Ex Machina: Τίμιο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας

του Λουκά Τσουκνίδα
 
Ο Άλεξ Γκάρλαντ, συγγραφέας και ο άνθρωπος πίσω από μερικά πολύ επιτυχημένα σενάρια, κάθεται για πρώτη φορά στην καρέκλα του σκηνοθέτη για να αποδώσει και οπτικοακουστικά μια δική του ιδέα. Το “Ex Machina” είναι ένα θρίλερ επιστημονικής φαντασίας, καλογυρισμένο και καλοπαιγμένο, που ικανοποιεί τελικά, παρ’ ότι πατάει επάνω σε κλισέ και δεν διαθέτει ιδιαίτερες εκπλήξεις.

Η υπόθεση

Ένας νεαρός προγραμματιστής επιλέγεται απ’ την εταιρεία στην οποία εργάζεται για να περάσει μια βδομάδα σε ένα απoμονωμένο ερευνητικό κέντρο μαζί με τον ιδρυτή της, που τυγχάνει να είναι και διάνοια της πληροφορικής. Αναπάντεχα, ο νεαρός βρίσκει τον εαυτό του να παίρνει μέρος σε ένα τεστ προχωρημένης τεχνητής νοημοσύνης όπου το υποκείμενο είναι μια γοητευτική κοπέλα-ρομπότ ονόματι Άβα, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα του...



Η κριτική

Προφανώς, ο Άλεξ Γκάρλαντ δεν ενδιαφέρεται καθόλου ν’ ανατρέψει τα στερεότυπα κι έτσι για ακόμη μια φορά ο άνδρας εμφανίζεται στο ρόλο του δημιουργού και του μέλους του σύμπαντος που καλείται να αναρωτηθεί και να δώσει απαντήσεις για τα μεγάλα μυστήριά του. Το ανδροειδές είναι φυσικά μια γυναίκα, φτιαγμένη με ιδιαίτερο μεράκι, όσον αφορά τουλάχιστον το πιο εύκολο κομμάτι του εγχειρήματος, εκείνο της εξωτερικής εμφάνισης. Ανάμεσα στον δημιουργό και το δημιούργημά του, τοποθετείται ένας δεύτερος άνδρας, άγουρος και ευάλωτος, επιφορτισμένος με την διαπίστωση της επιτυχίας του πρώτου στην κατασκευή και διαμόρφωση του πρότυπου “τεχνητού ανθρώπου”.

Το “Ex Machina” δεν είναι τόσο μια ταινία επιστημονικής φαντασίας όσο μια ταινία που χρησιμοποιεί την επιστημονική φαντασία ως φόντο. Ο Νέιθαν (η διάνοια της υπόθεσης) ζει μόνος του, απομονωμένος στον επίγειο παράδεισο που επέλεξε για να χτίσει το ερευνητικό του κέντρο με μοναδική παρέα τα δημιουργήματά του και συγκεκριμένα την Κυόκο, μια πανέμορφη ασιάτισα από λάτεξ και οπτικές ίνες που δε μιλάει καθόλου και λατρεύει το χορό και το σεξ. Ο Κάλεμπ (ο επίλεκτος του αφεντικού) έρχεται προετοιμασμένος για μια εβδομάδα γεμάτη κώδικα και επιστημονικές προκλήσεις, αλλά βρίσκεται αντιμέτωπος με την πιο συμπλεγματική, ανθρώπινη πλευρά του, εκείνη απ’ την οποία κρύβεται στην κανονική ζωή κι απ’ την οποία πιθανόν ήλπιζε να ξεφύγει και πάλι.

Το κλειδί στην πλοκή είναι το επικείμενο τεστ Τούρινγκ, η διαδικασία κατά την οποία ο ερευνητής προσπαθεί να εκτιμήσει κατά πόσο το κομπιούτερ που έχει απέναντί του ομοιάζει σε άνθρωπο. Ο Κάλεμπ συναντά την Άβα, συζητά μαζί της κι ύστερα απαντά στις ερωτήσεις του Νέιθαν παίζοντας το ρόλο του ενδιάμεσου, αντικειμενικού κατά μία έννοια κριτή, αφού ο Νέιθαν είναι ο προγραμματιστής της. Σιγά σιγά όμως, αντιλαμβανόμαστε ότι ο Κάλεμπ δεν κάνει το τεστ, αλλά είναι ο ίδιος το τεστ, το σκοινί σε μια ψυχολογική διελκυστίνδα μεταξύ δημιουργού και δημιουργήματος και ο καταλυτικός παράγοντας για τη διεκπεραίωση μιας μοιραίας επανάληψης της πιο παλιάς ιστορίας.

Για πρώτη του φορά στο ρόλο του σκηνοθέτη, ο Γκάρλαντ δεν τα πάει κι άσχημα. Με την τεράστια συμβολή του διευθυντή φωτογραφίας και του μουσικοσυνθέτη του μας δίνει ένα εξαιρετικά ατμοσφαιρικό θρίλερ που ακολουθεί πιστά πετυχημένες συνταγές χωρίς να πέφτει σε καταχρήσεις ή να κρύβει τα προφανή πίσω από φλύαρες σκηνές. Εκμεταλλεύεται στο έπακρο τους δύο ραγδαία ανερχόμενους πρωταγωνιστές του, τον ψυχρό και χειριστικό Όσκαρ Άιζακ και τον αιώνιο ευαίσθητο έφηβο Ντόμναλ Γκλίζον, και δίνει αρκετό χώρο στην πανέμορφη Αλίσια Βικάντερ να λάμψει, παρά τον αυστηρά προκαθορισμένο ρόλο της ως σαγηνευτικό θηλυκό φτιαγμένο καθ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση μιας μίξης αφηγηματικών και σεξουαλικών στερεοτύπων.

Το “Ex Machina” είναι ένα τίμιο θρίλερ, προβλέψιμο αλλά αρκούντως απολαυστικό.

Βγαίνουν ακόμη:
Το “οσκαρικό” δράμα “Still Alice”, η “Cinderella” του Κένεθ Μπράνα, το “Wild Card” με τον Τζέισον Στέιθαμ, το “Fils de Grece” του Διονύση Γρηγοράτου, το “Τετάρτη 04:45” του Αλέξη Αλεξίου και το ντοκιμαντέρ “Ο Ξένος στον Ξένο: Δημήτριος Γαλανός, Μπενάρες” του Γιάννη Τριτσιμπίδα.