Child 44: Το αστυνομικό σινεμά είναι εδώ

του Λουκά Τσουκνίδα 

Πέρα από τις μετεφηβικές επαναστατικές ονειρώξεις των “μυθιστορημάτων για νεαρούς ενήλικους” και τις λογοτεχνίζουσες εκδοχές του “μαλακού” πορνό για μεσήλικες, το σινεμά συνεχίζει –ευτυχώς— να αντλεί ιστορίες και από το σύγχρονο αστυνομικό μυθιστόρημα. Το “Child 44” του Ντάνιελ Εσπινόζα, βασισμένο στη λογοτεχνική τριλογία του Τομ Ρομπ Σμιθ που “διασκευάζει ελεύθερα” την υπόθεση του ρώσου σίριαλ-κίλερ Αντρέι Τσικατίλο, είναι, ίσως, μια “τίμια” κινηματογραφική μεταφορά, αλλά δε μοιάζει να δίνει παρά ελάχιστα απ' όσα η ενδιαφέρουσα “σύνθεσή” της υπόσχεται.

Η υπόθεση

Την ώρα που οι σοβιετικές μυστικές υπηρεσίες σαρώνουν ασταμάτητα το πόπολο για αντιδραστικούς πολίτες και μιαρούς πράκτορες της Δύσης, μια σειρά από “ατυχήματα” με θύματα μικρά παιδιά βάζουν στον αστυνόμο Λίο Ντέμιντοφ την ιδέα ότι ίσως πρόκειται για προμελετημένα εγκλήματα. Πριν προλάβει να διερευνήσει την “αιρετική” του άποψη, υποβαθμίζεται σε πολιτοφύλακα και μετατίθεται, μαζί με τη γυναίκα του Ραΐσα, στα βάθη της σοβιετικής ενδοχώρας. Ένα ακόμη “ατύχημα” όμως, ξυπνά μέσα του τον δαιμόνιο ντετέκτιβ και το κυνήγι ξαναρχίζει...



Η κριτική

Ο ρώσος Αντρέι Τσικατίλο βρέθηκε ένοχος για 52 γνωστές δολοφονίες μετά βασανισμού, όλες με θύματα γυναίκες και μικρά παιδιά, απ' το 1978 μέχρι το 1990. Καταδικάστηκε σε θάνατο κι εκτελέστηκε το 1992, μετά την πτώση του “Τείχους”. Στην αστυνομική του τριλογία με ήρωα τον Λίο Ντέμιντοφ, ο Τομ Ρομπ Σμιθ τοποθετεί τον δολοφόνο στη μεταπολεμική σταλινική Ρωσία, εκεί όπου “δε γίνονται φόνοι” αφού είναι γνωστό ότι “στον παράδεισο δεν υπάρχει έγκλημα”...

Μέσα σ' αυτό το τακτοποιημένο χάος, όπου οι “εκκαθαρίσεις” των “αντιδραστικών στοιχείων” δίνουν και παίρνουν και η παράνοια του κράτους οδηγεί τους πολίτες σε μια εσωστρέφεια που προκαλεί τρόμο, οι κρατικοί λειτουργοί αποδέχονται το ρόλο τους και προσαρμόζονται στον παραλογισμό για να επιβιώσουν. Όταν ο βαφτιστικός του, γιος ενός συναδέλφου και αδελφικού φίλου του, βρίσκεται δολοφονημένος με φρικτό τρόπο δίπλα στις ράγες του τρένου, ο Λίο Ντέμιντοφ καλείται να επαναφέρει τον πατέρα και την οικογένειά του στην επίσημη γραμμή, μακριά από κάθε υποψία εγκληματικής ενέργειας. Ο φόβος τους οδηγεί στη συμμόρφωση, όμως ο Λίο κρατά την υπόθεση στο πίσω μέρος του μυαλού του κι ας έχει καταπιεί την υποκρισία του καθεστώτος που υπηρετεί. Όταν το καθεστώς τον βάζει στην θέση του κυνηγημένου από εκείνη του κυνηγού, ο Ντέμιντοφ απελευθερώνεται, τρόπον τινά, και ξεκινά να εξιχνιάσει την υπόθεση.

Ο Ντάνιελ Εσπινόζα έχει στα χέρια του ένα αστυνομικό θρίλερ που δεν κρύβει όμως τις πολιτικές του προεκτάσεις και την επικριτική του στάση απέναντι σε ένα καθεστώς που ακόμη και σήμερα διαθέτει απολογητές ή και θαυμαστές, ίσως, σε όλον τον κόσμο. Η αλήθεια είναι ότι η σταλινική Ρωσία θεωρείται πλέον ευρέως ως ένα αποτυχημένο κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό εγχείρημα και κριτικές σαν του Σμιθ που έγραψε το πρωτότυπο δεν προσθέτουν τίποτε πέραν ενός αναμασήματος των αυτονόητων: ναι, υπάρχει έγκλημα και στον “παράδεισο” ακόμη. Παρ' όλα αυτά, η ίδια η ατμόσφαιρα της μεταπολεμικής Σοβιετίας και ο ιδιόμορφος εξωτισμός της προσφέρουν ένα εξαιρετικό φόντο για μια ιστορία εγκλήματος και μυστηρίου και ντύνουν με μια ιδιαίτερη αίσθηση “ηρωικής παραβατικότητας” την αναζήτηση της αλήθειας από τον πρωταγωνιστή.

Στον ρόλο του Λίο Ντέμιντοφ, ο Τομ Χάρντι δίνει ακόμη μια καλή ερμηνεία (έστω και με τη βαριά ρωσική προφορά του) με ανάμικτες αποχρώσεις πίστης και αμφισβήτησης, την ώρα που ο Εσπινόζα δε δείχνει να κολλάει και πολύ στο πολιτικό κομμάτι. Μένει σε αυτά που γνωρίζει, και στήνει ένα ρυθμικό σκηνικό δράσης και κυνηγητού με χαρακτήρες που δε στερούνται στόμφου και ανατροπές που δε δεσμεύονται από επιταγές αληθοφάνειας. Σαν αποτέλεσμα, ο αγώνας του Λίο Ντέμιντοφ για την εξιχνίαση των φρικτών εγκλημάτων κόντρα στη βούληση του καθεστώτος και την κατασκευασμένη πραγματικότητα είναι καθηλωτικός, αλλά οι υπόλοιποι χαρακτήρες δεν έχουν να κάνουν τίποτε άλλο παρά να τρέχουν πίσω του ή γύρω του. Εξαίρεση αποτελεί ο ίδιος ο δολοφόνος, παιγμένος από τον πάντα ανατριχιαστικό Πάντι Κόνσινταϊν, του οποίου η εμφάνιση γλιτώνει την ταινία από μια αναπόφευκτη κοιλιά και προσθέτει λίγη ακόμη “αρρώστια” στην εξαιρετικά στημένη ατμόσφαιρα σήψης εν τη γενέσει.

Το “Child 44” είναι μια συμπαθητική αστυνομική ταινία, δράσης περισσότερο παρά μυστηρίου, που, παρά τις υπάρχουσες προϋποθέσεις, δεν ξεπερνά ποτέ τη “συνταγογραφημένη” μετριότητα.

Βγαίνουν ακόμη:

Οι γαλλικές δραματικές ταινίες “Une Nouvelle Amie” και “Girlhood”, το ιταλικό δράμα “The Dinner” και η αμερικάνικη εφηβική κωμωδία “The DUFF”.