Οι πιο γραφικοί επιτάφιοι της Αθήνας
Δώδεκα εκκλησίες και ξωκλήσια με κατανυκτική ατμόσφαιρα εξασφαλίζουν την μυσταγωγία της Μεγάλης Παρασκευής α λα αθηναϊκά.
Η λαϊκή θυμοσοφία μπορεί να επιμένει όσο θέλει ότι «Χριστούγεννα στην πόλη και Πάσχα στο χωριό». Η Αθήνα βρίσκεται αυτή την εποχή στα καλύτερά της, το πασχαλινό πενθήμερο ενδείκνυται για ολοήμερες ανοιξιάτικες βόλτες, κι όσο για την κατάνυξη και τα αυθεντικά πασχαλιάτικα έθιμα, αυτά δεν πρόκειται να μας λείψουν, γιατί οι εκκλησίες και τα ξωκλήσια της Αθήνας έχουν την τιμητική τους –και τους δικούς τους, υπέροχους επιτάφιους.
Αγία Αικατερίνη: Είναι μια από τις παλαιότερες, αλλά και πιο γραφικές εκκλησίες της Αθήνας: η πλακιώτικη Αγία Αικατερίνη κτίστηκε τον 11ο αιώνα πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος –ό,τι σώθηκε από τον οποίο επιβιώνει στο προαύλιο της εκκλησίας. Έχει κατανυκτική, σχεδόν μυστικιστική, ατμόσφαιρα που ενισχύεται από την ήσυχη γειτονιά της.
Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης: Στον λόφο του Φιλοπάππου, το εκκλησάκι του Λουμπαρδιάρη συγκεντρώνει κάθε Μεγάλη Παρασκευή τα πλήθη που έρχονται για να παρακολουθήσουν την… ρομαντικότερη επιτάφια ακολουθία της πόλης. Θα ήταν, βέβαια, υποκρισία να αρνηθούμε ότι, πολύ περισσότερο από το ίδιο το παρεκκλήσι, την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα –τόσο στον Επιτάφιο όσο και το βράδυ της Ανάστασης– δημιουργεί το ειδυλλιακό τοπίο που το περιβάλλει: το μυρωδάτο δασάκι γύρω του και η θέα στο φωτισμένο βράχο της Ακρόπολης.
Αγία Μαρίνα: Βρίσκεται κι αυτή στο Θησείο, και απολαμβάνει εξίσου υπέροχη θέα στην φωτισμένη Ακρόπολη, και μάλιστα… αφ’ υψηλού, αφού είναι κτισμένη επάνω στον λόφο των Νυμφών. Δίπλα της, η ομώνυμη βυζαντινή εκκλησία χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και φιλοξενεί μερικές από τις ωραιότερες τοιχογραφίες της εποχής. Η σημερινή, μεγάλη εκκλησία κτίσθηκε το 1920 και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες δέκα χρόνια αργότερα. Χάρη στον ιδιαίτερο ρυθμό της, με έναν μεγάλο τρούλο να την σκεπάζει και τέσσερις μικρότερους να τον περιβάλλουν, θεωρείται –και όχι άδικα– μία από τις πλέον περίτεχνες της περιοχής. Η μαρμαρόστρωτη πλατεία ακριβώς μπροστά της γεμίζει με κόσμο που διχάζεται ανάμεσα στην επιτάφια ακολουθία και την προαναφερθείσα θέα.
Αγία Ειρήνη: Κτισμένη το 1845, είναι η εκκλησία που έδωσε το όνομά της στην ομώνυμη Πλατεία-με-κεφαλαίο-Π. Ήταν η πρώτη Μητρόπολη της Αθήνας, εκείνη στην οποία πραγματοποιήθηκε η στέψη του βασιλιά Όθωνα. Η περιφορά του επιταφίου της ανηφορίζει τον πεζόδρομο της Ερμού, καταλήγοντας στο Σύνταγμα.
Άγιος Γεώργιος Καρύτσης: Άλλη μία εκκλησία που «βάφτισε» την πάλαι ποτέ δημοφιλή πλατεία γύρω της, ο κτισμένος το 1849 Άι-Γιώργης Καρύτσης πήρε την θέση παλαιότερου βυζαντινού ναού που γκρεμίστηκε από σεισμό. Εξακολουθεί να θεωρείται ένας από τους πιο δημοφιλείς (βλέπε κοσμικούς) επιτάφιους της Αθήνας, μαζί με τον Άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη, στην κολωνακιώτικη Σκουφά, που οικοδομήθηκε το 1931 και διακοσμήθηκε με αγιογραφίες του ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου.
Μητρόπολη: Ο μεγαλοπρεπής καθεδρικός ναός της πόλης, αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, κτίσθηκε το 1862 και στολίστηκε με… σκαλωσιές, λόγω ζημιών που του προκάλεσαν δύο σεισμοί. Φέτος το Πάσχα θα απαλλαγεί, επιτέλους, από αυτές, μετά από αναστηλώσεις που κράτησαν είκοσι χρόνια. Την περιφορά του Επιταφίου του, η οποία καταλήγει στο Σύνταγμα για να συναντήσει τους επιταφίους των γύρω εκκλησιών, συνοδεύει η φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων.
Καπνικαρέα: Ο ναός των Εσοδίων της Θεοτόκου, όπως είναι το επίσημο όνομά της, χρονολογείται από τα μέσα του 11ου αιώνα, και είναι σαφώς μία από τις γραφικότερες εκκλησίες της Αθήνας. Στο τέλος του πεζόδρομου της Ερμού, μοιάζει σχεδόν υπόσκαφη, καθώς η είσοδός της βρίσκεται χαμηλότερα από το ύψος του πεζόδρομου, και είναι κτισμένη επάνω στα ερείπια παλαιότερης εκκλησίας, του 5ου αιώνα μ.Χ. Πολύ κοντά της, ο εξίσου γραφικός Άγιος Φίλιππος στην οδό Αδριανού πραγματοποιεί την περιφορά του Επιταφίου του στο Θησείο.
Άγιος Γεώργιος: Το πιο κυκλαδίτικο απ’ όλα τα εκκλησάκια της Αθήνας φωλιάζει στην κορυφή του Λυκαβηττού, και προσφέρει εκτός από κατανυκτική ατμόσφαιρα και σούπερ θέα στη φωτισμένη Αθήνα. Χτίστηκε το 1870, στη θέση του αρχαίου ναού του Ακραίου Δία, και κάνει την περιφορά του επιταφίου του στον ούτως ή άλλως ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό περιφερειακό του Λυκαβηττού.
Αγία Φωτεινή: Στο αλσάκι απέναντι από το Κολυμβητήριο, εκεί που κάποτε βρίσκονταν οι πηγές του Ιλισσού, η Αγία Φωτεινή είναι με διαφορά μία από τις πιο γαλήνιες εκκλησίες της Αθήνας, με ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα και ελάχιστο κόσμο. Κτισμένη επάνω στα ερείπια του αρχαίου ιερού της Εκάτης, δίπλα στο ιερό του Πανός και σε απόσταση αναπνοής από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός, αποπνέει μυσταγωγική ατμόσφαιρα και απολαμβάνει μαγευτική θέα στην Ακρόπολη.
Ζωοδόχος Πηγή: «Ιστορικό και καλλιτεχνικό οικοδόμημα» έχει χαρακτηρίσει το Υπουργείο Πολιτισμού την εκκλησία της Ακαδημίας, και όχι άδικα: κτισμένος το 1846 σύμφωνα με τα σχέδια του αρχιτέκτονα Δημήτρη Ζέζου, ο ναός έχει διακοσμηθεί με αναγεννησιακές τοιχογραφίες, ενώ το τέμπλο του είναι φιλοτεχνημένο από τον ζωγράφο Π. Γεραλή. Η περιφορά του Επιταφίου γίνεται στις οδούς Θεμιστοκλέους, Ακαδημίας, Χαριλάου Τρικούπη, Σόλωνος και Μπενάκη.
Αγία Αικατερίνη: Είναι μια από τις παλαιότερες, αλλά και πιο γραφικές εκκλησίες της Αθήνας: η πλακιώτικη Αγία Αικατερίνη κτίστηκε τον 11ο αιώνα πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού της Αρτέμιδος –ό,τι σώθηκε από τον οποίο επιβιώνει στο προαύλιο της εκκλησίας. Έχει κατανυκτική, σχεδόν μυστικιστική, ατμόσφαιρα που ενισχύεται από την ήσυχη γειτονιά της.
Άγιος Δημήτριος Λουμπαρδιάρης: Στον λόφο του Φιλοπάππου, το εκκλησάκι του Λουμπαρδιάρη συγκεντρώνει κάθε Μεγάλη Παρασκευή τα πλήθη που έρχονται για να παρακολουθήσουν την… ρομαντικότερη επιτάφια ακολουθία της πόλης. Θα ήταν, βέβαια, υποκρισία να αρνηθούμε ότι, πολύ περισσότερο από το ίδιο το παρεκκλήσι, την ιδιαίτερη ατμόσφαιρα –τόσο στον Επιτάφιο όσο και το βράδυ της Ανάστασης– δημιουργεί το ειδυλλιακό τοπίο που το περιβάλλει: το μυρωδάτο δασάκι γύρω του και η θέα στο φωτισμένο βράχο της Ακρόπολης.
Αγία Μαρίνα: Βρίσκεται κι αυτή στο Θησείο, και απολαμβάνει εξίσου υπέροχη θέα στην φωτισμένη Ακρόπολη, και μάλιστα… αφ’ υψηλού, αφού είναι κτισμένη επάνω στον λόφο των Νυμφών. Δίπλα της, η ομώνυμη βυζαντινή εκκλησία χρονολογείται από τον 12ο αιώνα και φιλοξενεί μερικές από τις ωραιότερες τοιχογραφίες της εποχής. Η σημερινή, μεγάλη εκκλησία κτίσθηκε το 1920 και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες δέκα χρόνια αργότερα. Χάρη στον ιδιαίτερο ρυθμό της, με έναν μεγάλο τρούλο να την σκεπάζει και τέσσερις μικρότερους να τον περιβάλλουν, θεωρείται –και όχι άδικα– μία από τις πλέον περίτεχνες της περιοχής. Η μαρμαρόστρωτη πλατεία ακριβώς μπροστά της γεμίζει με κόσμο που διχάζεται ανάμεσα στην επιτάφια ακολουθία και την προαναφερθείσα θέα.Αγία Ειρήνη: Κτισμένη το 1845, είναι η εκκλησία που έδωσε το όνομά της στην ομώνυμη Πλατεία-με-κεφαλαίο-Π. Ήταν η πρώτη Μητρόπολη της Αθήνας, εκείνη στην οποία πραγματοποιήθηκε η στέψη του βασιλιά Όθωνα. Η περιφορά του επιταφίου της ανηφορίζει τον πεζόδρομο της Ερμού, καταλήγοντας στο Σύνταγμα.
Άγιος Γεώργιος Καρύτσης: Άλλη μία εκκλησία που «βάφτισε» την πάλαι ποτέ δημοφιλή πλατεία γύρω της, ο κτισμένος το 1849 Άι-Γιώργης Καρύτσης πήρε την θέση παλαιότερου βυζαντινού ναού που γκρεμίστηκε από σεισμό. Εξακολουθεί να θεωρείται ένας από τους πιο δημοφιλείς (βλέπε κοσμικούς) επιτάφιους της Αθήνας, μαζί με τον Άγιο Διονύσιο Αρεοπαγίτη, στην κολωνακιώτικη Σκουφά, που οικοδομήθηκε το 1931 και διακοσμήθηκε με αγιογραφίες του ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου.Μητρόπολη: Ο μεγαλοπρεπής καθεδρικός ναός της πόλης, αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, κτίσθηκε το 1862 και στολίστηκε με… σκαλωσιές, λόγω ζημιών που του προκάλεσαν δύο σεισμοί. Φέτος το Πάσχα θα απαλλαγεί, επιτέλους, από αυτές, μετά από αναστηλώσεις που κράτησαν είκοσι χρόνια. Την περιφορά του Επιταφίου του, η οποία καταλήγει στο Σύνταγμα για να συναντήσει τους επιταφίους των γύρω εκκλησιών, συνοδεύει η φιλαρμονική του Δήμου Αθηναίων.
Καπνικαρέα: Ο ναός των Εσοδίων της Θεοτόκου, όπως είναι το επίσημο όνομά της, χρονολογείται από τα μέσα του 11ου αιώνα, και είναι σαφώς μία από τις γραφικότερες εκκλησίες της Αθήνας. Στο τέλος του πεζόδρομου της Ερμού, μοιάζει σχεδόν υπόσκαφη, καθώς η είσοδός της βρίσκεται χαμηλότερα από το ύψος του πεζόδρομου, και είναι κτισμένη επάνω στα ερείπια παλαιότερης εκκλησίας, του 5ου αιώνα μ.Χ. Πολύ κοντά της, ο εξίσου γραφικός Άγιος Φίλιππος στην οδό Αδριανού πραγματοποιεί την περιφορά του Επιταφίου του στο Θησείο.Άγιος Γεώργιος: Το πιο κυκλαδίτικο απ’ όλα τα εκκλησάκια της Αθήνας φωλιάζει στην κορυφή του Λυκαβηττού, και προσφέρει εκτός από κατανυκτική ατμόσφαιρα και σούπερ θέα στη φωτισμένη Αθήνα. Χτίστηκε το 1870, στη θέση του αρχαίου ναού του Ακραίου Δία, και κάνει την περιφορά του επιταφίου του στον ούτως ή άλλως ιδιαίτερα ατμοσφαιρικό περιφερειακό του Λυκαβηττού.
Αγία Φωτεινή: Στο αλσάκι απέναντι από το Κολυμβητήριο, εκεί που κάποτε βρίσκονταν οι πηγές του Ιλισσού, η Αγία Φωτεινή είναι με διαφορά μία από τις πιο γαλήνιες εκκλησίες της Αθήνας, με ιδιαίτερα κατανυκτική ατμόσφαιρα και ελάχιστο κόσμο. Κτισμένη επάνω στα ερείπια του αρχαίου ιερού της Εκάτης, δίπλα στο ιερό του Πανός και σε απόσταση αναπνοής από τις Στήλες του Ολυμπίου Διός, αποπνέει μυσταγωγική ατμόσφαιρα και απολαμβάνει μαγευτική θέα στην Ακρόπολη.
Ζωοδόχος Πηγή: «Ιστορικό και καλλιτεχνικό οικοδόμημα» έχει χαρακτηρίσει το Υπουργείο Πολιτισμού την εκκλησία της Ακαδημίας, και όχι άδικα: κτισμένος το 1846 σύμφωνα με τα σχέδια του αρχιτέκτονα Δημήτρη Ζέζου, ο ναός έχει διακοσμηθεί με αναγεννησιακές τοιχογραφίες, ενώ το τέμπλο του είναι φιλοτεχνημένο από τον ζωγράφο Π. Γεραλή. Η περιφορά του Επιταφίου γίνεται στις οδούς Θεμιστοκλέους, Ακαδημίας, Χαριλάου Τρικούπη, Σόλωνος και Μπενάκη.
