θα αναζητήσουμε νέους τρόπους να αναπληρώσουμε το κρεατοφαγικό κενό», αναφέρει η επιστήμονας διατροφικής εξέλιξης, Morgaine Gaye. Ποιοι θα είναι αυτοί οι νέοι τρόποι; Ιδού:
*Τα έντομα
Είναι πιθανό στο μέλλον να γίνουν γνωστά στο εμπόριο ως «μικρο-κτηνοτροφικά προϊόντα» και όχι ως τα ενοχλητικά ζωύφια που ψεκάζουμε με μανία. Ως γνωστόν, καταναλώνονται ήδη σε άλλους πολιτισμούς (σκουλήκια και ακρίδες είναι δημοφιλή στην Αφρική, σφήκες καταναλώνονται στην Ιαπωνία και γρύλλοι στην Ταϊλάνδη), αλλά οι ειδικοί υποστηρίζουν πως σε δύο δεκαετίες από τώρα, θα μπουν στο διατροφολόγιο όλου του πλανήτη, καθώς αποτελούν… win-win λύση. Διαθέτουν ακριβώς ίδια διατροφική αξία με το συμβατικό ζωικό κρέας, αποτελούν πηγή πρωτεϊνών, καταναλώνουν λιγότερο νερό και επιβαρύνουν λιγότερο το περιβάλλον. Επιπλέον, υπολογίζεται πως υπάρχουν 1.400 είδη βρώσιμων εντόμων.
Μην βιαστείτε να φανταστείτε ένα πιάτο με στοίβες μυρμηγκιών ή ακρίδων: Τα έντομα στην ουσία θα λιώνονται, θα γίνονται κιμάς και το τελικό οπτικό αποτέλεσμα, για παράδειγμα, ενός μπέργκερ, θα είναι περίπου το ίδιο με ένα μπιφτέκι κρέατος. Ήδη, η ολλανδική κυβέρνηση έχει επενδύσει ένα εκατομμύριο ευρώ σε έρευνες για την προετοιμασία νομοθεσίας που θα ρυθμίζει την λειτουργία καλλιεργειών εντόμων. Σύμφωνα με την Gaye, θα γίνουν πολύ εύκολα δημοφιλή, όταν πάψουμε να τα ονομάζουμε «έντομα» και βρούμε νέο όρο για την βρώσιμη μορφή τους.
*Ο ηχητικός κορεσμός
Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα χορταίνουμε… με ήχους. Για την ακρίβεια, η μουσική θα μας βοηθά να αισθανόμαστε χορτάτοι, παρ’ ότι θα τρώμε λιγότερο. Επιστημονικές έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης έδειξαν ότι ο κορεσμός είναι ζήτημα περισσότερων αισθήσεων: Δεν παίζει μόνο ρόλο το πόσο λαχταριστό μοιάζει ένα φαγητό, το πόσο ωραία γεύση έχει ή το πόσο όμορφα μυρίζει. Τα πειράματα έδειξαν πως με διαφορετική μουσική ή ηχητικά σήματα, αλλάζει και ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη γεύση. Όταν για παράδειγμα οι συμμετέχοντες στο πείραμα έφαγαν ένα πιάτο θαλασσινών, ακούγοντας παράλληλα ήχους από την ακρογιαλιά σε ακουστικά, αξιολόγησαν το φαγητό ως νοστιμότερο. «Ξέρουμε ποιες ηχητικές συχνότητες κάνουν το φαγητό να εκλαμβάνεται ως πιο γλυκό», αναφέρει ο καθηγητής Jones του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης. «Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να μειώσουμε την πρόσληψη ζάχαρης στη διατροφή των ανθρώπων, χωρίς να μειώνεται η απόλαυση της γεύσης».
*Τα θαλασσινά φυτά
Βρίσκονται στον πάτο (κυριολεκτικά) της τροφικής αλυσίδας, αλλά θα μπορούσαν να αποτελέσουν βιώσιμη λύση για το σκοτεινό μέλλον των ανθρώπινων διατροφικών συνηθειών. Τα φύκια και ο υπόλοιπος φυτικός κόσμος του ωκεανού έχουν το εξής σημαντικό, σύμφωνα με την επιστήμη, πλεονέκτημα: Μπορούν να θρέψουν ανθρώπους και ζώα και αποτελούν το ταχύτερα φυόμενο «τρόφιμο», χωρίς να χρειαστεί να δεσμεύσουν καλλιεργήσιμο έδαφος στη γη ή νερό για άρδευση. Επιπλέον, βιοεπιστήμονες μελετούν την δυνατότητα άντληση βιοκαυσίμων από αυτά, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της ανάγκης ορυκτών καυσίμων. Κάπως έτσι, οι μελέτες εκτιμούν ότι οι φάρμες φυκιών θα γίνουν η μεγαλύτερη καλλιεργητική βιομηχανία στο μέλλον. Όπως και τα έντομα, μπορούν κι αυτά να προστεθούν στο φαγητό μας χωρίς οπτικά να το καταλαβαίνουμε. Παράγωγά τους, για παράδειγμα, θα μπορούσαν να αντικαταστήσουν το αλάτι σε έτοιμα γεύματα, τυριά και αλλαντικά.
*Το τεχνητό κρέας
Ήδη, ολλανδοί επιστήμονες έχουν καταφέρει με επιτυχία να παράγουν «εργαστηριακό» κρέας, ήτοι κομμάτια μυικού ιστού από βλαστοκύτταρα αγελάδων, που έμοιαζαν σαν οπτικό αποτέλεσμα περισσότερο με λωρίδες καλαμαριού. Σύντομα, μάλιστα, υπόσχονται να παρουσιάσουν το πρώτο «burger του σωλήνα». Την έρευνα για την παραγωγή τεχνητού κρέατος χρηματοδοτεί και η NASA, με σκοπό να εξακριβώσει αν θα μπορούσε αυτή να γίνει η τροφή των αστροναυτών της. Οι επιστήμονες λένε πως αυτή είναι η πιο αποτελεσματική και φιλική προς το περιβάλλον λύση για να κρατήσουμε το κρέας στο μελλοντικό μας πιάτο: Σε σύγκριση με την βιομηχανία των σφαγείων, παράγει λιγότερα αέρια υπεύθυνα για την υπερθέρμανση του πλανήτη και χρειάζεται λιγότερη ενέργεια και νερό. Τέλος, με σωστή διαχείριση στο εργαστήριο, το «νέο κρέας» θα μπορούσε να διαθέτει λιγότερα λιπαρά και πρόσθετα θρεπτικά στοιχεία.
*Οι εκτυπωμένες τροφές
Οι 3D εκτυπωτές κέρδισαν ήδη ένα Νόμπελ για τα νέα δεδομένα και τις δυνατότητες που φέρνουν στην επιστήμη του 21ου αιώνα. Και μία από τις πιο «καυτές πατάτες» του μέλλοντος της ανθρωπότητας, το διατροφικό ζήτημα, δεν θα μπορούσε να μείνει έξω από το πεδίο διερεύνησης των δυνατοτήτων αυτής της νέας τεχνολογίας. Μια ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Galway για παράδειγμα ανέπτυξε τρισδιάστατα τυπωμένα εργαλεία για να βοηθήσει καλλιεργητές στην Κένυα, ενώ άλλες ερευνητικές ομάδες επιχειρούν να αξιοποιήσουν εναλλακτικές πρώτες ύλες, όπως πλαγκτόν και έντομα για να δημιουργήσει νέα δομικά μοντέλα τροφίμων. Επιπλέον, σύμφωνα με τον Guardian, θα μπορούσαν βασικές πρώτες ύλες να μετατραπούν σε σκόνη, να σταλούν σε χώρες του τρίτου κόσμου, και με 3D εκτυπωτές να μετατραπούν σε οποιασδήποτε μορφής τρόφιμα σε περίπτωση κρίσης.
Τρόφιμα… νέας γενιάς
Πέρα από όλα τα άλλα, οι επιστήμονες εργάζονται και προς ακόμη πιο εξειδικευμένες κατευθύνσεις. Όπως αναφέρει σε αφιέρωμά του για την τεχνολογία τροφίμων του μέλλοντος ο Guardian, θα μπορούσαμε στο κοντινό μέλλον να έχουμε βελτιστοποιημένα τρόφιμα, όπως ξηρούς καρπούς που δεν προξενούν αλλεργίες, τυρί κατάλληλο για vegans, και καφέ σε νέες «ανεξερεύνητες» γεύσεις, μέσω διαδικασιών ελεγχόμενης ζύμωσης. Η τελευταία ιδέα, μάλιστα, χρηματοδοτήθηκε από το κοινό μέσω Kickstarter και βρίσκεται ήδη σε διαδικασία παραγωγής. https://www.kickstarter.com/projects/camilledelebecque/cultured-coffee-reinventing-coffee
