Μήπως να σταματήσεις να υπεραναλύεις τόσο;

Σου έχει τύχει να ξαπλώνεις στο κρεβάτι και να στριφογυρίζεις δίχως να μπορείς να κοιμηθείς επειδή σκέφτεσαι ανελλιπώς; Πιάνεις τον εαυτό σου σε καθημερινή βάση να κάνει την τρίχα τριχιά σε κάθε αφορμή; Δεν είσαι μόνος/η.

Η υπερανάλυση για κάποιους ανθρώπους είναι τρόπος ζωής πλέον. Κι όμως, όσο κι αν έχεις συνηθίσει να περνάς κάθε σου σκέψη από χίλια κόσκινα και να προσπαθείς να συνδέσεις παρόν, παρελθόν και μέλλον σαν άλλος Νοστράδαμος, κάνεις περισσότερο κακό παρά καλό στον εαυτό σου.

Γιατί όμως έχουμε αυτήν την τάση;

Αρχικά, σου δίνει αίσθηση ασφάλειας. Με το να διαμορφώνεις διάφορα εναλλακτικά σενάρια πριν πάρεις μια απόφαση μπορεί να νιώσεις ασφάλεια και σιγουριά για το τελικό αποτέλεσμα. Μέσω της ανάλυσης, καταφέρνεις να οργανώνεσαι καλύτερα, να προβλέπεις πιθανά λάθη και να κατανοείς τα εσωτερικά κίνητρα που σε οδηγούν προς μια κατεύθυνση.

Ύστερα έχει να κάνει και με την αυτοεκτίμησή σου. Η ανασφάλεια και η έλλειψη εμπιστοσύνης μπορεί να σε δηλητηριάσουν με ατελείωτες σκέψεις αμφιβολίας και αυτοαναίρεσης. Οι αρνητικές αυτές σκέψεις εμφανίζονται συνήθως το βράδυ, οπότε και κάνεις έναν απολογισμό της ημέρας ή ακόμα και άλλων παρελθοντικών καταστάσεων, αμφισβητώντας τον εαυτό σου και ανησυχώντας για το τι γνώμη έχουν σχηματίσει οι άλλοι για σένα. Και μετά αντίο… ύπνε. 

Μπορεί να πιστεύεις πως αναλύοντας το καθετί θα προστατέψεις τον εαυτό σου από ενδεχόμενες αποτυχίες, πόνο ή απόρριψη. Ωστόσο, στην πράξη φαίνεται πως η υπερανάλυση δεν σε βοηθά μακροπρόθεσμα- τι μπορείς να κάνεις λοιπόν;

Σε γενικές γραμμές, η ενίσχυση της αυτοεκτίμησης, η διαχείριση του στρες, η αντιμετώπιση της κατάθλιψης και η εκπαίδευση σε τεχνικές ενσυνειδητότητας (mindfulness), μπορούν να σε βοηθήσουν ώστε να μετριάσεις την υπερανάλυση και να σκέφτεσαι πιο αντικειμενικά και καθαρά.

Πιο πρακτικά, το στρες, οι ευθύνες αλλά και η αίσθηση ότι πρέπει να καταφέρνουμε συνεχώς περισσότερα, μας κάνουν να αγνοούμε αυτά που συμβαίνουν γύρω μας, και μας προκαλούν μια εσωστρέφεια η οποία σύντομα μπορεί να γίνει συνήθεια. Κοίτα γύρω σου, εκτίμησε αυτά που έχεις και αύξησε της κοινωνικές συναναστροφές, ώστε να περνάς λιγότερο χρόνο εγκλωβισμένος στο μυαλό σου.

Ύστερα, προσπάθησε να αναλάβεις μία-μία τις ευθύνες, ώστε να μην νιώθεις από το πουθενά ότι έχεις βρεθεί απέναντι σε ένα βουνό, και φρόντισε να περνάς όσο περισσότερο χρόνο μπορείς με αγαπημένα σου πρόσωπα. Μετά από μια καλή κουβέντα με έναν φίλο ή συγγενή, τα προβλήματα μπορεί να μοιάζουν λίγο πιο εύκολα στη λύση. Ή και να σταματήσουν να είναι προβλήματα.

Αν πάλι διαπιστώσεις ότι ο τρόπος σκέψης σου παρεμποδίζει τη λειτουργικότητά σου, τότε σκέψου να απευθυνθείς σε έναν ψυχολόγο. Μέσω της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας θα σε βοηθήσει να υιοθετήσεις έναν λειτουργικό τρόπο σκέψης και να προστατέψεις έτσι όχι μόνο την ψυχική σου υγεία, αλλά και τις σχέσεις σου με τους άλλους.