Μύθοι και θρύλοι για την Πανσέληνο
Ερωτευμένοι θεοί, κουνέλια που κατοικούν στους κρατήρες της, τύχη και ατυχία και άλλες δοξασίες απ’ όλο τον κόσμο για την Πανσέληνο.
της Ηρώς Κουνάδη
Για τους ρομαντικούς, η αποψινή Πανσέληνος είναι η τέλεια αφορμή για βραδινή βόλτα κατά προτίμηση κάπου με θέα –στα τειχάκια του Λυκαβηττού κάθε βράδυ με Πανσέληνο γίνεται λαϊκό προσκύνημα. Για όσους πιστεύουν στην αστρική επιρροή στις ζωές μας, είναι μια καλή αφορμή να κλειδωθούν στο σπίτι και να μη μιλήσουν σε άνθρωπο, για να αποφύγουν τα χειρότερα –εκείνα που μπορεί να μας προκαλέσει η κακή ψυχολογία που μας χαρίζει απλόχερα κάθε Πανσέληνος. Εμείς, πάλι, αποφασίσαμε να αποτίσουμε τον δέοντα φόρο τιμής στην Πανσέληνο του Σεπτεμβρίου, συγκεντρώνοντας μύθους, θρύλους και λαϊκές δοξασίες απ’ όλο τον κόσμο. Και διαπιστώσαμε ότι κάθε λαός που κοίταξε την Πανσέληνο από τις απαρχές της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα εμπνεύστηκε και από έναν μύθο για έναν ερωτευμένο θεό.
5 ιστορίες από τις μυθολογίες του κόσμου
Σε πολλές μυθολογίες της Ανατολικής Ασίας, αλλά και των Αζτέκων, στο φεγγάρι κατοικεί ένα… κουνέλι, το οποίο φαίνεται και με γυμνό μάτι επάνω στην Πανσέληνο (φωτό, αριστερά). Το μυστήριο τετράγωνο σχήμα δίπλα του είναι ένα γουδί, το περιεχόμενο του οποίου διαφέρει από κουλτούρα σε κουλτούρα. Για τους Κινέζους, το κουνέλι είναι ο σύντροφος της θεάς του φεγγαριού, Chang'e, για την οποία φτιάχνει στο γουδί του το ελιξήριο της ζωής. Στην ιαπωνική και την κορεάτικη εκδοχή, πάλι, το φεγγαροκούνελο χτυπά στο γουδί του τα συστατικά για το κέικ ρυζιού που φτιάχνει. Ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για την ιστορία έχει η Wikipedia, εδώ.
Μια που αναφερθήκαμε στη θεά Chang'e, να προσθέσουμε εδώ ότι εκείνη και άλλες θεές του φεγγαριού (όπως η θεά των Ίνκας Quilla) λατρεύονταν και ως θεές της γονιμότητας και της αναπαραγωγής. Καθότι ο κύκλος της σελήνης είναι παρόμοιος σε ημερολογιακή διάρκεια με την εμμηνορροϊκό κύκλο, πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί συνέδεαν την Πανσέληνο με την γονιμότητα. Έχουν βρεθεί, για παράδειγμα, αρχαία ασσυριακά κείμενα με συμβουλές για το πότε οι γυναίκες είναι πιο γόνιμες –ναι, σωστά μαντέψατε, εκεί γύρω στην Πανσέληνο.
Στη μυθολογία των Inuit της Γροιλανδίας, το φεγγάρι είναι ένας θεός, ο Anningan, ο οποίος κυνηγά την αδερφή του, Malina, που είναι ο ήλιος, στο ουράνιο στερέωμα. Το αέναο αυτό κυνηγητό, σε συνδυασμό με την έλλειψη φαγητού στο διάστημα, εξουθενώνει τον Anningan και γι’ αυτό ολοένα αδυνατίζει. Ο χαριτωμένος μύθος είναι, προφανώς, μια προσπάθεια του αρχαίου λαού να εξηγήσει τις φάσεις της σελήνης καθώς εκείνη γίνεται από Πανσέληνος μισοφέγγαρο.
Ο μύθος του Λυκάνθρωπου, ήτοι του ανθρώπου που μεταμορφώνεται σε λύκο με την εμφάνιση της Πανσελήνου, έχει τις ρίζες του στην Πρωτο-Ινδοευρωπαϊκή Μυθολογία. Έγινε, όμως, δημοφιλής τον Μεσαίωνα, όταν η «λυκανθρωπία» θεωρήθηκε μία (όχι ιδιαίτερα δημοφιλής) μορφή μαγείας, οι θιασώτες της οποίας –εννοείται– καίγονταν στην πυρά. Ανθρώπους που μεταμορφώνονται σε λύκους συναντάμε και στην αρχαία ελληνική μυθολογία, αλλά χωρίς εμφανή σχέση με την Πανσέληνο. Ο Ηρόδοτος, για παράδειγμα, αναφέρει τους Νέουρι, μια φυλή στα βορειο-ανατολικά της Σκυθίας, που μεταμορφώνονταν όλοι σε λύκους μια φορά τον χρόνο για μερικές μέρες, και μετά ξαναέπαιρναν την ανθρώπινη μορφή τους.
Για κάποιες φυλές της Αφρικής, το φεγγάρι είναι ο θεός Mawu, η μοίρα του οποίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με εκείνη της αγαπημένης του, θεάς Liza, που δεν είναι άλλη από τον ήλιο. Οι δύο θεοί διατηρούν, καταπώς φαίνεται, σχέση από απόσταση, καθότι οι ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις συμβαίνουν σύμφωνα με αυτή την παράδοση όταν κάνουν έρωτα. Συχνό φαινόμενο δεν το λες.
Και 5 λαϊκές δοξασίες για την Πανσέληνο
- Η καλύτερη στιγμή για να προβλέψει τα μελλούμενα κάποιος με το σχετικό χάρισμα, είναι η Ανατολή της Πανσελήνου.
- Η Πανσέληνος που θα πέσει Παρασκευή και 13 προμηνύει καταστροφικά γεγονότα. Ευτυχώς, πρόκειται για σχετικά σπάνιο φαινόμενο. Πανσέληνο Παρασκευή και 13 είχαμε τον περασμένο Ιούνιο, ενώ η επόμενη υπολογίζεται για τις 13 Αυγούστου 2049.
- Η τύχη ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή τους ανθρώπους που γεννιούνται βράδυ με Πανσέληνο.
- Η Πανσέληνος επηρεάζει την ανθρώπινη ψυχολογία, αυξάνοντας στατιστικά τα ατυχήματα, την επιθετικότητα, τις δολοφονίες και τις βίαιες επιθέσεις, τα περιστατικά υπνοβασίας και τις επιληπτικές κρίσεις.
- Η Πανσέληνος μπορεί να προκαλέσει σεισμούς.
Για τους ρομαντικούς, η αποψινή Πανσέληνος είναι η τέλεια αφορμή για βραδινή βόλτα κατά προτίμηση κάπου με θέα –στα τειχάκια του Λυκαβηττού κάθε βράδυ με Πανσέληνο γίνεται λαϊκό προσκύνημα. Για όσους πιστεύουν στην αστρική επιρροή στις ζωές μας, είναι μια καλή αφορμή να κλειδωθούν στο σπίτι και να μη μιλήσουν σε άνθρωπο, για να αποφύγουν τα χειρότερα –εκείνα που μπορεί να μας προκαλέσει η κακή ψυχολογία που μας χαρίζει απλόχερα κάθε Πανσέληνος. Εμείς, πάλι, αποφασίσαμε να αποτίσουμε τον δέοντα φόρο τιμής στην Πανσέληνο του Σεπτεμβρίου, συγκεντρώνοντας μύθους, θρύλους και λαϊκές δοξασίες απ’ όλο τον κόσμο. Και διαπιστώσαμε ότι κάθε λαός που κοίταξε την Πανσέληνο από τις απαρχές της ανθρωπότητας μέχρι σήμερα εμπνεύστηκε και από έναν μύθο για έναν ερωτευμένο θεό.
5 ιστορίες από τις μυθολογίες του κόσμου
Σε πολλές μυθολογίες της Ανατολικής Ασίας, αλλά και των Αζτέκων, στο φεγγάρι κατοικεί ένα… κουνέλι, το οποίο φαίνεται και με γυμνό μάτι επάνω στην Πανσέληνο (φωτό, αριστερά). Το μυστήριο τετράγωνο σχήμα δίπλα του είναι ένα γουδί, το περιεχόμενο του οποίου διαφέρει από κουλτούρα σε κουλτούρα. Για τους Κινέζους, το κουνέλι είναι ο σύντροφος της θεάς του φεγγαριού, Chang'e, για την οποία φτιάχνει στο γουδί του το ελιξήριο της ζωής. Στην ιαπωνική και την κορεάτικη εκδοχή, πάλι, το φεγγαροκούνελο χτυπά στο γουδί του τα συστατικά για το κέικ ρυζιού που φτιάχνει. Ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για την ιστορία έχει η Wikipedia, εδώ. Μια που αναφερθήκαμε στη θεά Chang'e, να προσθέσουμε εδώ ότι εκείνη και άλλες θεές του φεγγαριού (όπως η θεά των Ίνκας Quilla) λατρεύονταν και ως θεές της γονιμότητας και της αναπαραγωγής. Καθότι ο κύκλος της σελήνης είναι παρόμοιος σε ημερολογιακή διάρκεια με την εμμηνορροϊκό κύκλο, πολλοί αρχαίοι πολιτισμοί συνέδεαν την Πανσέληνο με την γονιμότητα. Έχουν βρεθεί, για παράδειγμα, αρχαία ασσυριακά κείμενα με συμβουλές για το πότε οι γυναίκες είναι πιο γόνιμες –ναι, σωστά μαντέψατε, εκεί γύρω στην Πανσέληνο.
Στη μυθολογία των Inuit της Γροιλανδίας, το φεγγάρι είναι ένας θεός, ο Anningan, ο οποίος κυνηγά την αδερφή του, Malina, που είναι ο ήλιος, στο ουράνιο στερέωμα. Το αέναο αυτό κυνηγητό, σε συνδυασμό με την έλλειψη φαγητού στο διάστημα, εξουθενώνει τον Anningan και γι’ αυτό ολοένα αδυνατίζει. Ο χαριτωμένος μύθος είναι, προφανώς, μια προσπάθεια του αρχαίου λαού να εξηγήσει τις φάσεις της σελήνης καθώς εκείνη γίνεται από Πανσέληνος μισοφέγγαρο.
Ο μύθος του Λυκάνθρωπου, ήτοι του ανθρώπου που μεταμορφώνεται σε λύκο με την εμφάνιση της Πανσελήνου, έχει τις ρίζες του στην Πρωτο-Ινδοευρωπαϊκή Μυθολογία. Έγινε, όμως, δημοφιλής τον Μεσαίωνα, όταν η «λυκανθρωπία» θεωρήθηκε μία (όχι ιδιαίτερα δημοφιλής) μορφή μαγείας, οι θιασώτες της οποίας –εννοείται– καίγονταν στην πυρά. Ανθρώπους που μεταμορφώνονται σε λύκους συναντάμε και στην αρχαία ελληνική μυθολογία, αλλά χωρίς εμφανή σχέση με την Πανσέληνο. Ο Ηρόδοτος, για παράδειγμα, αναφέρει τους Νέουρι, μια φυλή στα βορειο-ανατολικά της Σκυθίας, που μεταμορφώνονταν όλοι σε λύκους μια φορά τον χρόνο για μερικές μέρες, και μετά ξαναέπαιρναν την ανθρώπινη μορφή τους.
Για κάποιες φυλές της Αφρικής, το φεγγάρι είναι ο θεός Mawu, η μοίρα του οποίου είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με εκείνη της αγαπημένης του, θεάς Liza, που δεν είναι άλλη από τον ήλιο. Οι δύο θεοί διατηρούν, καταπώς φαίνεται, σχέση από απόσταση, καθότι οι ηλιακές και σεληνιακές εκλείψεις συμβαίνουν σύμφωνα με αυτή την παράδοση όταν κάνουν έρωτα. Συχνό φαινόμενο δεν το λες.
Και 5 λαϊκές δοξασίες για την Πανσέληνο
- Η καλύτερη στιγμή για να προβλέψει τα μελλούμενα κάποιος με το σχετικό χάρισμα, είναι η Ανατολή της Πανσελήνου.
- Η Πανσέληνος που θα πέσει Παρασκευή και 13 προμηνύει καταστροφικά γεγονότα. Ευτυχώς, πρόκειται για σχετικά σπάνιο φαινόμενο. Πανσέληνο Παρασκευή και 13 είχαμε τον περασμένο Ιούνιο, ενώ η επόμενη υπολογίζεται για τις 13 Αυγούστου 2049.
- Η τύχη ακολουθεί σε όλη τους τη ζωή τους ανθρώπους που γεννιούνται βράδυ με Πανσέληνο.
- Η Πανσέληνος επηρεάζει την ανθρώπινη ψυχολογία, αυξάνοντας στατιστικά τα ατυχήματα, την επιθετικότητα, τις δολοφονίες και τις βίαιες επιθέσεις, τα περιστατικά υπνοβασίας και τις επιληπτικές κρίσεις.
- Η Πανσέληνος μπορεί να προκαλέσει σεισμούς.
