Είδαμε τη Νίκη στο Κέντρο Πολιτισμού Ελληνικός Κόσμος

της Ιωάννας Μπλάτσου

Η μεγάλη διάρκεια της παράστασης (4 ώρες με το διάλειμμα) μπορεί να ακουστεί αποτρεπτική για αρκετούς θεατές, όμως το ίδιο το παραστασιακό αποτέλεσμα δικαιώνει –και με το παραπάνω- την πολύωρη παρακολούθηση, καθώς ο Σταμάτης Φασουλής και ο Γιώργος Λύρας έχουν κάνει μια πολύ καλή και σφιχτοδεμένη διασκευή της συναρπαστικής πλοκής του ομώνυμου ευπώλητου μυθιστορήματος του Χρήστου Χωμενίδη.

Το έργο

Η Νίκη Αρμάου φεύγει από τη ζωή το 2008 σε ώριμη ηλικία. Αμέσως μετά τον θάνατό της -απελευθερωμένη από το θνητό σαρκίο της- υπερίπταται, ταξιδεύει στον χώρο και στον χρόνο και ξαναβλέπει τη ζωή της ολόκληρη σαν μια ταινία ή σαν πελώρια τοιχογραφία εποχής.

Η ιστορία ξεκινά δύο γενιές πίσω, στις αρχές του 20ου αιώνα. Η Μικρασιατική Καταστροφή το 1922, η Δικτατορία του Μεταξά το 1936, η κήρυξη του Ελληνοϊταλικού Πολέμου το 1940, η Γερμανική Κατοχή από το 1941 έως το 1944, ο Εμφύλιος Πόλεμος από το 1946 έως το 1949, τα Δεκεμβριανά το 1944, η Συμφωνία της Βάρκιζας το 1945, οι δίκες των δωσίλογων από το 1944 έως το 1949, ο ρόλος του Κομμουνιστικού Κόμματος στις πολιτικές εξελίξεις, όλη η σύγχρονη ελληνική ιστορία λειτουργεί ως πολιτικό φόντο στις μυθιστορηματικές περιπέτειες της οικογένειας της Νίκης Αρμάου. Και ο έρωτας. Αυτός ο μέγας ρυθμιστής του βίου που ωθεί την Νίκη να κάνει τη δική της επανάσταση και να διεκδικήσει ό,τι στέρησε η ζωή από τους προγόνους της.

Η παράσταση

Ο Σταμάτης Φασουλής, έχοντας στα χέρια του μια άκρως λειτουργική και προσεγμένη διασκευή, συνέθεσε το tableau vivant της μυθιστορηματικής ζωής της Νίκης και της οικογένειάς της σε μια κινηματογραφικών ρυθμών ρέουσα παράσταση, με γρήγορες εναλλαγές σκηνών, προσώπων, γεγονότων και ιστορικών περιόδων. Ενδεχομένως, σε ορισμένες σκηνές θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί κάποιες μελό και γραφικές υπερβολές, αλλά είναι τέτοιοι οι ρυθμοί της παράστασης και τόσο συναρπαστική η ιστορία που αφηγείται, που γρήγορα ο θεατής έχει βρεθεί σε άλλη συνθήκη αφήγησης, χωρίς πια να τον βαραίνουν οι αχρείαστοι σκηνοθετισμοί.

Το έτερο συστατικό της επιτυχίας της «Νίκης» είναι φυσικά οι ερμηνείες της Φιλαρέτης Κομνηνού, στο ρόλο της αφηγήτριας Νίκης, και της Μίρκας Παπακωνσταντίνου στον εμβληματικό ρόλο της γιαγιάς Σεβαστής. Η Φιλαρέτη Κομνηνού, ως αφηγήτρια, ουσιαστικά «σκηνοθετεί» κάθε βράδυ την παράσταση, καθώς είναι αυτή που δίνει τον ρυθμό σε όλους τους συναδέλφους της, καθορίζει τη ροή της παράστασης, παίζει και συμμαχεί με το κοινό κάνοντάς μας συνένοχους στη γοητευτική αφήγησή της, παρασύροντάς μας στους δαιδάλους της ιστορίας της, άλλοτε με τρόπο ανάλαφρο και παιχνιδιάρικο, άλλοτε με τρόπο στοχαστικό και μελαγχολικό.

Πολύ καλοί επίσης η Ευαγγελία Μουμούρη (θεία Μαρκέλλα), ο Στέλιος Μάινας (Αντώνης Αρμάος), ο Κίμων Κουρής (Νίκος), η Ευγενία Δημητροπούλου (νεαρή Νίκη), ο Αλέξανδρος Καλπακίδης (Μπογδάνος), η Νεκταρία Γιαννουδάκη, ο Κωνσταντίνος Μαγκλάρας και ο Κώστας Φαλελάκης.