Πώς να ξεχωρίζετε τα αρχιτεκτονικά στυλ

Μάθετε τα χαρακτηριστικά των σημαντικότερων αρχιτεκτονικών ρυθμών και ενδεικτικά κτίρια του κάθε ύφους για να βλέπετε «πίσω» από τους τοίχους τους.
Πώς να ξεχωρίζετε τα αρχιτεκτονικά στυλ
Τι ρυθμού είναι το κτίριο της Αμερικανικής Πρεσβείας; Πώς ξεχωρίζουμε τα νεοκλασικά αρχιτεκτονήματα στην Αθήνα; Αυτός ο μεγαλοπρεπής ναός που είδατε στο Παρίσι είναι γοτθικός ή μπαρόκ;

Το να γνωρίζουμε τα βασικά χαρακτηριστικά των κυριότερων αρχιτεκτονικών στυλ δεν είναι απλώς άλλη μία εγκυκλοπαιδική πληροφορία που θα μας χρειαστεί σε κάποια παρτίδα Trivial Pursuit. Είναι το κλειδί για να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα την ιστορία των κτιρίων που μας περιβάλλουν, την φιλοσοφία πίσω από το πώς χτίστηκαν, τις συνήθειες και τις «μόδες» άλλων εποχών και εν τέλει το γιατί αυτά τα κτίσματα ξεχωρίζουν από την παρέλαση άχρωμων πολυκατοικιών που ορθώνονται γύρω μας.

Είτε όταν περπατάμε στο κέντρο της Αθήνας, είτε όταν τριγυρνάμε στις λεωφόρους ευρωπαϊκών μητροπόλεων κατά την διάρκεια ενός ταξιδιού, τα παρακάτω αρχιτεκτονικά ύφη και τα αντίστοιχά χαρακτηριστικά τους που συγκεντρώσαμε, μας βοηθούν να κατανοήσουμε λίγο καλύτερα το αστικό μας περιβάλλον.

*Tip: Πατήστε το link σε κάθε κτίριο για να δείτε φωτογραφία του καθενός.

Νεοκλασικισμός


Πρόκειται για την αναβίωση του κλασικού αρχαιοελληνικού στυλ κτιρίων, που έφτασε και στην Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα, όταν οι βασιλείς αποφάσισαν να το καταστήσουν το «επίσημο» αρχιτεκτονικό ρεύμα των δημόσιων κτιρίων της πρωτεύουσας.
Χαρακτηριστικά για να ξεχωρίσετε τα νεοκλασικά κτίρια:
Τα κοινά στοιχεία με τους αρχαιοελληνικούς ναούς είναι ο βασικός "μπούσουλας". Η συμμετρία είναι ο βασικός άξονας με τον οποίο χτίζονται. Τα κτίρια είναι συνήθως μονόχρωμα, με καθαρές επιφάνειες, γραμμική διακόσμηση, κίονες και αετώματα με διακριτικά ανάγλυφα στοιχεία και τα διακρίνει η αίσθηση σταθερότητας και μεγαλοπρέπειας. Ξεχωρίζουν επίσης τα χαρκατηριστικά ακροκέραμα, παρατεταγμένα σε κεραμιδωτή στέγη με «στεφάνωμα» από υλικό τερακότα.
Ενδεικτικά κτίρια στην Αθήνα:
Η Αθηναϊκή Τριλογία (Ακαδημία-Βιβλιοθήκη-Πανεπιστήμιο στην οδό Πανεπιστημίου), το Ιλίου Μέλαθρον, το Εθνικό Θέατρο, η Μητρόπολη (νεοκλασικίζων ναός), το Πολυτεχνείο, το Ζάππειο, το Αρσάκειο, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, η Παλιά Βουλή και όλα τα έργα των Ερνέστου Τσίλερ και των αδελφών Χάνσεν.

Μπαουχάους


Στο πλαίσιο του μοντερνισμού που επικράτησε από το τέλος του 19ου αιώνα και εξής, ο γερμανός Βάλτερ Γκρόπιους σύστησε την «σχολή» του Μπαουχάους ρεύματος, που πρέσβευε την ενιαία καλλιτεχνική έκφραση, χωρίς διάκριση των τεχνών κατά την δημιουργία ενός κτιριού. Το όνομα του στυλ αποτελεί αντιστροφή της γερμανικής λέξης «hausbau» που σημαίνει «οικοδόμηση».
Χαρακτηριστικά για να ξεχωρίσετε τα κτίρια Μπαουχάους:
Πρόκειται κατά βάση για λιτά και λειτουργικά κτίρια, με έμφαση στις γεωμετρικές φόρμες και το χρώμα. Δεν διαθέτουν ιδιαίτερα διακοσμητικά στοιχεία, ενώ συνήθως αποτελούν ορθογώνιες ή κυβικές κατασκευές, που αντί να τείνουν στην συμμετρία, χρησιμοποιούν την ασυμμετρία. Σε πολλές περιπτώσεις διαθέτουν καμπυλωτές γωνίες και μπαλκόνια με εντελώς λείες προσόψεις.
Ενδεικτικά κτίρια στην Αθήνα: Οι αρετές του Μπαουχάους συναντώνται σε κυβιστικά κτίρια όπως η Αμερικανική Πρεσβεία, αλλά και το Πολεμικό Μουσείο, η Εθνική Πινακοθήκη και ως ένα βαθμό τις προσφυγικές κατοικίες της λεωφόρου Αλεξάνδρας, που αποτελούν πρωτοποριακά δείγματα λαϊκής κατοικίας του Μεσοπολέμου, με σαφείς επιρροές από την συγκεκριμένη σχολή.

Εκλεκτικισμός


Με τον όρο αυτό εννοούμε περισσότερο την ανάμιξη πολλών και διαφορετικών στοιχείων και στυλ για την ολοκλήρωση μιας αρχιτεκτονικής δημιουργίας, κάτι που επικράτησε ως ένα βαθμό κατά τον 19ο αιώνα και συνδέθηκε με το γενικότερο ανανεωτικό ύφος Baux Arts της παρισινής σχολής.
Πώς να ξεχωρίσετε τα εκλεκτικιστικά στοιχεία:
Πρόκειται για στοιχεία που δηλώνουν κοσμοπολιτισμό και εκμοντερνισμό με στοιχεία από την κεντρική και δυτική Ευρώπη αλλά και παλαιότερους πολιτισμούς, που αναμιγνύουν διαφορετικά στιλ για να προκύψει κάτι πρωτότυπο. Δομικές μορφές, διακοσμητικά μοτίβα και ρυθμοί αποτελούν το «πεδίο» της δημιουργικής ανάμιξης. Τα κτίρια χαρακτηρίζονται από συμμετρία, μνημειακό-επιβλητικό ύφος, πλούσιο και έντονα γλυπτικό διάκοσμο και πολυχρωμία.
Ενδεικτικά κτίρια με εκλεκτικιστικά στοιχεία στην Ελλάδα:
Το Εθνικό Θέατρο, το Ιστορικό Αρχείο Εθνικής Τραπέζης, το κτίριο του ΟΤΕ στην Πατησίων, το (κατεστραμμένο πλέον) Αττικόν, η τριώροφη κατοικία στο 5 της οδού Κολοκοτρώνη στην Αθήνα, η διώροφη κατοικία στο 38α της οδού Ερεσσού στα Εξάρχεια, τα αρχοντικά κτίρια στην παλιά πόλη της Ξάνθης. Στο εξωτερικό, δείγμα εκλεκτικισμού θεωρείτε η Sagrada Famiglia της Βαρκελώνης. 

Αρ Νουβό


Σημαίνει «νέα τέχνη», εμφανίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και εφαρμόστηκε σε ολόκληρη την Ευρώπη, λαμβάνοντας διαφορετική ονομασία σε κάθε χώρα. Στην Καταλωνία για παράδειγμα, όπου «έδρασε» ο μεγάλος αρχιτέκτονας της αρ νουβό Antoni Gaudi, το κίνημα ονομάστηκε απλώς «μοντερνισμός».
Πώς να διακρίνετε τα αρ νουβό κτίρια:
Από την επιτήδευση της μορφής με στοιχεία που λειτουργούν σαν σύμβολα και αντλούνται από τη φύση – δηλαδή τα κτίρια «μιμούνται» φυσικές μορφές, κάτι που το κίνημα δανείστηκε από την ιαπωνική τέχνη. Επίσης, ενυπάρχουν στα κτίρια γοτθικά και βικτωριανά στοιχεία συνδυασμένα με σύγχρονες ιδέες.
Ενδεικτικά αρχιτεκτονήματα της αρ νουβό στην Ευρώπη:
Τα Casa Mila και Batllo του Gaudi στη Βαρκελώνη, οι είσοδοι του παριζιάνικου μετρό, ολόκληρη η παλιά πόλη της Ρίγας στη Λετονία, τα ξενοδοχεία Ακροπόλ και Εμπορικόν στην Αθήνα (στην Πατησίων και στην πλατεία Αγίας Ειρήνης αντίστοιχα).

Αρ ντεκό


Κυριολεκτικά σημαίνει «διακοσμητική τέχνη» και αποτελεί καλλιτεχνικό κίνημα που αναπτύχθηκε από το 1925 ως το 1940 στην Ευρώπη και από εκεί σε όλο τον κόσμο, επιδιώκοντας να σπάσει τους δεσμούς με την τότε επικρατούσα Αρ Νουβό.
Πώς θα διακρίνετε την Αρ Ντεκό αρχιτεκτονική:
Από τις επιρροές από την αιγυπτιακή και αφρικανική τέχνη, την κινέζικη καλλιγραφία και τα ρωσικά εξωτικά στοιχεία που συναντώνται και στους διασημότερους ουρανοξύστες του πλανήτη. Επίσης, αντλεί έμπνευση από τον κυβισμό, τον φουτουρισμό και των φωβισμό (πατήστε πάνω σε κάθε έννοια για να μάθετε περισσότερα). Με βάση τα παραπάνω, προκύπτει ένα γεωμετρικό ύφος που στην Ελλάδα εφαρμόστηκε κυρίως σε εισόδους, όπως αυτές των κτιρίων στο 17 της Δ. Αρεοπαγίτου, στο 55 της Β. Σοφίας απέναντι από το Χίλτον, στο 1 της Σπευσίππου στην πλατεία Δεξαμενής και στο Μέγαρον Σεϊλόν στην πλατεία Αμερικής.
Ενδεικτικά κτίρια Αρ Ντεκό:
Το Empire State Building, το Μέγαρο της Chrysler στη Νέα Υόρκη, το Rockefeller Center, τα κεντρικά του BBC στο Λονδίνο, το κινηματοθέατρο Ρεξ και το City Link στην Αθήνα.

Μπαρόκ


Η μπαρόκ αρχιτεκτονική εμφανίστηκε στην Ιταλία τον 17ο αιώνα, επιδιώκοντας να χρησιμοποιήσει τα αναγεννησιακά στοιχεία με έναν πιο επιδεικτικό και θριαμβευτικό τρόπο.
Πώς να ξεχωρίσετε την μπαρόκ αρχιτεκτονική:
Τα κτίσματα αυτού του ρυθμού ποντάρουν στην αφθονία, με πλουσιότατο και υπερβολικό εσωτερικό διάκοσμο, τοιχογραφίες και οροφογραφίες, ψηλούς χώρους και γωνίες που επιτρέπουν το παιχνίδι του φωτός με την σκιά. Ειδικότερα στους ναούς, οι προσόψεις γίνονται σχεδόν θεατρικές, με κίονες, γλυπτά και αγάλματα μέσα σε κόγχες.
Ενδεικτικά μπαρόκ αρχιτεκτονήματα στον κόσμο:
Η Fontana di trevi, το Ερμιτάζ στην Αγία Πετρούπολη, τα βιεννέζικα παλάτια, η Βασιλική του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό, ο καθεδρικός St. Paul στο Λονδίνο.

Γοτθική αρχιτεκτονική


Εμφανίστηκε τον 12ο αιώνα στη Γαλλία και προηγήθηκε του αναγεννησιακού ρυθμού, δίνοντας «προσωπικότητα» κυρίως σε ναούς αλλά και ευρωπαϊκά παλάτια που είναι αδύνατον να μην προσέξετε όταν επισκεφθείτε τις μεγάλες μητροπόλεις της Γηραιάς Ηπείρου.
Πώς θα ξεχωρίσετε τα γοτθικά κτίρια:
Από τις κάθετες δομικές γραμμές, την έντονη γραμμικότητα των κτιρίων, τα ογκώδη μεγέθη, το μεγάλο ύψος και τα περίτεχνα διακοσμητικά στοιχεία που επιδιώκουν την αίσθηση της μεγαλοπρέπειας. Επίσης, από τις αιχμηρές αψίδες που συνδυάζονται με σύνθετους κίονες, θόλους και μεγάλα παράθυρα που διακοσμούνται κυρίως με έργα υαλουργίας.
Ενδεικτικά γοτθικά αρχιτεκτονήματα στην Ευρώπη:
Ο ναός του Αγίου Στεφάνου στην Βιέννη, ο καθεδρικός (Duomo) του Μιλάνου, η Παναγία των Παρισίων, η γέφυρα του Καρόλου στην Πράγα, το Αβαείο του Ουέστμινστερ στο Λονδίνο – περισσότερα εδώ

Επιμέλεια: Γιώργος Κόκουβας


Μπείτε στη συζήτηση

σχόλια

v