Το μικρό αριστούργημα του Ζακ Οντιάρ που βραβεύτηκε φέτος με τον Χρυσό Φοίνικα, βγαίνει αυτή την εβδομάδα στις ελληνικές αίθουσες.
Παλαιότερο των 360 ημερών
του Λουκά Τσουκνίδα
Ο Ζακ Οντιάρ, ένας απ' τους πιο ενδιαφέροντες σύγχρονους γάλλους σκηνοθέτες, αποχαιρέτησε το τελευταίο Φεστιβάλ των Κανών ως ένας αναπάντεχος νικητής. Το “Dheepan”, η εξιστόρηση των πρώτων μηνών της ζωής μιας νεόκοπης οικογένειας προσφύγων απ' τη Σρι-Λάνκα στο Παρίσι, μας φέρνει δίπλα σε μερικές πραγματικότητες που έχουν να κάνουν με την προσφυγική εμπειρία, οι οποίες συχνά παραβλέπονται. Το κάνει εξαιρετικά από κινηματογραφικής άποψης, χωρίς δε να κινδυνολογεί, και σκιαγραφόντας ανθρώπους πάνω απ' όλα αντί για “τ' αγαπημένα μας” σχήματα...
Η υπόθεση
Με το τέλος του αιματηρού εμφυλίου στη Σρι-Λάνκα, ένας άνδρας, πρώην αντάρτης, παίρνει την ταυτότητα ενός νεκρού πολίτη και φυγαδεύεται στη Γαλλία μαζί με μια ανύπαντρη κοπέλα κι ένα ορφανό κορίτσι. Ως οικογένεια προσφύγων πια, τους παρέχεται άσυλο, στέγη και δουλειά στις παρυφές του Παρισιού. Εκεί, θα προσπαθήσουν να επιβιώσουν, ερχόμενοι αντιμέτωποι με το νέο τους περιβάλλον, την πλαστή τους ταυτότητα και το σκοτεινό τους παρελθόν...
Η κριτική
Στο αριστουργηματικό “Un Prophete”, ο Ζακ Οντιάρ μας αφηγήθηκε την πορεία ενός φτωχού γαλλοάραβα, αποκομμένου απ' όσα συγκροτούν την ταυτότητα της καταγωγής του, προς την καταξίωσή του στον κόσμο του οργανωμένου εγκλήματος. Ο κεντρικός του χαρακτήρας, σχεδόν λευκό χαρτί αρχικά, μαθαίνει να ελίσσεται μεταξύ της αραβικής και της γαλλικής του υπόστασης κατά βούληση και με γνώμονα το συμφέρον και την ανέλιξή του, η οποία, προφανώς, ταυτίζεται και με την ίδια του την επιβίωση. Ο άνθρωπος χωρίς παρελθόν του Οντιάρ έρχεται απ' τα κάτω και, χωρίς ενδοιασμούς, χτίζει το μέλλον του επάνω σε όσα του μαθαίνει “ο δρόμος”, τον οποίο χαράσσει πάντα προς όπου δεν υπάρχει αδιέξοδο ή ταβάνι.
Στο “Dheepan” ο ομώνυμος χαρακτήρας ζει και πεθαίνει, σχεδόν, με σημαία την Ταμίλ καταγωγή του. Η ήττα στον εμφύλιο, βαριά, μα όχι βαρύτερη απ' το χαμό των δικών του ανθρώπων, τον βάζει σε πορεία επιβίωσης κι έτσι βρίσκεται σε μια άλλη χώρα, μαζί με την ουρανοκατέβατη οικογένειά του που μετά βίας μπορεί να ονομάσει. Με μια νέα ταυτότητα και νέα, ακίνδυνη καταγωγή, ακολουθεί την πεπατημένη και αναλαμβάνει επιστάτης σε ένα παρηκμασμένο συγκρότημα κατοικιών, στο περιθώριο του Παρισιού. Η κόρη του γράφεται στο σχολείο και η γυναίκα του αναλαμβάνει να φροντίζει έναν γέρο με άνοια, θείο του τοπικού αρχιεμπόρου ναρκωτικών, στο απέναντι κτίριο.
Τον ρόλο του Ντίπαν, ερμηνεύει ο Αντονιτάσαν Τζεσουτάσαν, ένας τύπος που πολέμησε με τους Ταμίλ ως έφηβος, πριν φύγει κακήν κακώς από τη χώρα για να βρεθεί μετά κόπων και βασάνων στην Γαλλία, όπου, εκτός από εργάτης-μετανάστης, έγινε πολιτικός ακτιβιστής, συγγραφέας και ηθοποιός. Αναμενόμενα, αν και η πορεία του διαφέρει αρκετά από αυτή του ήρωα, ο Τζεσουτάσαν αντλεί απ' την προσωπική του εμπειρία για ν' αποδώσει με πειστικότητα το εσωτερικό δράμα του Ντιπάν, καθώς αυτός είναι αναγκασμένος να “ζήσει” μία άλλη οικογένεια προτού καλά καλά να 'χει θρηνήσει τη δική του. Σταδιακά δε, μοιάζει αναγκασμένος και να την αγαπήσει, αφού τίποτε και κανέναν άλλο δεν έχει πια στον κόσμο, είτε εδώ είτε πίσω. Θα έλεγα, λοιπόν, ότι ο “γαλλοσριλανκανός” γίνεται εν τέλει συνδημιουργός με τον Οντιάρ και μαζί πλάθουν έναν άνθρωπο που, παρά το αμφιλεγόμενο παρελθόν του, δε μοιάζει και τόσο διαφορετικός από εμάς.
Ο Ντίπαν δεν ξέρει καλά καλά τη γλώσσα, προσαρμόζεται όμως, δουλεύει σκληρά, βγαίνει οριακά νικητής απ' την πάλη με τις μνήμες και τ' απωθημένα του, φτιάχνει μόνος του ό,τι χρειάζεται η οικογένειά του ή οι ένοικοι και, κάποια στιγμή, παίρνει στα χέρια του και την ασφάλεια του κτιρίου, απωθώντας τους ναρκεμπόρους που λυμαίνονται την περιοχή κι αλληλοσκοτώνονται μέρα μεσημέρι. Την ίδια στιγμή, η γλυκύτατη Γιαλίνι δίνει το δικό της αγώνα να προσαρμοστεί στη νέα της ζωή, τώρα που από νεαρό κορίτσι έγινε ξαφνικά μητέρα μιας, σχεδόν, έφηβης. Μαζί τους και η μικρή Ιλαγιάλ, χαρούμενη ίσως που από ορφανή βρέθηκε με μπαμπά και μαμά, αναγκασμένη όμως κι εκείνη να προσαρμοστεί σε μια πραγματικότητα που ακόμη διαμορφώνεται.
Ο Οντιάρ, αν και παραμελεί τελικά τη μικρή, καταφέρνει μια αξιοσημείωτη ισορροπία στη σκιαγράφηση των δύο ενηλίκων, δύο ανθρώπων που όχι μόνο δε γνωρίζονται καλά, αλλά έρχονται και από δύο πολύ διαφορετικές πλευρές του πολέμου. Αν και ο Ντίπαν είναι ο ήρωας του τίτλου, η Γιαλίνι παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αφύπνιση του “πολεμιστή”, αλλά και του “οικογενειάρχη”, του ανθρώπου που βρίσκει μια δεύτερη ευκαιρία να προστατεύσει αυτούς που έδεσαν τη ζωή τους με τη δική του. Αρνητική στην αρχή, διστακτική μα και τρυφερή στη συνέχεια, φλερτάροντας πάντα με τις ταλαντεύσεις της ηλικίας και της φιλελευθερίας της, η νεόκοπη σύζυγος δείχνει να περιμένει τη στιγμή που ο Ντίπαν θα αποδεχτεί την κοινή μοίρα τους ώστε να την αποδεχτεί κι εκείνη.
Η σκηνοθεσία εξαιρετική, απ' τις πρώτες στιγμές έως το παραληρηματικό τέλος που, αν και σε πολλούς φάνηκε υπερβολικό ή παράταιρο, λειτουργεί άψογα ως αυτόματη ανάκληση της προσωπικής εμπειρίας του ήρωα. Βλέπουμε μπροστά μας τον εμφύλιο όπως τον έχει βιώσει ο Ντίπαν και όπως τον ξαναβιώνει, ίσως, κάθε μέρα ή νύχτα μέσα στο κεφάλι του. Ο πόλεμος φτιάχνει θηρία, τα οποία δεν ξέρει κανείς πότε μπορεί να βγουν προς τα έξω. Η παρουσία ένοπλων τραμπούκων, οι πυροβολισμοί, ο κίνδυνος για τα αγαπημένα πρόσωπα είναι οι καταλύτες και καμία σχέση δεν έχει το σενάριο του Οντιάρ με ταινίες εκδίκησης δεύτερης διαλογής.
Το “Dheepan” είναι μια πολύ καλή ταινία.
Βγαίνουν ακόμη: Το καλοπαιγμένο, βιογραφικό δράμα “The End of the Tour”, η ταινία φαντασίας “The Tale of Tales”, το “Σύμπτωμα” του Άγγελου Φραντζή, το “The Republic” του Δημήτρη Τζέτζα, η ταινία κινουμένων σχεδίων “Miniscule: Valley of the Lost Ants” και το ντοκιμαντέρ “Dan Georgakas: Επαναστάτης της Διασποράς”.
Όλες οι Ταινίες
100 χρόνια από τον Οδυσσέα
Ντοκιμαντέρ
Back to Black
Δράμα
Demon Slayer: Kimetsu No Yaiba - To the Hashira Training (με υπότιτλους)
Δράσης
Dune: Μέρος δεύτερο
Δράσης
Ghostbusters: Η αυτοκρατορία του πάγου
Περιπέτεια
Kung Fu Panda 4 (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Playtime
Κωμωδία
Shayda
Δράμα
Spy x Family Code: White (με υπότιτλους)
Δράσης
Stop making sense
Ντοκιμαντέρ
Take a Trip
Ντοκιμαντέρ
Top Gun: Maverick
Δράσης
Αγνωστοι μεταξύ μας
Φαντασίας
Αγρια νερά
Θρίλερ
Αμπιγκέιλ
Θρίλερ
Ανατομία μιας πτώσης
Αστυνομική
Αντίλαλος
Ντοκιμαντέρ
Απαγορευμένα παιχνίδια
Κωμωδία
Αρθουρ ο βασιλιάς
Περιπέτεια
Γκάρφιλντ: Γάτος με πέταλα (με υπότιτλους)
Περιπέτεια
Γκάρφιλντ: Γάτος με πέταλα (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Γκοτζίλα x Κονγκ: Η νέα αυτοκρατορία
Δράσης
Δύο δάχτυλα μέλι 2
Κωμωδία
Εμφύλιος πόλεμος
Δράσης
Ενα ταξίδι για πάπιες (μεταγλωττισμένη)
Δράσης
Ένας προφήτης, μα τι προφήτης
Κωμωδία
Ζώνη ενδιαφέροντος
Δράμα
Η αρπαγή
Δράμα
Η κιβωτός του Νώε (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Η Μία και εγώ: Η ταινία (μεταγλωττισμένη)
Περιπέτεια
Η περιπέτεια
Δράμα
Η Χίμαιρα
Περιπέτεια
Λατρεύω να σε μισώ
Κωμωδία
Μάμα Γκλόρια
Δράμα
Μη μου λες ψέματα
Δράμα
Μην ανοίγεις την πόρτα
Φαντασίας
Ο κασκαντέρ
Δράσης
Ο καταδικασμένος
Δράμα
Ο Μύλος και ο σταυρός
Δράμα
Ο Χάρι Πότερ και η Κάμαρα με τα Μυστικά
Δράσης
Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος
Δράσης
Ο χορός των φαντασμάτων (μεταγλωττισμένη)
Κωμωδία
Οι αντίπαλοι
Δράμα
Οι άποικοι
Αστυνομική
Περασμένες ζωές
Δράμα
Πεσμένα φύλλα
Κωμωδία
Προετοιμασίες για να είμαστε μαζί, άγνωστο για πόσο
Δράμα
Σούπερ Μάγκι (μεταγλωττισμένη)
Κιν. σχέδια
Στενές επαφές με τον Διάβολο
Τρόμου
Στην τύχη ο Μπαλταζάρ
Δράμα
Στο ποταμόπλοιο
Ντοκιμαντέρ
Στον ιστό του τρόμου
Τρόμου
Τα μαθήματα της Μπλάγκα
Δράμα
Το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο
Δράμα
Το μπλε καφτάνι
Δράμα
Το χρώμα του ροδιού
Δράμα
Τοτέμ
Δράμα
Υπέροχες μέρες
Δράμα
Χαίρε, Μαρία
Δράμα
Χάος
Κωμωδία
100 Years of Ulysses
Ντοκιμαντέρ
2 Fingers Honey 2
Κωμωδία
Abigail
Θρίλερ
All of Us Strangers
Φαντασίας
Ama Gloria
Δράμα
Anatomy of a Fall
Αστυνομική
Anyone But You
Κωμωδία
Arrete avec tes mensonges
Δράμα
Arthur the King
Περιπέτεια
Au Hasard Balthazar
Δράμα
Back to Black
Δράμα
Blaga's Lessons
Δράμα
Challengers
Δράμα
Civil War
Δράσης
Combat Wombat: Back 2 Back (dubbed)
Κιν. σχέδια
Demon Slayer: Kimetsu No Yaiba - To the Hashira Training (subbed)
Δράσης
Don't Open the Door
Φαντασίας
Dune: Part Two
Δράσης
Fallen Leaves
Κωμωδία
Ghostbusters: Frozen Empire
Περιπέτεια
Godzilla x Kong: The New Empire
Δράσης
Harry Potter and the Chamber of Secrets
Δράσης
Harry Potter and the Philosopher's Stone
Δράσης
Ikiru
Δράμα
Il Vangelo Secondo Matteo
Δράμα
Infested
Τρόμου
Je vous salue, Marie
Δράμα
Jeux interdits
Κωμωδία
Kaos
Κωμωδία
Kung Fu Panda 4 (Dubbed)
Δράσης
L`Avventura
Δράμα
La Chimera
Περιπέτεια
Late Night with the Devil
Τρόμου
Le ravissement
Δράμα
Mia and Me: The Hero of Centopia (dubbed)
Περιπέτεια
Migration (dubbed)
Δράσης
Monty Python's Life of Brian
Κωμωδία
Noah’s Ark (dubbed)
Περιπέτεια
On the Adamant
Ντοκιμαντέρ
Past Lives
Δράμα
Perfect Days
Δράμα
Playtime
Κωμωδία
Preparations to be together for an unknown period of time