Θεραπεία για τις φοβίες μέσω... εικονικής πραγματικότητας;
Μιλήσαμε με την Εύη Νεοφώτιστου, την ψυχολόγο πίσω από το κέντρο Flexible Behavior της Νέας Σμύρνης.
Η εικονική πραγματικότητα δεν είναι νέο κόνσεπτ, και ούτε νέο κόνσεπτ είναι η πιθανή της χρήση για καλό σκοπό. Πατώντας πάνω σε αυτό, ρωτάω αστειευόμενος την κ. Εύη Νεοφώτιστου αν "η ψυχοθεραπεία μέσω VR θα καταφέρει επιτέλους να πείσει άνδρες gamers να λύσουν τα θέματά τους". Απαντά ότι τα νούμερα ανδρών που δοκιμάζουν την ψυχοθεραπεία μέσω εικονικής πραγματικότητας είναι αυξημένα σε σχέση με την παραδοσιακή, σε βαθμό που οι ασθενείς της είναι λίγο-πολύ 50-50 (και συνήθως κάτω των 50). Τα αστεία που βασίζονται πάνω σε κλισέ, όμως, δεν την αφορούν και τόσο.
Την αφορά η αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων: Την ρωτάω αν ισχύει πως η πανδημία έδωσε κίνητρο σε περισσότερο κόσμο να ξεκινήσει ψυχοθεραπεία, και κατά πόσο θεωρείται ακόμα μια "δύσκολη απόφαση". Μου απαντά ότι αντί να το βλέπει σαν μια δύσκολη απόφαση, το βλέπει σαν το πρώτο βήμα θεραπείας. Και μάλιστα βήμα που κάποιος αποφασίζει να κάνει ολομόναχος.
Το κέντρο Flexible Behavior βρίσκεται τα τελευταία 3 χρόνια στη Νέα Σμύρνη και εκεί είναι που η κ. Νεοφώτιστου βοηθά ανθρώπους να ξεπεράσουν τις φοβίες τους αξιοποιώντας την τεχνολογία της εικονικής πραγματικότητας. Η γκάμα που καλύπτει το πρόγραμμα είναι τεράστια, από αγοραφοβία και εντομοφοβία μέχρι υψοφοβία και φόβο πτήσης, και ιδανικά ο θεραπευόμενος θα έχει δει σημαντική βελτίωση μέσα σε 10 συνεδρίες.
Στην ουσία, είναι θεραπεία έκθεσης αλλά με σύγχρονο τουίστ. Και πρόκειται μάλλον για τουίστ που λειτουργεί καλά: Σε πρώτο στάδιο, φαίνεται να λειτουργεί πιο γρήγορα σε σχέση με την παραδοσιακή θεραπεία έκθεσης, που με την σειρά του φέρνει και οικονομικό όφελος για τον θεραπευόμενο. Πιο γρήγορη θεραπεία σημαίνει λιγότερες συνεδρίες.
Πώς λειτουργεί
Ο θεραπευόμενος φοράει το ειδικό VR headset και, υπό την καθοδήγηση της ειδικού, βιώνει την προσομοίωση σεναρίων που σχετίζονται με την φοβία του. Κρίνοντας από τα επίπεδα φόβου του, αλλά και από μετρήσεις του σωματικού στρες μέσω αισθητήρων, η προσομοίωση μπορεί να έχει αυξομειώσεις στην ένταση, ώστε να εξοικειωθεί με το περιβάλλον και να αποβάλει τους φόβους του.
Όπως είναι λογικό, δεν βουτάμε αμέσως στα βαθιά. Η προσομοίωση έχει αρκετά στάδια κλιμάκωσης, και μπορεί οι πρώτες συνεδρίες να είναι σε βασικό στάδιο απευαισθητοποίησης, μέχρι ο θεραπευόμενος να νιώσει εντελώς άνετα. Για παράδειγμα, μία από τις πιο συνηθισμένες φοβίες είναι ο φόβος για τις βελόνες και την αιμοληψία. Η προσομοίωση ξεκινά από το δωμάτιο αναμονής του ιατρείου, όπου μπορεί να ακούμε και άλλους ανθρώπους να εκφράζουν το άγχος τους. Μπορούμε να κοιτάξουμε τον χώρο γύρω μας, αλλά όχι να κινηθούμε σε αυτόν: Ήρθαμε για να αντιμετωπίσουμε τις φοβίες, όχι να τρέξουμε να ξεφύγουμε από αυτές και σε εικονικό επίπεδο.
Κι αν ο φόβος μου είναι να βγω από το σπίτι;
Τότε ίσως να κάνετε μια συνεδρία από το σπίτι σας. Μπορείτε να πάρετε ένα headset σε εξωφρενικά χαμηλή τιμή και να το συνδέσετε με το κινητό σας. Η ειδικός συνδέεται παράλληλα στο πρόγραμμα και ρυθμίζει την προσομοίωση όσο εσείς αναφέρετε τα επίπεδα του στρες σας.
Σημαίνει αυτό ότι μόνη της η τεχνολογία είναι που λύνει το πρόβλημα;
Φυσικά και όχι. Ακόμα και σε μια χειρουργική επέμβαση που γίνεται μέσω της ρομποτικής, ο ανθρώπινος παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο. Κάτι τέτοιο μόνο πιο έντονο θα γίνει όταν μιλάμε για προβλήματα ψυχολογικής φύσης, που η λύση τους συνήθως είναι πιο περίπλοκη από το μέσο χειρουργείο. Απαιτείται προσεκτική διαχείριση από τον θεραπευτή (και στην επιλογή του θεραπευτή), αλλά και συστηματική, επίμονη προσπάθεια και από τον θεραπευόμενο, καθώς και συνδυασμός με λίγο καλό, πατροπαράδοτο therapy.
Οι φοβίες μπορεί να προέρχονται από κάπου, και η θεραπεία έκθεσης δεν έχει σκοπό να ξεθάψει αυτά τα συγκεκριμένα τραύματα - σίγουρα όχι μόνη της, και σίγουρα όχι ως πρωταρχικό στόχο. Το να βρίσκουμε όμως πρακτικούς τρόπους να αντιμετωπίζουμε τους φόβους μας σε καθημερινή βάση είναι ένα πολύ δυνατό ξεκίνημα για να αποκτήσουμε περισσότερο έλεγχο. Και ίσως να βάλουμε στη σωστή σειρά το αφήγημα του φόβου, να το καταλάβουμε και - όπως κάθε πράγμα στο μυαλό μας που δεν μας αρέσει και τόσο - να γίνουμε φίλοι μαζί του.
Η αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων δεν ακούγεται και τόσο άσχημη.
Το κέντρο Flexible Behavior βρίσκεται στην Ελ. Βενιζέλου 59-61, στη Νέα Σμύρνη. Για να κλείσετε ραντεβού καλέστε στο 695 166 80 78 ή μέσω email στο [email protected]
