Ρόαλντ Νταλ: Ένας Μεγάλος Φιλικός Αεροπόρος

της Ηρώς Κουνάδη

Στο Μπάκινγκχαμσαϊρ της Αγγλίας, υπάρχει μια λευκή καλύβα με κίτρινη πόρτα. Στο ξύλινο γραφείο που βλέπεις με το που ανοίγεις την πόρτα της, φιγουράρουν τα πιο παράξενα αντικείμενα: Ένα τμήμα σπονδυλικής στήλης, μια μπαλίτσα από αλουμινόχαρτο, μια γιγάντια ασπιρίνη από πηλό, μια πέτρα που περιέχει οπάλιο, ένα αεροπλανάκι και μια κεφαλή μηριαίου οστού. Έχουν μείνει εκεί, ανέγγιχτα από το 1990, πλάι στις γόπες που ξεχειλίζουν το τασάκι και τη σκόνη που συσσωρεύεται στην πράσινη τσόχα του ασυνήθιστα κεκλιμένου γραφείου. Αν τύχει να ανοίξεις την κίτρινη πόρτα και να κρυφοκοιτάξεις μέσα, θα σχηματίσεις την εντύπωση ότι ο συγγραφέας της Ματίλντα, του Μεγάλου Φιλικού Γίγαντα και του Τσάρλι με το Εργοστάσιο Σοκολάτας έχει πεταχτεί κάπου εδώ κοντά, και θα γυρίσει όπου να ’ναι.

Ένας παραμυθάς στα σύννεφα

Ο Ρόαλντ Νταλ γεννήθηκε από Νορβηγούς γονείς στο Κάρντιφ της Ουαλίας, στις 13 Σεπτεμβρίου του 1916. Σπούδασε στην Αγγλία, όπου πέρασε και το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τον βρήκε στην Κένυα, απ’ όπου έφυγε για την Αίγυπτο, με σκοπό να καταταγεί και να υπηρετήσει στην Βρετανική Αεροπορία. Συμμετείχε με τη ΡΑΦ στην μάχη των Αθηνών, τον Απρίλιο του 1941, και τερμάτισε τον πόλεμο με τον βαθμό του Επισμηναγού και την κατακύρωση πέντε βεβαιωμένων καταρρίψεων , τριών στην Ελλάδα και δύο στη Μέση Ανατολή.

Ένας από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του 20ου αιώνα, όπως το έθεσαν οι Times, ο Ρόαλντ Νταλ θεωρούσε μεγαλύτερη αρετή του το ότι δεν ήταν ποτέ ικανοποιημένος με ό,τι έκανε, και ορκιζόταν πως μπορούσε να θυμηθεί ακριβώς πώς ένιωθε και τι σκεφτόταν όταν ήταν παιδί –εξ ου, προφανώς, και η τεράστια επιτυχία που γνώρισαν τα παιδικά βιβλία του, σε αντίθεση με τα περισσότερα μυθιστορήματά του που απευθύνονταν σε ενήλικες.

Από τα Γκρέμλινς… στη Ματίλντα

Λίγοι ξέρουν πως ο Ρόαλντ Νταλ ήταν ο δημιουργός των Γκρέμλινς. Τα συμπαθέστατα τερατάκια που έκανε διάσημα ο Στίβεν Σπίλμπεργκ, τέσσερις δεκαετίες αργότερα, ήταν οι πρωταγωνιστές του πρώτου του παιδικού βιβλίου, του ομώνυμου Gremlins, που γράφτηκε το μακρινό 1943. Η πλοκή, βέβαια, και η ιστορία άλλαξε αρκετά στην ταινία του Σπίλμπεργκ, αφού στην αρχική υπόθεση τα Γκρέμλινς ήταν τερατάκια που τρύπωναν στα αεροσκάφη της ΡΑΦ και έκαναν ζημιές.

Ακολούθησαν ο Τζέιμς και το Γιγάντιο Ροδάκινο (το 1961), που επίσης γυρίστηκε ταινία το 1996 και ο Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας (το 1964) που έχει μεταφερθεί στην μεγάλη οθόνη σε δύο εκδοχές, η τελευταία διά χειρός Τιμ Μπάρτον και με πρωταγωνιστή –ποιον άλλο;– τον Τζόνι Ντεπ στο ρόλο του Γουίλι Γουόνκα, του εκκεντρικού μεγιστάνα με το εργοστάσιο σοκολάτας. Ο ίδιος ο Ρόαλντ Νταλ είχε δηλώσει απογοητευμένος από την πρώτη κινηματογραφική μεταφορά του Τσάρλι, το 1971, και είχε δηλώσει πως όσο ζούσε δεν θα έδινε την άδεια για άλλες κινηματογραφικές μεταφορές της ιστορίας.

Εκτός από τον Τσάρλι και το Εργοστάσιο Σοκολάτας, στα βιβλία του που μεταφράστηκαν σε εκατοντάδες γλώσσες περιλαμβάνονται ο Φανταστικός κύριος Φοξ, ο Μεγάλος Φιλικός Γίγαντας, οι Μάγισσες και η εξαιρετικά επιτυχημένη –και πολυαγαπημένη– Ματίλντα που έγινε επίσης ταινία το 1996, με τον Ντάνι ντε Βίτο.

Κάποια από τα μυθιστορήματα που έγραψε στην «ενήλικη περίοδο» του έργου του έγιναν σενάρια για την σειρά Ζώνη του Λυκόφωτος, ενώ δύο εξ αυτών, ο Άνθρωπος από τον Νότο, και η διασκευή του στην Τζεϊμσμποντική ιστορία του Ίαν Φλέμινγκ «Ζεις μονάχα δυο φορές» γυρίστηκαν ταινίες.

Το σκοτεινό, μάλλον ενήλικο, χιούμορ του, η ζωηρή του φαντασία και τα στοιχεία των παραμυθιών που μπλέκονται απροσδόκητα με την καθημερινότητα των σύγχρονων παιδιών ήταν μερικά από τα μυστικά της επιτυχημένης συνταγής του. Άλλωστε, όπως έλεγε ο ίδιος, «μπορείς να γράψεις οτιδήποτε για παιδιά, αρκεί να έχεις χιούμορ».

Και η αγάπη για τα παιδιά συνεχίζεται…

Ο Ρόαλντ Νταλ έζησε μέχρι τα 74 χρόνια του στο Μπάκινγκχαμσαϊρ της Αγγλίας, αρχικά με την βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιό Πατρίσια Νιλ, με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά, και εν συνεχεία με την κατά είκοσι χρόνια μικρότερή του Φελίσιτι ντ' Αμπρώ Κρόσλαντ. Πέθανε από μυελοδυσπλαστικό σύνδρομο στις 23 Νοεμβρίου του 1990, αφήνοντας πίσω του, εκτός από χιλιάδες σελίδες υπέροχων ιστοριών, μια λευκή καλύβα με κίτρινη πόρτα και έναν φιλανθρωπικό οργανισμό για παιδιά που πάσχουν από σοβαρές και ανίατες ασθένειες.

Το όνομά του κοσμεί, μεταξύ άλλων, μια πλατεία στο Κάρντιφ, ένα μουσείο που στεγάζεται στη λευκή καλύβα όπου έγραφε τα βιβλία του, και τον τίτλο ενός βραβείου που δίνεται κάθε χρόνο στο καλύτερο χιουμοριστικό παιδικό βιβλίο στην Βρετανία. Η μέρα των γενεθλίων του, 13η Σεπτεμβρίου, γιορτάζεται ως Ημέρα Ρόαλντ Νταλ στην Βρετανία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική.