Επτά ταινίες – παραδείγματα επιδραστικού σινεμά, που αποδεικνύουν ότι η τέχνη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
Παλαιότερο των 360 ημερών
Μπορεί η Τέχνη να αλλάξει τον κόσμο; Αυτή η ερώτηση σηκώνει μεγάλες συζητήσεις και αναλύσεις, αλλά έξι ταινίες του 20ου αιώνα δίνουν τη δική τους – καταφατική – απάντηση. Το σινεμά, στη συγκεκριμένη περίπτωση, μπορεί. Είτε λίγο, είτε πολύ. Είτε ξεσηκώνοντας ολόκληρους λαούς, είτε αλλάζοντας την οπτική της κοινής γνώμης πάνω σε σημαντικά ζητήματα της ανθρωπότητας. Σε κάθε περίπτωση, μετά την προβολή των παρακάτω ταινιών… κάτι άλλαξε.
Φιλαδέλφεια
Είναι εξαιρετικά δύσκολο σήμερα να φανταστεί κανείς την περιθωριοποίηση που υπέστησαν άνθρωποι οι οποίοι έπασχαν από AIDS την δεκαετία του ’80, τα πρώτα δηλαδή χρόνια που εμφανίστηκε ο ιός HIV. Ήταν μια εποχή που η κοινή γνώμη των ΗΠΑ είχε δηλώσει κατά πλειοψηφία ότι οι πάσχοντες θα πρέπει να τεθούν σε καραντίνα ή να τοποθετηθούν επάνω τους σύμβολα με τατουάζ για να ξεχωρίζουν από τον «κανονικό» πληθυσμό. Κι ύστερα ήρθε η ταινία «Φιλαδέλφεια» το 1993, με την ιστορία ενός ομοφυλόφιλου δικηγόρου που απολύεται από την εταιρία του λόγω της ασθένειας. Ήταν η πρώτη φορά που το Χόλιγουντ «έπαιρνε θέση» ενάντια στην ομοφοβία και την κατακραυγή ενάντια σε όσους πάσχουν από AIDS και κατάφερε να κάνει το κοινό να δει από άλλη οπτική το ζήτημα. Ή έστω να μιλήσει για αυτό το ως τότε ζήτημα-ταμπού, που όλοι απέφευγαν όπως ο διάολος το λιβάνι.
Η Μάχη του Αλγερίου
Ένα αριστούργημα του 1966 που συχνά-πυκνά προβάλλεται και στις ελληνικές αίθουσες ή στα θερινά σινεμά ως επανέκδοση, η «Μάχη του Αλγερίου» μιλά για την επανάσταση της Αλγερίας την δεκαετία του ’50 ενάντια στους γάλλους αποικιοκράτες. Η ταινία εκείνη την εποχή απαγορεύτηκε στη Γαλλία, αλλά την δεκαετία που ακολούθησε, άρχισαν πολλοί αγώνες ανεξαρτητοποίησης ανά τον κόσμο. Μάλιστα, οι άνθρωποι του IRA και οι Μαύροι Πάνθηρες εφάρμοσαν στους αγώνες τους τακτικές που είδαν στην συγκεκριμένη ταινία – πρότυπο αστικού αντάρτικου. Επιπλέον, σήμερα χρησιμοποιείται σαν διδακτικό υλικό σε διπλωματικά σώματα και γραφεία εξωτερικής πολιτικής – λέγεται πως το 2003 προβλήθηκε στο Πεντάγωνο σαν ένα παράδειγμα προς μελέτη μετά τα προβλήματα των Αμερικανών στο Ιράκ.
Η δύναμη της θέλησης
Υπάρχουν ταινίες που αλλάζουν τον κόσμο (ή έστω ένα κομμάτι του) προς το καλύτερο. Και υπάρχουν και εκείνες που τον αλλάζουν προς το πιο επικίνδυνο. Όπως αυτό εδώ το κλασικό παράδειγμα προπαγανδιστικού φιλμ της Λένι Ρίφενσταλ, παραγγελία του Χίτλερ. Αποτελεί στην ουσία ένα ντοκιμαντέρ για το συνέδριο του Ναζιστικού Κόμματος του 1934 και αποθεώνει την ηγέτη του κόμματος με προσεκτικό μοντάζ, που έπεισε τους Γερμανούς ότι ο Χίτλερ είναι ο Μεσσίας τους, ότι απολαμβάνει καθολικής αναγνώρισης και τους ώθησε να στηρίξουν το Γ’ Ράιχ.
Η Γέννηση ενός Έθνους
Ανάλογη περίπτωση συναντάμε σε ένα από τα πρώτα σημαντικά μεγάλου μήκους έργα του 21ου αιώνα. Ο Γκρίφιθ αξιοποιεί νέες τεχνικές της (φρέσκιας την δεκαετία του 1900) τέχνης του κινηματογράφου για να διηγηθεί κομμάτια της αμερικανικής Ιστορίας από τον εμφύλιο ως την δολοφονία του Λίνκολν και την ίδρυση της Ku Klux Klan. Με σκηνές όπως τη στυγνή απόπειρα δολοφονίας μιας λευκής οικογένειας από μαύρους στρατιώτες και τα «παλικάρια» της Ku Klux Klan να τους αποτρέπουν, η ταινία θεωρείται από τις πιο αποτελεσματικές προπαγάνδες για την διαμόρφωση ενός έθνους και μιας γενιάς ρατσιστών.
Repentance
Το 1984, κυκλοφόρησε στη Γεωργία μία ταινία, στην οποία πρωταγωνιστούσε ένας δικτάτορας – κάτι ανάμεσα σε Στάλιν και Χίτλερ – ο οποίος πεθαίνει. Στη συνέχεια, μία γυναίκα σκάβει συνεχώς τον τάφο του και τον κρεμά σε ένα δέντρο, για να μην ξεχάσει κανείς τα εγκλήματά του. Ο τότε Πρόεδρος της Γεωργίας είδε την ταινία, την πρότεινε στον Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, και εκείνος την πρόβαλε σε ολόκληρη την Σοβιετική Ένωση, σαν εξαιρετική παραβολή για τα εγκλήματα του παρελθόντος που πρέπει να διορθωθούν. Κάπως έτσι, αυτές οι προβολές έβαλαν το δικό τους λιθαράκι να διαμορφωθεί και να εδραιωθεί η ιδέα του κινήματος της Περεστρόικα.
A short film about killing
Αυτή η πολωνική ταινία του 1988 αποτελεί ακόμη ένα παράδειγμα ότι η τέχνη μπορεί να ταρακουνήσει την κοινή γνώμη και να επιφέρει πολιτειακές αλλαγές. Ήταν χάρη στις αποτροπιαστικές και άκρως ωμές και αληθοφανείς σκηνές της εκτέλεσης ενός κρατουμένου, διά χειρός Κισλόφσκι, που ο λαός απαίτησε την κατάργηση της θανατικής ποινής στη χώρα. Στην ταινία, ένας νεαρός σκοτώνει βίαια έναν ταξιτζή, ενώ ανακαλύπτουμε πως χρόνια πριν, είχε προκαλέσει και τον θάνατο της αδερφής του. Το δικαστήριο τον καταδικάζει σε θάνατο, και η σκηνή της κρεμάλας υπήρξε τόσο ρεαλιστική και εφιαλτική που προκάλεσε την άμεση αντίδραση των θεατών.
A girl in the river
Το πιο πρόσφατο παράδειγμα ότι το σινεμά μπορεί να αφυπνίσει ακόμη και κυβερνήσεις είναι το βραβευμένο με Όσκαρ την περασμένη χρονιά ντοκιμαντέρ της Sharmeen Obaid-Chinoy, που διηγήθηκε την ιστορία μίας νεαρής Πακιστανής την οποία προσπάθησε να δολοφονήσει ο ίδιος της ο πατέρας. Πρόκειται για κλασική περίπτωση «φόνου τιμής», στους οποίους οφείλονται 5.000 θάνατοι κάθε χρόνο στο Πακιστάν. Το έγκλημα της κοπέλας; Αγάπησε τον «λάθος άνθρωπο». Η κοπέλα κατάφερε να γλιτώσει από τον θάνατο και έγινε το κεντρικό πρόσωπο αυτής της βραβευμένης ταινίας. Μάλιστα, η σκηνοθέτης δήλωσε συγκινημένη κατά την διάρκεια της απονομής απί το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός της χώρας είδε την ταινία και αποφάσισε να αλλάξει εσπευσμένα την νομοθεσία σχετικά με τους φόνους τιμής.
Όλες οι Ταινίες
100 χρόνια από τον Οδυσσέα
Ντοκιμαντέρ
24ο Φεστιβάλ Γαλλόφωνου Κινηματογράφου Ελλάδος
Κωμωδία
8ο Beyond Borders
Ντοκιμαντέρ
A.I. Τεχνιτή νοημοσύνη
Περιπέτεια
Allonsanfan
Δράμα
Animal
Δράμα
Baghead:Η μάγισσα των νεκρών
Τρόμου
Dune: Μέρος δεύτερο
Δράσης
Ennio - The maestro
Ντοκιμαντέρ
Kung Fu Panda 4 (με υπότιτλους)
Δράσης
Kung Fu Panda 4 (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Madame Web
Δράσης
Minore
Φαντασίας
Poor Things
Κωμωδία
Take a Trip
Ντοκιμαντέρ
The Fabelmans
-
Tranzit
Δράμα
Αγέλη προβάτων
Αστυνομική
Αγία Έμυ
Δράμα
Αγνωστοι μεταξύ μας
Φαντασίας
Αγώνας για τη δόξα
Δράμα
Αδέσποτα κορμιά
Ντοκιμαντέρ
Άκουσέ με
Δράμα
Ανατομία μιας πτώσης
Αστυνομική
Απόφαση φυγής
Αστυνομική
Αργοναύτες: Η οργή του Ποσειδώνα (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Ασπιλη
Τρόμου
Βαγόνι αριθμός 6
Δράμα
Γάτες στο μουσείο (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Γκοτζίλα x Κονγκ: Η νέα αυτοκρατορία
Δράσης
Διάκος, ο ηρωομάρτυρας
Ιστορική
Εγώ, καπετάνιος
Δράμα
Ενα ταξίδι για πάπιες (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Εξέλιξη
Κωμωδία
Ευχή (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Ζώνη ενδιαφέροντος
Δράμα
Η αδελφότητα της καπνιστής σάουνας
Ντοκιμαντέρ
Η Αφρίν στον καιρό της πλημμύρας
Ντοκιμαντέρ
Η κρυφή γοητεία της μπουρζουαζίας
Κωμωδία
Η κυρία με το σκυλάκι
Δράμα
Η τελευταία παμπ
Δράμα
Η Χίμαιρα
Περιπέτεια
Κάποια μέρα θα πούμε τα πάντα ο ένας στον άλλο
Δράμα
Κούκλες της Δρέσδης
Δράμα
Λατρεύω να σε μισώ
Κωμωδία
Μάμα Γκλόρια
Δράμα
Ματωμένος δεσμός
Δράσης
Μαύρος κότσιφας-Μάυρο βατόμουρο
Δράμα
Μην περιμένετε και πολλά από το τέλος του κόσμου
Κωμωδία
Μυστήριο στη φάρμα των ζώων (μεταγλωττισμένη)
Κιν. σχέδια
Ξερά χόρτα
Δράμα
Ο άγνωστος
Αστυνομική
Ο Διάβολος δεν υπάρχει
Δράμα
Ο Λένιν το 1918
Δράμα
Ο μάγειρας, ο κλέφτης, η γυναίκα του και ο εραστής της
Αστυνομική
Ο μικρός Νικόλας: Τι περιμένουμε για να είμαστε ευτυχισμένοι; (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Ο χειρότερος άνθρωπος στον κόσμο
Κωμωδία
Οι άποικοι
Αστυνομική
Οι ευχούληδες 3:Μαζί για μπάντα (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Οι οργανοποιοί των Εξαρχείων
Ντοκιμαντέρ
Οι περιπέτειες του επιθεωρητή Σαν (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Οπενχάιμερ
Δράμα
Περασμένες ζωές
Δράμα
Πεσμένα φύλλα
Κωμωδία
Σκύλος & Γάτα: μια τρελή καταδίωξη (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Στη φωτιά
Δράμα
Στο γραφείο καθηγητών
Δράμα
Στο ποταμόπλοιο
Ντοκιμαντέρ
Συνάδελφοι ηρωικοί οικοδόμοι
Ντοκιμαντέρ
Τα παιδιά του χειμώνα
Κωμωδία
Το αγόρι και ο ερωδιός
Περιπέτεια
Το αγόρι του Θεού
Δράμα
Το αλάνι
Κωμωδία
Το γεγονός
Δράμα
Το κουρδιστό πορτοκάλι
Επ. Φαντασίας
Το μπλε καφτάνι
Δράμα
Το νέο αγόρι
Φαντασίας
Το χρέος του εκτελεστή
Θρίλερ
Τρία τραγούδια για τον Λένιν
Ντοκιμαντέρ
Υπέροχες μέρες
Δράμα
Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή
Περιπέτεια
100 Years of Ulysses
Ντοκιμαντέρ
24th Greek French Film Festival
Κωμωδία
8ο Beyond Borders
Ντοκιμαντέρ
A Clockwork Orange
Επ. Φαντασίας
A Mystery on the Cattle Hill Express (dubbed)
Κιν. σχέδια
A.I. Artificial Intelligence
Περιπέτεια
About Dry Grasses
Δράμα
All of Us Strangers
Φαντασίας
Allonsanfan
Δράμα
Ama Gloria
Δράμα
Anatomy of a Fall
Αστυνομική
Animal
Δράμα
Anyone But You
Κωμωδία
Baghead
Τρόμου
Blackbird Blackbird Blackberry
Δράμα
Cats in the Museum (dubbed)
Περιπέτεια
Chien et chat (dubbed)
Περιπέτεια
Compartment Number 6
Δράμα
Decision to Leave
Αστυνομική
Diakos, the hero-martyr
Ιστορική
Do Not Expect Too Much from the End of the World
Κωμωδία
Dolls of Dresden
Δράμα
Dune: Part Two
Δράσης
Ennio
Ντοκιμαντέρ
Evil Does Not Exist
Δράμα
Fallen Leaves
Κωμωδία
Fellow heroic builders
Ντοκιμαντέρ
Godzilla x Kong: The New Empire
Δράσης
Holy Emy
Δράμα
Immaculate
Τρόμου
Inspector Sun & The Curse Of The Black Widow (dubbed)
Κωμωδία
Io Capitano
Δράμα
Knox Goes Away
Θρίλερ
Kung Fu Panda 4 (Dubbed)
Δράσης
Kung Fu Panda 4 (subbed)
Δράσης
L' evenement
Δράμα
La Chimera
Περιπέτεια
Le petit Nicolas: Qu'est-ce qu'on attend pour etre heureux? (dubbed)