Γιατί το παιδί μου δεν…; Απαντήσεις για γονείς
Γιατί το παιδί μου δεν τρώει; Γιατί δεν κοιμάται; Γιατί δεν με ακούει; Βρίσκουμε απαντήσεις σε επτά συνηθισμένα «γιατί» των γονιών.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής ενός παιδιού το άγχος και οι απορίες κυριεύουν το μυαλό των γονιών και ενίοτε τους βασανίζουν χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Ανησυχίες για τον ύπνο, για το φαγητό, το ύψος και το βάρος, αλλά και την ανυπακοή στροβιλίζονται στο μυαλό τους και τους ταλαιπωρούν.
Τα πράγματα αρκετές φορές είναι πολύ πιο απλά από αυτό που νομίζουμε και η εξήγηση μπορεί να δοθεί εύκολα με μια επίσκεψη ή ένα τηλεφώνημα στον παιδίατρο. Για να σας διευκολύνουμε όμως, συγκεντρώσαμε μερικά από τα πιο δημοφιλή «γιατί» των γονιών και με τη βοήθεια των ειδικών δώσαμε ισάριθμες απαντήσεις.
Γιατί το παιδί μου δεν τρώει;
«Είναι στο ταπεραμέντο των νηπίων να αποφασίζουν τι τους αρέσει και τι δεν τους αρέσει στο φαγητό», σχολιάζει η κ. Μαρία Παπαδάκη, Παιδίατρος, τονίζοντας ότι η άρνηση του παιδιού να φάει μπορεί να είναι είτε θέμα συμπεριφοράς είτε ζήτημα κάποιας ίωσης, στην οποία η όρεξη συνήθως κόβεται. Επίσης, μπορεί να οφείλεται στο ότι το παιδί βγάζει δόντια και πονάνε τα ούλα του ή να έχει κάποια αλλεργία ή κάποια νόσο που μειώνει την όρεξη, επομένως επιβάλλεται παρακολούθηση από παιδίατρο.
«Όταν μια οικογένεια έχει παιδάκι το οποίο σε διάφορες ηλικίες έχει θέμα με τη διατροφή του, θα πρέπει να το συζητά με τον παιδίατρο για να κρίνει αυτός αν είναι θέμα συμπεριφοράς ή άλλο ζήτημα που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση ή εξετάσεις», προσθέτει η ίδια. Συγκεκριμένα για το θέμα της συμπεριφοράς πάντως, συστήνει ψυχραιμία και περιορισμό των καυγάδων, αφού πολλές φορές τα παιδιά χρησιμοποιούν το φαγητό ως μέσο για να τραβήξουν την προσοχή των γονιών αν καταλάβουν ότι εκείνοι αγχώνονται για αυτό. «Χωρίς φασαρίες θα προσπαθήσουμε να του μάθουμε μια σωστή και υγιεινή διατροφή. Κάποια στιγμή όλα τα παιδιά, ακόμα και αυτά που δεν τρώνε πολύ, θα φάνε», καταλήγει.
Γιατί το παιδί μου δεν κοιμάται;
Τα μωρά παιδιά δεν έχουν μπει σε φυσιολογικούς βιολογικούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα να έχουν διαταραχές στον ύπνο τους. «Το παιδί δεν κατανοεί το βιολογικό του ρολόι τη νύχτα και τη μέρα, επομένως είναι ουτοπικό να απαιτούμε από αυτό να κοιμάται τις ώρες που κοιμόμαστε εμείς. Συν το γεγονός ότι έχει την απαίτηση να τραφεί», εξηγεί η κ. Παπαδάκη. Ειδικά μάλιστα τα μωρά που θηλάζουν, ενδέχεται να ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας αφ’ ενός για να τραφούν αφ’ ετέρου γιατί τη νύχτα το μητρικό γάλα είναι πιο θρεπτικό και σε μεγαλύτερη ποσότητα. Είναι δηλαδή προγραμματισμένα από τη φύση τους να ξυπνούν.
Στην περίπτωση των νηπίων, αίτια για να μην μπορούν να κοιμηθούν ενδεχομένως να είναι η οδοντοφυΐα ή κάποιος πυρετός. Επίσης, υπάρχουν παιδιά τα οποία μπορεί μέσα στην ημέρα να έχουν κοιμηθεί τόσο πολύ που το βράδυ να μη νυστάζουν και επομένως να χρειάζεται αλλαγή στα ημερήσια ωράριά τους.
Γιατί το παιδί μου δεν ψηλώνει;
Οι λόγοι για τους οποίους ένα παιδί δεν «παίρνει μπόι» μπορεί να είτε αρκετά απλοί, αλλά και πιο σύνθετοι. Μπορεί το παιδί να έχει καθυστερημένη ανάπτυξη και κάποια στιγμή να ψηλώσει, μπορεί επίσης να έχει κοντούς προγόνους και άρα το ύψος του να είναι γενετικά καθορισμένο. Επίσης, ένα παιδί μπορεί παρά το γεγονός ότι είναι κοντό να μεγαλώνει με σωστό ρυθμό. «Είναι πολύ σημαντικό να δούμε με τι ρυθμό ανάπτυξης ψηλώνει ένα παιδί και αυτό μπορεί να το ελέγξει ο Παιδίατρος, δηλαδή το πόσο αυτό το παιδί είναι γενετικά προδιατεθειμένο να ψηλώσει και πόσο γρήγορα ψηλώνει ή δεν ψηλώνει. Όσον αφορά τους παθολογικούς λόγους είναι αρκετοί και μπορεί να αφορούν τη διατροφή του, τις ορμόνες τους ανάλογα με την ηλικία, και κάποιες χρόνιες παθήσεις», σχολιάζει η κ. Παπαδάκη.
Γιατί το παιδί μου δεν μιλάει;
Το θέμα της ομιλίας, όπως λέει η κ. Παπαδάκη, έχει διάφορες αιτίες. «Θα πρέπει να εξακριβώσουμε αρχικά αν το παιδί ακούει, αν δεν έχει μιλήσει μέχρι την ηλικία των δύο. Επίσης, θα πρέπει να δούμε τι ερεθίσματα δέχεται από το περιβάλλον του, αν είναι δίγλωσσο και ακούει διάφορες γλώσσες στο σπίτι και αν έχει καθυστέρηση λόγου και ίσως βρίσκεται σε κάποιο φάσμα αυτισμού», εξηγεί. Υπάρχουν βέβαια και παιδιά, τα οποία καθυστερούν να μιλήσουν, όμως… ξαφνικά λένε τα πάντα. Αν το παιδί όμως φτάσει σε ηλικία δύο χρονών και δεν μιλάει, τότε ο παιδίατρος θα πρέπει να αποφασίσει αν θα πρέπει το παιδί να εξεταστεί από κάποιον αναπτυξιολόγο.
Γιατί το παιδί μου δεν παίρνει βάρος;
Η απάντηση εδώ είναι παρεμφερής με εκείνη για το ύψος του παιδιού. Και πάλι δεν θα πρέπει να μείνουμε στον απόλυτο αριθμό του βάρους, αλλά στον ρυθμό ανάπτυξής του. Από εκεί και πέρα, ρόλο μπορεί να παίζουν σε αυτό και οι διατροφικές του συνήθειες: ένα παιδί που δεν παίρνει ύψος επειδή δεν τρέφεται σωστά, δεν θα πάρει και βάρος.
Γιατί το παιδί μου έχει νεύρα;
Όπως εξηγεί ο κ. Δημήτρης Κούκης, Παιδοψυχολόγος, ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο το παιδί μπορεί να έχει νεύρα είναι κάποια μεταβατικά στάδια στη ζωή του, όπως η ηλικία των 4 έως 6 χρονών και η εφηβεία. Σε αυτές τις περιόδους υπάρχουν ψυχολογικές, ορμονικές και σωματικές μεταβολές που δικαιολογούν την εκδήλωση νεύρων. Άλλη αιτία είναι ότι ενδεχομένως το παιδί κρούει το καμπανάκι για κάποια δική του ή οικογενειακή δυσλειτουργία, για παράδειγμα μια κρίση σχέσης των γονέων, ή ερχομός ενός νέου μέλους και η ανασφάλεια που τον συνοδεύει.
Επίσης, το παιδί μπορεί να έχει νεύρα αν δέχεται πίεση από το περιβάλλον του. Ένα εξαιρετικά φορτωμένο ημερήσιο πρόγραμμα με σχολείο, φροντιστήριο, προπόνηση και μελέτη μπορεί να το κουράσουν σωματικά και ψυχικά και να εκδηλώσει την ευρύτερη υπερκόπωσή του με νεύρα προς τους γονείς που δεν το προφυλάσσουν από το βαρύ αυτό πρόγραμμα.
Γιατί το παιδί μου δεν με ακούει;
«Και γιατί να ακούει;», αναρωτιέται ο κ. Κούκης, «Γιατί πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι το παιδί μας πρέπει να μας ακούει κιόλας; Δεν είναι δεδομένο ότι πάντοτε θα πρέπει να μας ακούει». Όπως αναφέρει, το παιδί μπορεί να παρακούει τους γονείς του αν είναι εκπαιδευμένο έτσι ώστε να έχει αντιρρήσεις. Αν δηλαδή οι γονείς μεταξύ τους δεν συμφωνούν, τότε ενδεχομένως το παιδί να μην συμφωνεί μαζί τους. Αν ο μεγάλος του αδερφός ή αδερφή είναι μόνιμα πνεύμα αντίρρησης, τότε πιθανώς και το ίδιο το παιδί χωρίς να έχει άλλη γνώμη να σκεφτεί πρώτα την αμφισβήτηση.
Άλλη αιτία είναι το γεγονός ότι τα παιδιά έχουν από πολύ μικρές ηλικίες μέχρι και το τέλος της εφηβείας τους την ροπή στο να κάνουν κάτι παραπάνω, να ξεπερνούν τα όρια, τα οποία είναι τοποθετημένα από τους γονείς. Τέλος, αιτία για την «παρακοή» του παιδιού μπορεί να είναι η υπερβολή των γονιών στους περιορισμούς. «Δεν έχουν εμπιστοσύνη στο παιδί, με αποτέλεσμα εκείνο αφού σέβεται τον εαυτό του να μην ‘φρενάρεται’ εύκολα», εξηγεί ο κ. Κούκης και καταλήγει: «Σε ένα βαθύτερο και αν θέλετε πιο φιλοσοφικό επίπεδο, τα παιδιά ευτυχώς που δεν ακούν για να μην γίνουν κλώνοι δικοί μας, να γίνουν μοναδικά, να αυτονομηθούν».
Από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής ενός παιδιού το άγχος και οι απορίες κυριεύουν το μυαλό των γονιών και ενίοτε τους βασανίζουν χωρίς ιδιαίτερο λόγο. Ανησυχίες για τον ύπνο, για το φαγητό, το ύψος και το βάρος, αλλά και την ανυπακοή στροβιλίζονται στο μυαλό τους και τους ταλαιπωρούν.
Τα πράγματα αρκετές φορές είναι πολύ πιο απλά από αυτό που νομίζουμε και η εξήγηση μπορεί να δοθεί εύκολα με μια επίσκεψη ή ένα τηλεφώνημα στον παιδίατρο. Για να σας διευκολύνουμε όμως, συγκεντρώσαμε μερικά από τα πιο δημοφιλή «γιατί» των γονιών και με τη βοήθεια των ειδικών δώσαμε ισάριθμες απαντήσεις.
Γιατί το παιδί μου δεν τρώει; «Είναι στο ταπεραμέντο των νηπίων να αποφασίζουν τι τους αρέσει και τι δεν τους αρέσει στο φαγητό», σχολιάζει η κ. Μαρία Παπαδάκη, Παιδίατρος, τονίζοντας ότι η άρνηση του παιδιού να φάει μπορεί να είναι είτε θέμα συμπεριφοράς είτε ζήτημα κάποιας ίωσης, στην οποία η όρεξη συνήθως κόβεται. Επίσης, μπορεί να οφείλεται στο ότι το παιδί βγάζει δόντια και πονάνε τα ούλα του ή να έχει κάποια αλλεργία ή κάποια νόσο που μειώνει την όρεξη, επομένως επιβάλλεται παρακολούθηση από παιδίατρο.
«Όταν μια οικογένεια έχει παιδάκι το οποίο σε διάφορες ηλικίες έχει θέμα με τη διατροφή του, θα πρέπει να το συζητά με τον παιδίατρο για να κρίνει αυτός αν είναι θέμα συμπεριφοράς ή άλλο ζήτημα που χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση ή εξετάσεις», προσθέτει η ίδια. Συγκεκριμένα για το θέμα της συμπεριφοράς πάντως, συστήνει ψυχραιμία και περιορισμό των καυγάδων, αφού πολλές φορές τα παιδιά χρησιμοποιούν το φαγητό ως μέσο για να τραβήξουν την προσοχή των γονιών αν καταλάβουν ότι εκείνοι αγχώνονται για αυτό. «Χωρίς φασαρίες θα προσπαθήσουμε να του μάθουμε μια σωστή και υγιεινή διατροφή. Κάποια στιγμή όλα τα παιδιά, ακόμα και αυτά που δεν τρώνε πολύ, θα φάνε», καταλήγει.
Γιατί το παιδί μου δεν κοιμάται; Τα μωρά παιδιά δεν έχουν μπει σε φυσιολογικούς βιολογικούς ρυθμούς, με αποτέλεσμα να έχουν διαταραχές στον ύπνο τους. «Το παιδί δεν κατανοεί το βιολογικό του ρολόι τη νύχτα και τη μέρα, επομένως είναι ουτοπικό να απαιτούμε από αυτό να κοιμάται τις ώρες που κοιμόμαστε εμείς. Συν το γεγονός ότι έχει την απαίτηση να τραφεί», εξηγεί η κ. Παπαδάκη. Ειδικά μάλιστα τα μωρά που θηλάζουν, ενδέχεται να ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας αφ’ ενός για να τραφούν αφ’ ετέρου γιατί τη νύχτα το μητρικό γάλα είναι πιο θρεπτικό και σε μεγαλύτερη ποσότητα. Είναι δηλαδή προγραμματισμένα από τη φύση τους να ξυπνούν.
Στην περίπτωση των νηπίων, αίτια για να μην μπορούν να κοιμηθούν ενδεχομένως να είναι η οδοντοφυΐα ή κάποιος πυρετός. Επίσης, υπάρχουν παιδιά τα οποία μπορεί μέσα στην ημέρα να έχουν κοιμηθεί τόσο πολύ που το βράδυ να μη νυστάζουν και επομένως να χρειάζεται αλλαγή στα ημερήσια ωράριά τους.
Γιατί το παιδί μου δεν ψηλώνει; Οι λόγοι για τους οποίους ένα παιδί δεν «παίρνει μπόι» μπορεί να είτε αρκετά απλοί, αλλά και πιο σύνθετοι. Μπορεί το παιδί να έχει καθυστερημένη ανάπτυξη και κάποια στιγμή να ψηλώσει, μπορεί επίσης να έχει κοντούς προγόνους και άρα το ύψος του να είναι γενετικά καθορισμένο. Επίσης, ένα παιδί μπορεί παρά το γεγονός ότι είναι κοντό να μεγαλώνει με σωστό ρυθμό. «Είναι πολύ σημαντικό να δούμε με τι ρυθμό ανάπτυξης ψηλώνει ένα παιδί και αυτό μπορεί να το ελέγξει ο Παιδίατρος, δηλαδή το πόσο αυτό το παιδί είναι γενετικά προδιατεθειμένο να ψηλώσει και πόσο γρήγορα ψηλώνει ή δεν ψηλώνει. Όσον αφορά τους παθολογικούς λόγους είναι αρκετοί και μπορεί να αφορούν τη διατροφή του, τις ορμόνες τους ανάλογα με την ηλικία, και κάποιες χρόνιες παθήσεις», σχολιάζει η κ. Παπαδάκη.
Γιατί το παιδί μου δεν μιλάει;
Το θέμα της ομιλίας, όπως λέει η κ. Παπαδάκη, έχει διάφορες αιτίες. «Θα πρέπει να εξακριβώσουμε αρχικά αν το παιδί ακούει, αν δεν έχει μιλήσει μέχρι την ηλικία των δύο. Επίσης, θα πρέπει να δούμε τι ερεθίσματα δέχεται από το περιβάλλον του, αν είναι δίγλωσσο και ακούει διάφορες γλώσσες στο σπίτι και αν έχει καθυστέρηση λόγου και ίσως βρίσκεται σε κάποιο φάσμα αυτισμού», εξηγεί. Υπάρχουν βέβαια και παιδιά, τα οποία καθυστερούν να μιλήσουν, όμως… ξαφνικά λένε τα πάντα. Αν το παιδί όμως φτάσει σε ηλικία δύο χρονών και δεν μιλάει, τότε ο παιδίατρος θα πρέπει να αποφασίσει αν θα πρέπει το παιδί να εξεταστεί από κάποιον αναπτυξιολόγο.
Γιατί το παιδί μου δεν παίρνει βάρος;
Η απάντηση εδώ είναι παρεμφερής με εκείνη για το ύψος του παιδιού. Και πάλι δεν θα πρέπει να μείνουμε στον απόλυτο αριθμό του βάρους, αλλά στον ρυθμό ανάπτυξής του. Από εκεί και πέρα, ρόλο μπορεί να παίζουν σε αυτό και οι διατροφικές του συνήθειες: ένα παιδί που δεν παίρνει ύψος επειδή δεν τρέφεται σωστά, δεν θα πάρει και βάρος.
Γιατί το παιδί μου έχει νεύρα; Όπως εξηγεί ο κ. Δημήτρης Κούκης, Παιδοψυχολόγος, ένας σημαντικός λόγος για τον οποίο το παιδί μπορεί να έχει νεύρα είναι κάποια μεταβατικά στάδια στη ζωή του, όπως η ηλικία των 4 έως 6 χρονών και η εφηβεία. Σε αυτές τις περιόδους υπάρχουν ψυχολογικές, ορμονικές και σωματικές μεταβολές που δικαιολογούν την εκδήλωση νεύρων. Άλλη αιτία είναι ότι ενδεχομένως το παιδί κρούει το καμπανάκι για κάποια δική του ή οικογενειακή δυσλειτουργία, για παράδειγμα μια κρίση σχέσης των γονέων, ή ερχομός ενός νέου μέλους και η ανασφάλεια που τον συνοδεύει.
Επίσης, το παιδί μπορεί να έχει νεύρα αν δέχεται πίεση από το περιβάλλον του. Ένα εξαιρετικά φορτωμένο ημερήσιο πρόγραμμα με σχολείο, φροντιστήριο, προπόνηση και μελέτη μπορεί να το κουράσουν σωματικά και ψυχικά και να εκδηλώσει την ευρύτερη υπερκόπωσή του με νεύρα προς τους γονείς που δεν το προφυλάσσουν από το βαρύ αυτό πρόγραμμα.
Γιατί το παιδί μου δεν με ακούει;
«Και γιατί να ακούει;», αναρωτιέται ο κ. Κούκης, «Γιατί πρέπει να είμαστε βέβαιοι ότι το παιδί μας πρέπει να μας ακούει κιόλας; Δεν είναι δεδομένο ότι πάντοτε θα πρέπει να μας ακούει». Όπως αναφέρει, το παιδί μπορεί να παρακούει τους γονείς του αν είναι εκπαιδευμένο έτσι ώστε να έχει αντιρρήσεις. Αν δηλαδή οι γονείς μεταξύ τους δεν συμφωνούν, τότε ενδεχομένως το παιδί να μην συμφωνεί μαζί τους. Αν ο μεγάλος του αδερφός ή αδερφή είναι μόνιμα πνεύμα αντίρρησης, τότε πιθανώς και το ίδιο το παιδί χωρίς να έχει άλλη γνώμη να σκεφτεί πρώτα την αμφισβήτηση.
Άλλη αιτία είναι το γεγονός ότι τα παιδιά έχουν από πολύ μικρές ηλικίες μέχρι και το τέλος της εφηβείας τους την ροπή στο να κάνουν κάτι παραπάνω, να ξεπερνούν τα όρια, τα οποία είναι τοποθετημένα από τους γονείς. Τέλος, αιτία για την «παρακοή» του παιδιού μπορεί να είναι η υπερβολή των γονιών στους περιορισμούς. «Δεν έχουν εμπιστοσύνη στο παιδί, με αποτέλεσμα εκείνο αφού σέβεται τον εαυτό του να μην ‘φρενάρεται’ εύκολα», εξηγεί ο κ. Κούκης και καταλήγει: «Σε ένα βαθύτερο και αν θέλετε πιο φιλοσοφικό επίπεδο, τα παιδιά ευτυχώς που δεν ακούν για να μην γίνουν κλώνοι δικοί μας, να γίνουν μοναδικά, να αυτονομηθούν».
