Μπορεί να έχει η δικαιοσύνη "κοινωνικό πρόσωπο";
Μπορεί ο δικαστής να δικάζει με "κοινωνικό πρόσωπο" και όχι αποκλειστικά και μόνο με τα δεδομένα; Χωράει θέμα επιείκειας;
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Οι δηλώσεις του Προέδρου του Συμβουλίου της επικρατείας, Κ. Σακελλαρίου μετά την συνάντηση με τον Πρωθυπουργό γεννούν ένα ηθικό θέμα που σχετίζεται και με τα όσα επιτάσσει το Σύνταγμα.
Όπως ανέφερε ο ίδιος, «η δικαιοσύνη δείχνει του κοινωνικό της πρόσωπο» και «το καθήκον μας ως δικαστών είναι να πιάσουμε το σφυγμό της ελληνικής κοινωνίας». Εδώ είναι το θέμα: ο νομοθέτης δεν θέλησε να αφήσει τους δικαστές να σταθμίζουν κάθε φορά, εκτός από τα πραγματικά περιστατικά της δίκης και «την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας». Ο λόγος που ένας νομοθέτης δεν αφήνει κάτι στην ευχέρεια των δικαστών είναι ότι δεν είναι βέβαιος πως τα έννομα αποτελέσματα που θα παράγονταν από μια τέτοια διαδικασία θα αντιστοιχούσαν σε κοινές αρχές δικαίου- ένα από τα βασικά ζητούμενα του δικαιϊκού συστήματος.
Ο όρος της «επιείκειας» προβλέπεται από τον συνταγματικό νομοθέτη στις υποχρεώσεις του δικαστικού. Για τους νομικούς ο όρος δεν σημαίνει «ελαστικότητα», αλλά απόφαση που πρέπει να προσαρμόζει την δικαστική απόφαση εντός των περιστάσεων (επί+εικώς= φυσικά, κατά το αρμόζον). Φαντάζομαι από εκεί ορμώμενος ο ανώτατος δικαστικός μίλησε για το πώς οι δικαστικοί αποδίδουν τη δικαιοσύνη την τρέχουσα περίοδο.
Ακόμη και αν ήθελε όμως ο δικαστικός να εννοήσει την επιείκεια όπως την περιέγραψα παραπάνω, εντός δηλαδή των νομικών ορισμών, δύσκολα θα φανταζόμουν ότι μια τέτοια πρόθεση θα συνοδευόταν από μια on camera σχετική δήλωση.
Η παραδοχή ενός ανώτατου δικαστικού πως εφαρμόζει τον νόμο με διαφορετικά κριτήρια από αυτά που επιβάλει ο συνταγματικός νομοθέτης είναι πιθανό να τεκμηριώνει λόγο εξαίρεσής του- αλλά αυτά είναι αλλουνού δικαστή ευαγγέλιο και θα πρέπει πρώτα να αποδειχθεί το πώς εννοούσε την φράση και τρέχα γύρευε.
Το σημαντικό εδώ είναι ότι προφανώς έχουμε μια συνδιαλλαγή με την Κυβέρνηση. Δεν θα υιοθετήσω την αντιπολιτευτική κορώνα της Νέας Δημοκρατίας που υπαινίσσεται ότι αυτό συμβαίνει με το μυαλό στην υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών. Ωστόσο, δεν μου φαίνεται παράλογο ο Πρωθυπουργός να ενδιαφέρθηκε ώστε γενικά οι δικαστικοί λειτουργοί να δείχνουν ελαστικότητα στις περιπτώσεις που πολίτες πιέζονται σε διαμάχες τους με το κράτος, με τράπεζες κλπ. Άλλωστε σε μεγάλο βαθμό οι πολίτες δεν διαχωρίζουν την κυβέρνηση από τα δικαστήρια- για αυτούς είναι όλα «κράτος».
Είναι κακό, θα αναρωτηθεί κάποιος, να «κανονίζει» ο Πρωθυπουργός να δείχνει η δικαστική κοινότητα «κοινωνικό πρόσωπο»; Είναι σίγουρα εξωθεσμικό. Για το αν είναι και ανήθικο η απάντηση είναι πολιτική και σχετίζεται και με το πώς πιστεύουμε ότι πρέπει ή δεν πρέπει να λειτουργεί το κράτος.
Όπως ανέφερε ο ίδιος, «η δικαιοσύνη δείχνει του κοινωνικό της πρόσωπο» και «το καθήκον μας ως δικαστών είναι να πιάσουμε το σφυγμό της ελληνικής κοινωνίας». Εδώ είναι το θέμα: ο νομοθέτης δεν θέλησε να αφήσει τους δικαστές να σταθμίζουν κάθε φορά, εκτός από τα πραγματικά περιστατικά της δίκης και «την κατάσταση της ελληνικής κοινωνίας». Ο λόγος που ένας νομοθέτης δεν αφήνει κάτι στην ευχέρεια των δικαστών είναι ότι δεν είναι βέβαιος πως τα έννομα αποτελέσματα που θα παράγονταν από μια τέτοια διαδικασία θα αντιστοιχούσαν σε κοινές αρχές δικαίου- ένα από τα βασικά ζητούμενα του δικαιϊκού συστήματος.
Ο όρος της «επιείκειας» προβλέπεται από τον συνταγματικό νομοθέτη στις υποχρεώσεις του δικαστικού. Για τους νομικούς ο όρος δεν σημαίνει «ελαστικότητα», αλλά απόφαση που πρέπει να προσαρμόζει την δικαστική απόφαση εντός των περιστάσεων (επί+εικώς= φυσικά, κατά το αρμόζον). Φαντάζομαι από εκεί ορμώμενος ο ανώτατος δικαστικός μίλησε για το πώς οι δικαστικοί αποδίδουν τη δικαιοσύνη την τρέχουσα περίοδο.
Ακόμη και αν ήθελε όμως ο δικαστικός να εννοήσει την επιείκεια όπως την περιέγραψα παραπάνω, εντός δηλαδή των νομικών ορισμών, δύσκολα θα φανταζόμουν ότι μια τέτοια πρόθεση θα συνοδευόταν από μια on camera σχετική δήλωση.
Η παραδοχή ενός ανώτατου δικαστικού πως εφαρμόζει τον νόμο με διαφορετικά κριτήρια από αυτά που επιβάλει ο συνταγματικός νομοθέτης είναι πιθανό να τεκμηριώνει λόγο εξαίρεσής του- αλλά αυτά είναι αλλουνού δικαστή ευαγγέλιο και θα πρέπει πρώτα να αποδειχθεί το πώς εννοούσε την φράση και τρέχα γύρευε.
Το σημαντικό εδώ είναι ότι προφανώς έχουμε μια συνδιαλλαγή με την Κυβέρνηση. Δεν θα υιοθετήσω την αντιπολιτευτική κορώνα της Νέας Δημοκρατίας που υπαινίσσεται ότι αυτό συμβαίνει με το μυαλό στην υπόθεση των τηλεοπτικών αδειών. Ωστόσο, δεν μου φαίνεται παράλογο ο Πρωθυπουργός να ενδιαφέρθηκε ώστε γενικά οι δικαστικοί λειτουργοί να δείχνουν ελαστικότητα στις περιπτώσεις που πολίτες πιέζονται σε διαμάχες τους με το κράτος, με τράπεζες κλπ. Άλλωστε σε μεγάλο βαθμό οι πολίτες δεν διαχωρίζουν την κυβέρνηση από τα δικαστήρια- για αυτούς είναι όλα «κράτος».
Είναι κακό, θα αναρωτηθεί κάποιος, να «κανονίζει» ο Πρωθυπουργός να δείχνει η δικαστική κοινότητα «κοινωνικό πρόσωπο»; Είναι σίγουρα εξωθεσμικό. Για το αν είναι και ανήθικο η απάντηση είναι πολιτική και σχετίζεται και με το πώς πιστεύουμε ότι πρέπει ή δεν πρέπει να λειτουργεί το κράτος.
