Η αξία και όχι η αποκλειστικότητα το στοίχημα για τα ΑΕΙ
Ο νόμος για τα Κολλέγια αναγκάζει το ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο (και όλους μας) να κινηθούμε δραστήρια για να εξασφαλίσουμε την αξία του
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Η απόφαση της Κυβέρνησης να εξισώσει τα πτυχία των ιδιωτικών κολλεγίων με εκείνα των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων θυμίζει τον τίτλο του Γκ. Γκ. Μάρκες, το «Χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου», μια που η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη.
Και με το «προδιαγεγραμμένη» δεν αναφέρομαι στο ιδεολογικό πρόσημο του φιλελευθερισμού της Κυβέρνησης που, θα ήθελε ούτως ή άλλως να δώσει στην αγορά την δυνατότητα έκδοσης ανώτατων τίτλων, αλλά στον τρόπο που είναι δομημένη η εκπαίδευση σχεδόν σε όλο τον δυτικό-καπιταλιστικό κόσμο.
Η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση είναι κοινωνικό αγαθό για έναν πολύ βασικό λόγο: Για να εξασφαλιστεί πρώτον ότι η γνώση δεν μπορεί να αγοραστεί από μια εταιρία που προσφέρει ανώτατους τίτλους και δεύτερον ότι όλοι, ακόμη και αυτοί που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα θα δικαιούνται την ίδια ποιότητα παιδείας με τους ευπορότερους συμπολίτες τους. Σαν ιδέα είναι δίκαιη και συμβατή με το Σύνταγμα που- ως γνωστόν- απαγορεύει να αντιμετωπίζονται οι πολίτες άνισα.
Όμως το κοινωνικό κράτος δεν φαίνεται να είναι το δυνατό σημείο των ελεύθερων αγορών. Και όταν γύρω- γύρω σου υπάρχει ένα πέλαγος «πραγματικότητας» είναι πολύ δύσκολο να ζεις σε ένα «νησί» όπου ισχύουν άλλα πράγματα. Με νύχια και με δόντια κρατιόταν η κατάσταση έως τώρα, αλλά όλοι όσοι αναμιγνύονταν με την ανώτατη εκπαίδευση ήξεραν ότι αργά ή γρήγορα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα έρχονταν.
Με στενοχωρεί ωστόσο πώς έχω την αίσθηση ότι καμία από τις δύο πλευρές (αυτοί που θέλουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και αυτή που είναι εναντίον) δεν υποστηρίζει την θέση της έχοντας στο μυαλό της την ίδια την παιδεία. Η αντίδραση στα ιδιωτικά πανεπιστήμια σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με την δυνατότητα διορισμού στο δημόσιο που θα έχουν τα νέα αυτά ιδρύματα. Διότι, αν δεν την είχαν, η σημασία της αλλαγής θα έμενε λίγο ως πολύ ακαδημαϊκή και δεν θα ενδιέφερε όλους όσους δεν βλέπουν τα ΑΕΙ ως τίποτα άλλο παρά μόνο ως τρόπο απόκτησης πλούτου. Επίσης, αν όντως μιλάμε για παιδεία θεωρώ υποκριτικό να μας νοιάζει το ότι επιτρέπονται τα ιδιωτικά σχολεία στην μέση εκπαίδευση, αλλά όχι στην ανώτερη και ανώτατη.
Αντίστοιχα, δεν θεωρώ τυχαία την πρόσφατη θεσμοθέτηση του ορίου του «10» για την είσοδο στα ΑΕΙ. Δεν μπορώ να μην την συσχετίσω με την αναγνώριση των Κολλεγίων και την ευκαιρία που ανοίγεται σε επιχειρήσεις του εκπαιδευτικού κλάδου.
Πιστεύω ότι η εναντίωση στην λειτουργία των κολλεγίων αυτών δεν έχει νόημα. Ή για να είμαι πιο ακριβής, αν έχει νόημα τώρα, δεν θα έχει σε πολύ λίγο καιρό. Εκείνο που έχει νόημα είναι να βελτιωθεί η ποιότητα των δημόσιων ΑΕΙ ώστε να είναι ανταγωνιστικά και για άλλους λόγους πέρα από το χαμηλό κόστος που θα έχουν για τους φοιτούντες. Να δοθούν κίνητρα να παραμείνει το εκπαιδευτικό προσωπικό στη θέση του και οι εγκαταστάσεις σε όσο το δυνατόν καλύτερη κατάσταση.
Σε αντίθετη περίπτωση η ανώτατη παιδεία δύο ταχυτήτων θα είναι βέβαιη στερώντας ακόμη περισσότερο από τους μη έχοντες την δυνατότητα της κοινωνικής κινητικότητας- με άλλα λόγια την πιθανότητα τα παιδιά τους να ζουν σε ανώτερη τάξη από τους ίδιους. Ας είναι αυτό, το παλιό όραμα της δεκαετίας του ’60 για «να σπουδάσει το παιδί», που θα κινητοποιήσει τον κόσμο να υπερασπιστεί ένα πολύτιμο κοινωνικό κεκτημένο: Την αξία των δημόσιων ΑΕΙ.
Και με το «προδιαγεγραμμένη» δεν αναφέρομαι στο ιδεολογικό πρόσημο του φιλελευθερισμού της Κυβέρνησης που, θα ήθελε ούτως ή άλλως να δώσει στην αγορά την δυνατότητα έκδοσης ανώτατων τίτλων, αλλά στον τρόπο που είναι δομημένη η εκπαίδευση σχεδόν σε όλο τον δυτικό-καπιταλιστικό κόσμο.
Η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση είναι κοινωνικό αγαθό για έναν πολύ βασικό λόγο: Για να εξασφαλιστεί πρώτον ότι η γνώση δεν μπορεί να αγοραστεί από μια εταιρία που προσφέρει ανώτατους τίτλους και δεύτερον ότι όλοι, ακόμη και αυτοί που δεν έχουν στον ήλιο μοίρα θα δικαιούνται την ίδια ποιότητα παιδείας με τους ευπορότερους συμπολίτες τους. Σαν ιδέα είναι δίκαιη και συμβατή με το Σύνταγμα που- ως γνωστόν- απαγορεύει να αντιμετωπίζονται οι πολίτες άνισα.
Όμως το κοινωνικό κράτος δεν φαίνεται να είναι το δυνατό σημείο των ελεύθερων αγορών. Και όταν γύρω- γύρω σου υπάρχει ένα πέλαγος «πραγματικότητας» είναι πολύ δύσκολο να ζεις σε ένα «νησί» όπου ισχύουν άλλα πράγματα. Με νύχια και με δόντια κρατιόταν η κατάσταση έως τώρα, αλλά όλοι όσοι αναμιγνύονταν με την ανώτατη εκπαίδευση ήξεραν ότι αργά ή γρήγορα τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα έρχονταν.
Με στενοχωρεί ωστόσο πώς έχω την αίσθηση ότι καμία από τις δύο πλευρές (αυτοί που θέλουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και αυτή που είναι εναντίον) δεν υποστηρίζει την θέση της έχοντας στο μυαλό της την ίδια την παιδεία. Η αντίδραση στα ιδιωτικά πανεπιστήμια σε μεγάλο βαθμό σχετίζεται με την δυνατότητα διορισμού στο δημόσιο που θα έχουν τα νέα αυτά ιδρύματα. Διότι, αν δεν την είχαν, η σημασία της αλλαγής θα έμενε λίγο ως πολύ ακαδημαϊκή και δεν θα ενδιέφερε όλους όσους δεν βλέπουν τα ΑΕΙ ως τίποτα άλλο παρά μόνο ως τρόπο απόκτησης πλούτου. Επίσης, αν όντως μιλάμε για παιδεία θεωρώ υποκριτικό να μας νοιάζει το ότι επιτρέπονται τα ιδιωτικά σχολεία στην μέση εκπαίδευση, αλλά όχι στην ανώτερη και ανώτατη.
Αντίστοιχα, δεν θεωρώ τυχαία την πρόσφατη θεσμοθέτηση του ορίου του «10» για την είσοδο στα ΑΕΙ. Δεν μπορώ να μην την συσχετίσω με την αναγνώριση των Κολλεγίων και την ευκαιρία που ανοίγεται σε επιχειρήσεις του εκπαιδευτικού κλάδου.
Πιστεύω ότι η εναντίωση στην λειτουργία των κολλεγίων αυτών δεν έχει νόημα. Ή για να είμαι πιο ακριβής, αν έχει νόημα τώρα, δεν θα έχει σε πολύ λίγο καιρό. Εκείνο που έχει νόημα είναι να βελτιωθεί η ποιότητα των δημόσιων ΑΕΙ ώστε να είναι ανταγωνιστικά και για άλλους λόγους πέρα από το χαμηλό κόστος που θα έχουν για τους φοιτούντες. Να δοθούν κίνητρα να παραμείνει το εκπαιδευτικό προσωπικό στη θέση του και οι εγκαταστάσεις σε όσο το δυνατόν καλύτερη κατάσταση.
Σε αντίθετη περίπτωση η ανώτατη παιδεία δύο ταχυτήτων θα είναι βέβαιη στερώντας ακόμη περισσότερο από τους μη έχοντες την δυνατότητα της κοινωνικής κινητικότητας- με άλλα λόγια την πιθανότητα τα παιδιά τους να ζουν σε ανώτερη τάξη από τους ίδιους. Ας είναι αυτό, το παλιό όραμα της δεκαετίας του ’60 για «να σπουδάσει το παιδί», που θα κινητοποιήσει τον κόσμο να υπερασπιστεί ένα πολύτιμο κοινωνικό κεκτημένο: Την αξία των δημόσιων ΑΕΙ.
