Hunger: Ένα απτό παράδειγμα

Στο “Hunger” του 2008, ο νοτιοαφρικανός βίντεο-άρτιστ Στιβ Μακουίν, αφηγείται τις έξι τελευταίες εβδομάδες στη ζωή του βορειο-ιρλανδού αγωνιστή Μπόμπι Σαντς, του ανθρώπου που με την αυτοθυσία του δημιούργησε ένα νέο ρεύμα στρατολόγησης στο κίνημα της ανεξαρτησίας απ' τους Βρετανούς. Η απόφαση του Σαντς και των υπόλοιπων συγκρατουμένων του να επιδοθούν σε μια κλιμακωτή λευκή απεργία πείνας μέχρι τέλους ήταν απ' ότι φαίνεται δική τους πρωτοβουλία και μια απάντηση στην διστακτικότητα των ηγετών του κινήματος να δώσουν ένα τέλος στη διαπραγμάτευση παρωδία με τις βρετανικές αρχές, στην οποία είχαν εμπλακεί. Η λογική των αιτημάτων τους ήταν “όλα ή τίποτα”.

Τις τελευταίες ημέρες η νομική έχει καταληφθεί από μια μεγάλη ομάδα μεταναστών χωρίς χαρτιά, εργαζόμενων παρ' όλ' αυτά, οι οποίοι μεταφέρθηκαν εκεί με πρωτοβουλία κάποιων ανθρώπων που δραστηριοποιούνται οργανωμένα ως ακτιβιστές για τα δικαιώματα των μεταναστών, απανταχού. Σκοπός τους, να διεξαχθεί μια μαζική απεργία πείνας που θα πυροδοτήσει τη νομιμοποίησή τους και τη λύση μια και καλή του μεταναστευτικού προβλήματος της Ελλάδας. Η λογική των αιτημάτων τους είναι “όλα ή τίποτα”.

Η ταινία του Μακουίν ξετυλίγεται σε τρεις πράξεις. Η πρώτη δείχνει την κλιμάκωση των διαμαρτυριών που προτείνει το κίνημα έως τις διαπραγματεύσεις-παρωδία και η τρίτη δείχνει τον ανένδοτο, μα καταδικασμένο, αγώνα του Μπόμπι Σαντς στο πλαίσιο της μαζικής απεργία πείνας που ο ίδιος εμπνεύστηκε. Μεταξύ των δύο μεσολαβεί η δεύτερη πράξη, μια τετ-α-τετ κουβέντα του αγωνιστή με έναν ιερέα / εκπρόσωπο του κινήματος, κατά την οποία διερευνώνται πολλές πτυχές μιας τέτοιας απόφασης και του αντίκτυπου ή της χρησιμότητας που μπορεί να έχει. Ο Σαντς ανακοινώνει στην ουσία την τελεσίδικη απόφασή του κι ο σύντροφός του εκφράζει τις ενστάσεις του. Στην ανένδοτη στάση του πρώτου φαίνεται η μη-ρεαλιστική προσέγγιση που τον οδήγησε ως εκεί και η πιθανή ματαιότητα της επικείμενης θυσίας του. Στην επικριτική στάση του δεύτερου φαίνεται η ολίσθηση του κινήματος προς το συμβιβασμό και η αδυναμία να δώσει πολιτική λύση σε ένα πρόβλημα που θερίζει κυριολεκτικά δύο αντικρουόμενες ομάδες πολιτών.

Η λύση του Σαντς μοιάζει καταδικασμένη, αλλά η ηγεσία δε διαθέτει καλύτερη και πιο αναίμακτη ώστε να τον πείσει ν' αποτραβηχτεί. Η πλήρης αποτυχία σε πολιτικό επίπεδο οδηγεί έναν στρατιώτη σε μια λύση απελπισίας που θα ταρακουνήσει όσο γίνεται δυνατότερα μια στάσιμη κατάσταση που εντείνει το αδιέξοδο. Απ' την άλλη, το κόμμα δεν κρύβεται (όχι απ' ότι φαίνεται στην ταινία τουλάχιστον) πίσω απ' αυτήν την κίνηση αυτοθυσίας για να ωφεληθεί επικοινωνιακά.

Οι μετανάστες που περιμένουν αυτή τη στιγμή το τέλος των διαπραγματεύσεων στη νομική καλούνται απ' τους αρωγούς και αυτόκλητους προστάτες τους να λύσουν εν μία νυκτί ένα πρόβλημα που μεγαλώνει ραγδαία τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας με διακύβευμα τη ζωή τους. Τι διακυβεύουν εκείνοι που τους στηρίζουν από κοντά; Μια επικοινωνιακή ήττα ίσως, συνηθισμένα πράγματα και μικρό το ρίσκο μπροστά στην επικοινωνιακή νίκη που προκύπτει από μια πιθανή (ελάχιστα έως καθόλου) δικαίωση των απεργών. Παρ' όλ' αυτά το μεταναστευτικό δε θα λυθεί απόψε, ούτε και το ευρύτερο οικονομικό / εργασιακό πρόβλημα της χώρας μας που κάνει ακόμη πιο μάταιο τον αγώνα τους. Θα είναι άνεργοι και φτωχοί με χαρτιά, αφού πολλοί απ' όσους είναι παράνομοι βρήκαν δουλειά γι' αυτόν ακριβώς το λόγο.

Πώς, όμως, φτάσαμε να κρυβόμαστε πίσω από απελπισμένους ανθρώπους που προβαίνουν σε απέλπιδες λύσεις; Αν βγαίνει κάτι στην επιφάνεια δεν είναι τίποτε άλλο απ' την αδυναμία όλων των πολιτικά εμπλεκόμενων να αποκοπούν απ' τις ατζέντες τους και να προτείνουν διεξόδους που ανακουφίζουν πραγματικά τους πληγέντες και αποτελούν βήματα προς μία μεγαλύτερη λύση. Οι μη-κυβερνητικές και οι πολιτικοί χώροι που έχουν το μεταναστευτικό ψηλά στην ιεραρχία των λόγων ύπαρξής τους δεν έχουν καταφέρει τα τελευταία 15 χρόνια που το πρόβλημα μεγαλώνει να προωθήσουν καμία μα καμία πολιτική λύση, κάνοντας πραγματική πολιτική, παρά μόνο απαιτούν απ' την εκάστοτε κυβέρνηση να τους δώσει “όλα ή τίποτα”. Σύμπτωμα αυτής της εμμονής ν' απαιτούν το αδύνατο, μιας ηττοπάθειας που έχει μπει πια στο πετσί τους, είναι και ο τρόπος με τον οποίο πετούν τώρα στην πρώτη γραμμή αυτούς που δεν έχουν να χάσουν τίποτα, τους μετανάστες που έχουν ταχθεί να προστατεύουν, και χειροκροτούν χωρίς να τρέμουν τα χέρια τους πάνω από ανθρώπους που ετοιμάζονται να θυσιαστούν.

Η πολιτική στη χώρα μας έχει αποτύχει πλήρως και περιμένει να μετρήσει νεκρούς για να πανηγυρίσει, ενώ στο μεταξύ δείχνει με το δάχτυλο φταίχτες δεξιά κι αριστερά. Κι όλ' αυτά, με τους Αφγανούς στα παρακείμενα Προπύλαια να κοιμούνται στις σκηνές τους με ραμμένα στόματα περιμένοντας μάταια να μάθουν οι Έλληνες τι σημαίνει πολιτικό άσυλο χωρίς να γίνουν οι ίδιοι θέαμα και μπαλάκι σε πολιτικό πινγκ-πονγκ.