Ηφαίστεια… made in Greece

Αν η πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου στην Ισλανδία σας ανησύχησε και έστρεψε το... βλέμμα σας προς τα «ελληνικά» ηφαίστεια, οφείλουμε να σας καθησυχάσουμε. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα τέσσερα μεγαλύτερα ηφαίστεια της χώρας μας (Μήλος, Νίσυρος, Μέθανα, Σαντορίνη) προς το παρόν.... κοιμούνται τον "ύπνο του δικαίου" και σύμφωνα με εκτιμήσεις των επιστημόνων, θα συνεχίσουν να το κάνουν για αρκετές χιλιάδες χρόνια ακόμα. Ή μήπως όχι;

Το ηφαίστειο της Σαντορίνης: Το «διάσημο»
Εξερράγη περίπου το 1.650 π.Χ. και η έκρηξή του θεωρήθηκε μια από τις μεγαλύτερες τα τελευταία 10.000 χρόνια. Το μάγμα που αναπήδησε κάλυψε περίπου τριάντα κυβικά χιλιόμετρα ενώ η τέφρα σκέπασε ένα μεγάλο τμήμα της ανατολικής Μεσογείου και της Τουρκίας. Λέγεται μάλιστα, ότι η έκρηξη αυτή κατέστρεψε των Μινωικό Πολιτισμό. Μέχρι το 197 π.Χ. έγιναν έντεκα εκρήξεις στην Σαντορίνη και την Νέα Καμμένη, με πιο πρόσφατη αυτή που πραγματοποιήθηκε το 1956 στην Νέα Καμμένη. Η έκρηξη αυτή δημιούργησε τσουνάμι, το οποίο μάλιστα προκάλεσε τον θάνατο 53 ατόμων. Σήμερα, ο χώρος της Καλντέρας είναι επισκέψιμος με πλοιάριο από τον όρμο της Νέας Καμένης, ενώ το ύψος αυτής φτάνει τα τριακόσια μέτρα και η διάμετρος της τα 16 χιλιόμετρα, γεγονός που την κατατάσσει στην μεγαλύτερη της Γης. Αξίζει να αναφέρουμε, ότι σύμφωνα με μελέτες των επιστημόνων το νησί Θηρασιά απομακρύνεται από την Σαντορίνη κατά δύο εκατοστά τον χρόνο.

Το ηφαίστειο της Μήλου: Το «όμορφο»
Η Μήλος ανήκει στο εξωτερικό μέτωπο του ηφαιστειακού τόξου του Νότιου Αιγαίου και βρίσκεται στο σημείο σύγκλισης των λιθοσφαιρικών πλακών. Ο μεγαλύτερος και πιο εντυπωσιακός ηφαιστειακός κρατήρας του νησιού είναι αυτός της Φυρίπλακας στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού, ο οποίος μάλιστα διατηρείται πολύ καλά. Βρίσκεται σε υψόμετρο διακοσίων μέτρων και έχει διάμετρο 1.700 μέτρα. Αποτελείται από συσσώρευση στάχτης και άμμου και μπορούν να διακριθούν σε αυτόν ρεύματα λάβας. Στο νησί έχουν εμφανιστεί κατά καιρούς ατμίδες (ηφαιστειακά αέρια 102 βαθμών Κελσίου), καθώς και υποθαλάσσια αέρια 55 βαθμών Κελσίου.


Το ηφαίστειο της Νισύρου: Το «θαλάσσιο»
Αναδύθηκε από την θάλασσα και άρχισε να οικοδομεί έναν χερσαίο κώνο πριν 150.000 χρόνια περίπου, ενώ για τα επόμενα χρόνια η βίαιη εκρηκτική δράση του και η ήπια ηφαιστειακή διαδέχονταν η μία την άλλη. Η τελευταία ηφαιστειακή του δράση εκδηλώθηκε αρκετές χιλιάδες χρόνια πριν (περίπου 15.000) και δημιούργησε την σημερινή καλντέρα. Πολλοί είναι όμως αυτοί που χαρακτηρίζουν την Νίσυρο ως «ένα κοιμώμενο ενεργό ηφαίστειο». Ο μεγαλύτερος και καλύτερα διατηρημένος υδροθερμικός κρατήρας του νησιού, ο «Στέφανος», έχει διάμετρο 260 μέτρα και βάθος 30 μέτρα, ενώ μπορείτε να τον επισκεφτείτε ακολουθώντας το στενό κατηφορικό μονοπάτι που οδηγεί στο κέντρο του.

Δείτε το βίντεο μέσα από τον κρατήρα:


Το ηφαίστειο των Μεθάνων
Στην χερσόνησο των Μεθάνων βρίσκονται πολλά λείψανα ηφαιστειακών εκρήξεων. Στο ύψωμα Χελώνα στην θέση Στραβόλογγος υπάρχουν μεγάλη κρατήρες, όπως επίσης και στο χωριό Καμμένη Χώρα. Μέχρι σήμερα στην χερσόνησο των Μεθάνων έχουν βρεθεί τριάντα ηφαιστειακοί κρατήρες, με αυτόν που βρίσκεται στην Καμμένη Χώρα - η έκρηξη του οποίου χρονολογείται μεταξύ 276 και 239 π.Χ.- να έχει και την πιο έντονη δραστηριότητα. Ο κρατήρας βρίσκεται πάνω στην κορυφή Κώνος σε ύψος 425 μέτρων, έχει βάθος περίπου πενήντα μέτρα και διάμετρο εκατό μέτρα.

Το... ανήσυχο ηφαίστειο Σουσάκι
Εβδομήντα χιλιόμετρα από την Αθήνα στους Αγίους Θεοδώρους Κορινθίας, βρίσκεται το ηφαίστειο Σουσάκι, η δραστηριότητα του οποίου σύμφωνα με απόψεις των επιστημόνων, πραγματοποιήθηκε πριν από 2,7 εκατομμύρια χρόνια και στην συνέχεια εκδηλώθηκε μεταηφαιστειακή ενεργητικότητα, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με την εκπομπή ατμίδων. Ο όγκος του ηφαιστείου ύψους 180 μέτρων, αποτελείται από εντυπωσιακά πετρώματα και μπορεί να μην συγκαταλέγεται στα μεγαλύτερα ηφαίστεια της Ελλάδας, αλλά το γεγονός ότι παραμένει... ανήσυχο έχει συγκεντρώσει το ενδιαφέρον των επιστημόνων. Η οσμή του θείου είναι έντονη στις γύρω περιοχές, ενώ η θερμοκρασία στην οποία απελευθερώνεται από ρήγματα του εδάφους το διοξείδιο του άνθρακα είναι 42 βαθμοί Κελσίου. Μέχρι σήμερα το ηφαίστειο θεωρείται ανενεργό, αλλά η έντονη σεισμική δραστηριότητα του 1997 προκάλεσε την άνοδο του μάγματος.

Άλλα ηφαίστεια στην Ελλάδα:
Βόρεια Εύβοια: Πολλά και μικρά ηφαίστεια (Μαλιακός κόλπος, Παγασητικός, Κολπίσκος Αγίου Γεωργίου, Όριο, Μετόχι, Λυχάδα, Οξύλιθος και αλλού).
Σκύρος: Ηφαίστειο Μπάρες και νησίδες Ψαθούρας, Ψαθουροπούλας.
Χίος: Περιοχή Αντιστρόβιλα και Εμπορικού.
Θήβα: Μεταξύ Βελεστίνου και Αλμυρού.
Έβρος: Περιοχή Φερρών-Σαππών. Πολλά μικρά ηφαίστεια.
Έδεσσα: Περιοχή Αλμωπίας, πολλά και μικρά ηφαίστεια.

Νικόλας Γεωργιακώδης

Πηγές: www.e-telescope.gr, Wikipedia.org, ethnos.gr, www.newspaper.gr