Αμπελάκια: Στο μπαλκόνι του Κισσάβου

του Γιώργου Κόκουβα

Η κοιλάδα των Τεμπών. Λίγο πιο κάτω, ο Πηνειός που περνά μέσα από την καρδιά της Ελλάδας. Τριγύρω απλώνονται οι πιο πολυτραγουδισμένοι ορεινοί όγκοι της χώρας, οι αιώνιοι «αντίπαλοι» Όλυμπος και Κίσσαβος. Βρισκόμαστε κάπου στην μέση και διαβάζουμε την ταμπέλα, που γράφει «προς ιστορική κοινότητα Αμπελακίων».

Και όντως, το χωριό που βρίσκεται σε αυτή την ευλογημένη περιοχή στους πρόποδες του Κισσάβου κέρδισε με το σπαθί του τον χαρακτηρισμό. Γιατί πέρα από την γαλήνη της ορεινής φύσης, την ομορφιά των πετρόχτιστων σοκακιών και τις γεύσεις και τα αρώματα της Ελλάδας, ο οικισμός των Αμπελακίων αποδεικνύει πως ο χαρακτήρας ενός τόπου χτίζεται με την Ιστορία του.

Η παράδοση της «Συντροφιάς»

Στην περίπτωση των «αρχοντικών» Αμπελακίων, η Ιστορία είναι συνώνυμη με το ομαδικό πνεύμα και την συνεργασία. Το χωριό μετρά τουλάχιστον επτά αιώνες παρουσίας στο θεσσαλικό βουνό, αλλά έγινε γνωστό κατά τον 18ο αιώνα, όταν συγκροτήθηκε εκεί ο πρώτος εμπορικός συνεταιρισμός παγκοσμίως.

Η «Κοινή Συντροφιά» των Αμπελακίων ένωσε δυνάμεις το 1778 με πρωτοβουλία του Γεωργίου Μαύρου, και με την συμμετοχή όλων των κατοίκων του χωριού που ασχολιόντουσαν με την παραγωγή νήματος, το οποίο έβαφαν με κόκκινο χρώμα προερχόμενο από το «ριζάρι» που φύτρωνε στην περιοχή. Οι εξαγωγές του συνεταιρισμού στην Ευρώπη αλλά και οι πρωτοποριακές εμπορικές κινήσεις για τα ελληνικά δεδομένα μετέτρεψαν τα Αμπελάκια σε ένα εύρωστο χωριό, ξακουστό για τα αρχοντικά του, την υψηλή μόρφωση –το αποδεικνύει η ύπαρξη σε αυτό ενός από τα μόλις 14 σχολεία πανελληνίως στις αρχές του 18ου αιώνα- και όχι μόνο…

Η παράδοση της Ομορφιάς

Μαζί με τα συντεχνιακά νέα του χωριού, έγιναν γνωστά σε όλη την Θεσσαλία και τα «κάλλη» της περιοχής. Οι βράχοι της Όσσας σμίγουν με την κοιλάδα των Τεμπών και η βλάστηση γύρω από το χωριό αγναντεύει τον Πηνειό στην δροσιά του πλάτανου. Μέσα στα Αμπελάκια ξεχωρίζουν τα αρχοντόσπιτα, αποτυπώματα ένδοξων εποχών, που σήμερα αναπαλαιώνονται για να κρατήσουν ζωντανή την «σπίθα» και το αυθεντικό χρώμα.

Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική, το χαρακτηριστικό ενδιαφέρον των ντόπιων να σας κατατοπίσουν, οι πανέμορφες εκκλησίες με τις σπάνιες αγιογραφίες, οι πλάτανοι στην πλατεία και οι βόλτες στα ανηφορικά λιθόστρωτα με φόντο τις χωριάτικες κρήνηες και τον Κίσσαβο γίνονται το σκηνικό στο οποίο μπορεί κανείς να ξεχάσει τις λεωφόρους και την κίνηση, τον θόρυβο και το ακαλαίσθητο μπετόν της πόλης. Εδώ την σκυτάλη παίρνει η φύση, οι ήρεμες βόλτες και οι μυρωδιές από τις περιποιημένες… σούβλες, σχάρες και κουζίνες που υπόσχονται να σας παχύνουν κατά την διαμονή σας. Αλλά πριν φτάσουμε στο… ψητό, προηγείται το «ψαχνό». Έτοιμοι για λίγο ορεινό sightseeing;

Τι να δείτε

*Το «Σπίτι του Σβαρτς»: Πρόκειται για το αρχοντικό του Γεωργίου Μαύρου, ο οποίος ίδρυσε την αμπελακιώτικη συντεχνία και επέκτεινε την δραστηριότητά της στην Γερμανία και την Αυστρία, όπου τον αποκαλούσαν Σβαρτς. Πέρα από τις αίθουσες ενός εξαιρετικού δείγματος τοπικής αρχιτεκτονικής, θα έχετε την ευκαιρία να ακολουθήσετε τα βήματα της ιστορικής «Συντροφιάς» μέσα στο φρουριακής μορφής κτίσμα με τις ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες.
*Το Λαογραφικό Μουσείο: Παραδοσιακά εργαλεία, αντικείμενα άλλων εποχών και άφθονο… χωριάτικο υλικό σε ένα κτίριο-χρονομηχανή που αναλαμβάνει να σας συστήσει στην ζωή προ τεχνολογίας.
*Τον ιστορικό ναό του Αγίου Γεωργίου, χτισμένο τον 15ο αιώνα και εφοδιασμένο με σπάνιες αγιογραφίες. Αξίζει επίσης η επίσκεψη στην κεντρική εκκλησία του χωριού, την Αγία Παρασκευή με το «νησιώτικο» χρώμα, αλλά και στο ξωκλήσι του Άη-Λια, στο οποίο οδηγεί μία πανέμορφη διαδρομή λίγο έξω από το χωριό.
*Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης 1940-1949, που κάποτε ήταν το σπίτι του Θανάση Χαμαϊδή, ο οποίος το είχε μετατρέψει σε μυστικό τυπογραφείο επί Κατοχής και πλέον είναι ανοιχτό για το κοινό.
*Τους πωλητές παραδοσιακών προϊόντων, όπως το τσίπουρο, το κρασί, τα υπέροχα γλυκά του κουταλιού και τα κάστανα Κισσάβου, τα οποία θα συναντήσετε σε αφθονία στην περιοχή.
*Τα πέριξ του χωριού, στα οποία θα ανακαλύψετε τμήματα ενετικών τειχών, παλιών πύργων, καθώς και του Κάστρου της Ωριάς

Πού να φάτε

*Πρώτη επιλογή, η ταβέρνα του «Τάκη» στην πλατεία του χωριού, όπου θα απολαύσετε την «σπεσιαλιτέ» της περιοχής στα καλύτερά της, τα παϊδάκια, καθώς και την εξαίσια μελιτζάνα που ετοιμάζει η κυρία Μαίρη, όσο εσείς απολαμβάνετε το ντόπιο κρασί δίπλα στο τζάκι.
*Στο «Ριζάρι» και στο «Αρχοντικό» για εξαιρετική σούβλα, την οποία άλλωστε τιμούν και στήνουν όλες οι ταβέρνες του χωριού τα σαββατοκύριακα.
*Στο εστιατόριο του ξενοδοχείου «Κούρια», όπου θα δοκιμάσετε τοπικές συνταγές και στην συνέχεια θα απολαύσετε τον ζεστό καφέ σας με θέα στην κοιλάδα των Τεμπών. Για καφέ επίσης, το Café Μύλος κοντά στην πλατεία είναι εξίσου καλή επιλογή για ανάσες «χωριάτικης» θαλπωρής μετά από μία αναζωογονητική βόλτα.
(Όποια από τις ταβέρνες κι αν επιλέξετε, δεν θα πληρώσετε παραπάνω από 10-15€ κατ’ άτομο.)

Πού να μείνετε

*Στο Hotel Kouria, ένα πολυτελές ξενοδοχείο «κρεμασμένο» στην πλαγιά του Κισσάβου, που σέβεται την τοπική αρχιτεκτονική και έχει επίσης να σας προτείνει οργανωμένες δραστηριότητες όπως mountain bike, πεζοπορία και καγιάκ. Το δίκλινο δωμάτιο στοιχίζει από 72€ ανά διανυκτέρευση για κρατήσεις μέσω Booking.
*Στον ξενοδοχείο «Η Χαλκιά» (τηλ: 24950 93155), χτισμένο ακριβώς πάνω από την ομώνυμη βρύση σε μια όμορφη τοποθεσία του χωριού.