Sicario: Περιπέτεια εναντίον δράματος, σημειώσατε 1

του Λουκά Τσουκνίδα 

Ο Ντενί Βιλνέβ, ο καναδός που δείχνει να κατακτά σιγά-σιγά το Χόλιγουντ, επιστρέφει με μια ταινία κομμένη και ραμμένη στις ικανότητές του. Το “Sicario” ξεκινά ως αστυνομικό θρίλερ, κάνει μια απόπειρα σε δράμα χαρακτήρων και ολοκληρώνεται ως μία κανονική ταινία δράσης. Άνισο σεναριακά και χωρίς ουσιαστικό ανθρώπινο θέμα πίσω απ' την προσχηματική πλοκή, σώζεται τελικά χάρη στην εντυπωσιακή δουλειά των δημιουργών του στο αισθητικό κομμάτι, αλλά και τον απενοχοποιημένο κυνισμό του, ίδιον κάθε ταινίας δράσης που σέβεται τον σοβαροφανή εαυτό της.

Η υπόθεση

Η Κέιτ, μία πράκτορας του FBI με υψηλό δείκτη επαγγελματικής συνείδησης και ελεύθερη οικογενειακών υποχρεώσεων, καλείται να συμμετάσχει σε μια αποστολή που έχουν αναλάβει από κοινού επίσημοι και ανεπίσημοι φορείς του αμερικάνικου κράτους. Αν και ο ρόλος της δεν είναι ξεκάθαρος, το δέλεαρ της διάλυσης ενός μεξικάνικου καρτέλ ναρκεμπόρων είναι μεγάλο κι έτσι δέχεται την πρόκληση. Σύντομα, θ' αντιληφθεί ότι κινείται πλέον στο περιθώριο του νόμου που έμαθε να υπηρετεί και θα κληθεί να κάνει τις επιλογές της...

 
Η κριτική

Βρισκόμαστε στις τελευταίες σκηνές της ταινίας, όταν ο μεξικανός αρχιγκάνγκστερ, λίγο πριν την εκτέλεσή του, επιλέγει να ηθικολογήσει εναντίον της γείτονος υπερδύναμης λέγοντας ότι, στην ουσία, δεν κάνει κάτι διαφορετικό από εκείνον. Και για να λέμε του στραβού το δίκιο, όσα έχουμε δει έως αυτή τη στιγμή συνηγορούν κατά κάποιον τρόπο στον τραβηγμένο απ' τα μαλλιά (όσο και κλισέ πια) συλλογισμό του αιμοσταγή και ζάμπλουτου ναρκέμπορα / τρομοκράτη / κατά συρροή δολοφόνου. Και όμως, βγαίνοντας απ' την ανέκφραστη, αρχετυπική φάτσα του ο συλλογισμός καταρρέει και ο φριχτός θάνατος εκείνου και της εμβρόντητης (γιατί άραγε;) οικογένειάς του μοιάζει καθ' όλα αναπόφευκτος και δικαιολογημένος. Κατά συνέπεια, η όποια ουμανιστική κριτική ματιά κάτω απ' την σκληρή, κυνική επιφάνεια της αφήγησης πάει περίπατο, θυσία στο βωμό μιας ηττοπαθούς ηθικολογίας κι ενός υπερφίαλου ντετερμινισμού.

Στο περιθώριο της όποιας εποικοδομητικής κριτικής και αντικειμενικής ανάλυσης σηκώνει η σοβαροφανής ποπ-κουλτούρα που καταναλώνουμε σωρηδόν και άκριτα, ευδοκιμούν συχνά αυθαίρετες τεχνικές αξιολόγησης όπως π.χ. ο, δικής μου επινόησης, “Παράγων Σιγκάλ”: αν σε μια σκηνή τοποθετήσουμε νοητά τον Στίβεν Σιγκάλ στη θέση του πρωταγωνιστή και δεν αλλάξει τίποτα, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι η μοναδική διαφορά από μια ταινία του Στίβεν Σιγκάλ είναι στο κόστος παραγωγής, στο ύφος και την ποιότητα του οπτικοακουστικού αποτελέσματος. Αυτό δεν συνιστά μια απόλυτη τιμή (δεν έχει π.χ. αντίκτυπο στα αστεράκια της ταινίας), απλώς μια αναγωγή σε κάτι πιο μετρήσιμο όσον αφορά την επιφανειακότητα και τον φτηνό εντυπωσιασμό, ασχέτως του πόσο καλή είναι η υλοποίηση, τεχνικά κι αισθητικά. Αν θέταμε πάντως μια κλίμακα επιφανειακότητας Σιγκάλ απ' το 1 μέχρι το 10, το 10 θα αντιστοιχούσε στην περίπτωση που ο συμπαθής κολλητός του Πούτιν θα μπορούσε να παίξει όλους τους πρωταγωνιστικούς ρόλους (ασχέτως φύλου), σαφής ένδειξη ότι η ταινία είναι χειρότερη και απ' τη χειρότερη ταινία του Στίβεν Σιγκάλ. Δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο.

Αν αναρωτιέστε πού τοποθετώ το “Sicario” στην παραπάνω υποθετική κλίμακα δε θα πάρετε απάντηση. Ο “Παράγων Σιγκάλ” είναι το δώρο μου σ' εσάς που φτάσατε μέχρι αυτή τη γραμμή, ένα εργαλείο για να κάνετε τις δικές σας μοναδικές, αυθαίρετες αξιολογήσεις. Ιδού και η πρώτη ευκαιρία σας να το δοκιμάσετε: η νέα ταινία του Ντενί Βιλνέβ, όπου τα στερεότυπα στήνουν χορό πίσω από μια πανέμορφα στημένη ρεαλιστική βιτρίνα, ως επί μέρους συστατικά ενός καθόλου πρωτότυπου σεναρίου που διαδραματίζεται σχεδόν ολοκληρωτικά ερήμην (!) του κεντρικού του χαρακτήρα.

Η Κέιτ Μέισερ συμμετέχει εθελοντικά σε κάτι που δε γνωρίζει τι είναι και που κανείς δεν της λέει τι είναι και που, αφού της πουν, σύντομα ανακαλύπτει ότι είναι και κάτι άλλο από αυτό που της είπαν. Όσο περιφέρει την ταλαιπωρημένη —έχει πάρει διαζύγιο (ε, και;) και έχει δει περισσότερα πτώματα απ' τον μέσο αστυνομικό (στο FBI δε δουλεύει;)— αλλά προσεγμένη φιγούρα της άσκοπα εδώ κι εκεί, οι νταβραντωμένοι μυστικοσύμβουλοι του Υπουργείου Δικαιοσύνης επιχειρούν εναντίον ενός μεξικάνικου καρτέλ που έχει γεμίσει την Αριζόνα με πτώματα και πρέζα. Αυτό είναι. Δατς ολ.

Παρ' όλ' αυτά, η σκηνοθεσία του Βιλνέβ παραμένει όπως πάντα άξια λόγου, όπως και η φαντεζί φωτογραφία του σπουδαίου Ρότζερ Ντίκινς, αλλά και η ατμοσφαιρική μουσική επένδυση του Γιόχαν Γιόχανσον. Ο συνδυασμός των ικανοτήτων τους παράγει σκηνές που ξεχωρίζουν για την πολυπλοκότητα της αφήγησής τους και βάζουν τον θεατή κυριολεκτικά στη θέση της εμβρόντητης πρωταγωνίστριας, κρατώντας τον καθηλωμένο και, για ένα μικρό διάστημα τουλάχιστον, εξίσου εμβρόντητο, έστω κι αν αυτό δεν οδηγεί σε κάτι ιδιαίτερα ανταποδοτικό από σεναριακής άποψης.

Με λίγα λόγια, το “Sicario” είναι μια καλοφτιαγμένη ταινία δράσης, αλλά ένα κακοφτιαγμένο δράμα που δεν εστιάζει ουσιαστικά ούτε στο ένα είδος ούτε στο άλλο. Απλώς το πρώτο είναι πιο εύκολο να σου πετύχει, ακόμη κι αν πρέπει να το κάνεις με τον Στίβεν Σιγκάλ.

Βγαίνουν ακόμη:
Η δεύτερη συνέχεια της σειράς “Maze Runner”, το βιογραφικό δράμα “All is by My Side” και η ταινία κινουμένων σχεδίων “Minions”.