The Children's Hour

Λίγο πριν το τέλος του καλοκαιριού είδα και το “The Children's Hour” του Γουίλιαμ Γουάιλερ, μια ταινία που ίσως να ήταν τολμηρή για την εποχή της (1961), σκεφτείτε όμως πόσο τολμηρό ήταν το θεατρικό του 1934 (The Children's Hour, Λίλιαν Χέλμαν) στο οποίο βασίστηκε το σενάριο. Κεντρικό θέμα, η καταπιεσμένη ερωτική έλξη που νιώθει η μία πρωταγωνίστρια για την άλλη και τα καταστροφικά για τη ζωή τους αντανακλαστικά του κοινωνικού κι επαγγελματικού τους περίγυρου στην υποψία και μόνο αυτής της ιδιαιτερότητας.

Τα πράγματα, βεβαίως, είναι εξαιρετικά μπλεγμένα μιας και οι δυο κοπέλες, η Μάρθα (Σίρλεϊ Μακλέιν) και η Κάρεν (Όντρεϊ Χέμπορν), είναι δασκάλες, ιδιοκτήτριες ενός οικοτροφείου για μικρά κορίτσια, όπου στέλνουν τα καμάρια τους οι πλούσιοι επαρχιώτες των βορειοανατολικών Πολιτειών. Στο σχολείο τους κάνουν τα πάντα, από τα μαθήματα μέχρι τις οικιακές δουλειές και το μαγείρεμα, με μοναδική βοηθό την ονειροπαρμένη θεία της Μάρθα, που άφησε την αβεβαιότητα της σόου-μπιζ για να διδάσκει μουσική. Οι δουλειές πάντως πάνε καλά και μοναδικό μελανό σημείο φαίνεται να είναι η προοπτική του γάμου της Κάρεν με τον ντόπιο γιατρό Τζο (Τζέιμς Γκάρνερ) που, στο μυαλό της απαισιόδοξης Μάρθα, ίσως σημάνει το τέλος της πετυχημένης συνεργασίας τους, άρα και την παρακμή της επιχείρησης που ήδη έχει τρομερό φόρτο εργασίας.

Η αίσθηση που παίρνουμε εμείς απ' όλη αυτή την ένταση μέσω της αφήγησης του Γουάιλερ και της υπέροχης ερμηνείας της Σίρλεϊ Μακλέιν, απέχει πολύ απ' αυτό που θ' ακολουθήσει. Η Μάρθα βλέπει ανταγωνιστικά τον Τζο, αλλά στο πλαίσιο της αγωνίας που περνά για να κρατήσει ζωντανή την επιχείρηση, να περάσει στη φάση που είναι κερδοφόρα και να δίνει τα προς το ζειν σ' εκείνη και στη συνεταίρο της, δεν είναι παράλογο ούτε παρεξηγήσιμο. Είμαστε σε μια εποχή που ο άντρας επιβάλλεται να ζητά απ' τη σύζυγό του να είναι νοικοκυρά και μητέρα προπάντων, πόσο μάλλον ένας γιατρός από τζάκι που δεν πρόκειται να πεινάσει ποτέ. Δυστυχώς, την ένταση αυτή την εισπράτουν και τα τρίτα πρόσωπα, καθώς η Μάρθα δε συγκρατεί την ορμή της μπροστά στη θεία και τα κορίτσια, δημιουργώντας έριδες που θ' αποδειχθούν μοιραίες.

Μεταξύ των κοριτσιών υπάρχει ένα, η Μαίρη, που, κακομαθημένο και στριφνό, αρνείται να προσαρμοστεί στους κανόνες του οικοτροφείου και ψάχνει διαρκώς αφορμές να τσακωθεί με τις δασκάλες της. Παρά τη διπλωματική προσέγγιση της Κάρεν, η μικρή δε διαθέτει αντανακλαστικά μεταμέλειας, σεβασμού ή φόβου παρά μόνο εκδικητικότητας και πανουργίας. Η θεία πάλι έχει άλλα απωθημένα και με την πρώτη ευκαιρία καταλογίζει στη Μάρθα πράγματα που προκύπτουν από δικές της ερμηνείες και μόνο, εντελώς αβάσιμα και εν δυνάμει επικίνδυνα. Ο ασκός του αιόλου θ' ανοίξει τελικά από τη μικρή Μαίρη που καταφεύγοντας στην υπερπροστατευτική γιαγιά της, γυναίκα με επιρροή στην τοπική κοινότητα, της μιλά για ακατονόμαστα τεκταινόμενα στο μικρό οικοτροφείο φτάνοντας στα άκρα για να βγει από πάνω και να εκδικηθεί τις δυο δασκάλες.

Η μικρή ντρέπεται τάχα και γι΄αυτό ψιθυρίζει την κατηγορία στο αυτί της γιαγιάς της κι έτσι όλα ξεκινούν από ένα ψίθυρο, καλυμμένο από μια ηθικοπλαστική σιωπή αλλά ηχηρότερο κι από βροντή, όπως μαρτυρά το ύφος της ηλικιωμένης γυναίκας στο άκουσμά του. Η αλυσιδωτή αντίδραση πυροδοτείται ακαριαία, μια πιθανή ερωτική σχέση μεταξύ των υπεύθυνων του οικοτροφείου δεν είναι αστείο πράγμα και γι' αυτό όλοι φυλάν τα ρούχα τους για να έχουν τα μισά. Εμφανίζονται κατά δεκάδες έξω απ' το σχολείο και παίρνουν τα κορίτσια τους μια για πάντα από αυτό το ανίερο άσυλο της διαφθοράς.

Τα υπόλοιπα μοιάζουν σα ρέκβιεμ στην πρότερη κατάσταση, ο Τζο στηρίζει τις κοπέλες αλλά βασανίζεται απ' την αμφιβολία, η μήνυση που κάνουν παίρνει δημοσιότητα κι έτσι γίνονται διαβόητες σε όλη τη χώρα, η θεία επιστρέφει στον τόπο του εγκλήματος χωρίς να αντιλαμβάνεται τι έχει κάνει με τις υποθέσεις που ξεστόμισε και η Κυρία Τίλφορντ ζητά συγχώρεση έστω και την τελευταία στιγμή, γνωρίζοντας όμως ότι όσα προκάλεσε με την αφελώς ηθικοπλαστική στάση της είναι απολύτως μη αναστρέψιμα. Η Μαίρη φυσικά, είναι παιδί κι απαλάσσεται λόγω “αθωότητας”.

Φτάνουμε έτσι στο σημείο του έργου που όλα μπαίνουν στη θέση τους, αφού μέχρι τώρα δεν ξέραμε αν οι κατηγορίες που κατέστρεψαν τις δυο κοπέλες έστεκαν και πέρα απ' αυτό το μίγμα εντυπώσεων, δόλου και πλάνης που τις έφερε ως εδώ. Είναι το σημείο που η Μάρθα σπάει και παραδέχεται μέσες-άκρες ότι η έλξη που ένιωθε για την Κάρεν και η αγάπη που της έτρεφε απ' τα φοιτητικά τους χρόνια ήταν τέτοιες, που κι η ίδια δε μπορούσε να εξηγήσει κι αναγκαζόταν να καταπιέζει διαρκώς. Αποκάλυψη! Η Μάρθα, αν και δεν άπλωσε ποτέ της χέρι στην Κάρεν ούτε της ξεστόμισε γλυκόλογα και άλλα τέτοια “νοσηρά”, ήταν τελικά ερωτευμένη μαζί της, ήταν μια καταπιεσμένη ομοφυλόφιλη που δεν ήξερε πως να χειριστεί τη διαφαινόμενη σεξουαλική της προτίμηση.

Κι οι άνθρωποι... σάπιοι από γέννας, αγελαίοι ηθικολόγοι και δήμιοι πρόθυμοι να λιντσάρουν χωρίς οίκτο, ξεγυμνώνονται τελικά μπροστά μας, αφού την καταδίκασαν όχι γι' αυτό που έκανε, αλλά γι' αυτό που ήταν.