Σεξουαλικά νοσήματα: Το σεξ... δαγκώνει
Ταλαιπωρούν μεγάλη μερίδα του – νεαρού κυρίως – σεξουαλικώς δραστήριου πληθυσμού και σε αρκετές περιπτώσεις είναι θανατηφόρα. Τα πιο διαδεδομένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα και η θεραπεία τους.
Μπορεί οι καμπάνιες για ασφαλές σεξ να αποτελούν σχεδόν καθημερινό φαινόμενο, όμως ακόμα και σήμερα μεγάλη μερίδα του πληθυσμού συνεχίζει να αγνοεί τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει η συχνή εναλλαγή ερωτικών συντρόφων και η έλλειψη προφύλαξης κατά την διάρκεια του σεξ.
Η προτροπή λοιπόν «Μάθε και προφυλάξου, μάθε και προφύλαξε» που χρησιμοποιήθηκε ως καμπάνια κατά του AIDS, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε άνδρες και γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας με έντονη σεξουαλική δραστηριότητα. Ποιες είναι οι πιο διαδεδομένες σεξουαλικές μολύνσεις και πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;
HPV
Τι είναι; Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα διαδεδομένο ιό που συχνά αναφέρεται και ως ‘κονδυλώματα’ και μολύνει το δέρμα και τους βλεννογόνους. Συνδέεται με την εμφάνιση ογκιδίων επάνω ή γύρω από τα γεννητικά όργανα και τον πρωκτό σε άνδρες και γυναίκες, τα οποία μοιάζουν με μικρό κουνουπίδι ή είναι επίπεδα και δύσκολα ορατά. Πιο σπάνια, τα κονδυλώματα εμφανίζονται στα χείλη, στο στόμα ή στον λάρυγγα μετά από στοματικό σεξ με μολυσμένο άτομο.
Πώς μεταδίδεται; Ο ιός HPV μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή, ενώ μπορεί επίσης να μεταδοθεί από επαφή δέρμα με δέρμα ακόμα και αν δεν υπάρξει ολοκλήρωση της συνουσίας. Η χρήση προφύλαξης κατά την διάρκεια του σεξ παρέχει μεν κάποια προστασία, αλλά όχι πλήρη μιας και το προφυλακτικό δεν καλύπτει όλη την περιγεννητική περιοχή.
Οι κίνδυνοι: Στις γυναίκες προκαλούνται αλλοιώσεις στην μήτρα, οι οποίες σε βάθος χρόνου μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του τράχηλου. Επίσης, η συνεχής μόλυνση με τις «επικίνδυνες μορφές» του HPV μπορεί να προκαλέσει προ-καρκινικές δυσπλασίες στο πέος ή τον πρωκτό, οι οποίες πιθανώς να εξελιχθούν σε καρκίνο.
Η θεραπεία: Οριστική αντιμετώπιση του HPV δεν υπάρχει προς το παρόν, μιας και πρόκειται για ιό και όχι μικρόβιο. Αυτά που μπορούν να αντιμετωπιστούν είναι τα συμπτώματα ή τα αποτελέσματα της μόλυνσης από τον ιό, δηλαδή τα κονδυλώματα. Οι τοπικές αλοιφές που «καίνε» την βλάβη και η κρυοπηξία ή το laser είναι οι πιο διαδεδομένες μέθοδοι αντιμετώπισής τους. Σε κάθε περίπτωση, ζητήστε την γνώμη του δερματολόγου - αφροδισιολόγου - όχι μόνο για την θεραπεία, αλλά και για την διάγνωση.
Aids
Τι είναι; Από τα πιο γνωστά και με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης σε νέα κρούσματα
σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, το AIDS προκαλείται από τον ιό HIV και προσβάλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου.
Πώς μεταδίδεται; Το AIDS μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό, κολπική στοματική ή πρωκτική με άτομο που είναι οροθετικό. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί με την από κοινού χρήση σύριγγας ή βελόνας με κάποιο οροθετικό άτομο ή από την οροθετική μητέρα στο παιδί κατά την διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή του θηλασμού.
Οι κίνδυνοι: Ο ιός καταστρέφει τα κύτταρα CD4+, τα οποία συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού. Όταν ο αριθμός τους πέσει σε χαμηλά επίπεδα, ο οργανισμός δεν μπορεί να αμυνθεί αποτελεσματικά σε λοιμώξεις ή άλλες ασθένειες που υπό κανονικές συνθήκες θα αντιμετωπίζονταν άμεσα. Επομένως, ακόμα και η πιο απλή ίωση, είναι θανατηφόρα.
Η θεραπεία: Τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί φάρμακα, τα οποία μόνα τους ή σε συνδυασμό μπορούν να παρατείνουν την διάρκεια και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των φορέων. Το AIDS δεν θεραπεύεται, αλλά με την χρήση των κατάλληλων φαρμάκων ο ασθενής μπορεί να ζήσει για πολλά χρόνια.
Χλαμύδια
Τι είναι; Από τα πιο συχνά, αλλά θεραπεύσιμα, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τα χλαμύδια είναι ένα μικρόβιο που ζει μέσα στα κύτταρα του οργανισμού και μολύνει τόσο τον άνδρα όσο και την γυναίκα.
Πώς μεταδίδεται; Τα χλαμύδια μεταδίδονται μέσω κολπικής, στοματικής ή πρωκτικής συνουσίας με μολυσμένο άτομο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα και οι φορείς δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν.
Οι κίνδυνοι: Τα χλαμύδια μπορούν να προκαλέσουν ενδοκοιλιακή φλεγμονή με έντονα συμπτώματα, σαλπιγγίτιδα με έντονο πόνο, πόνο κατά την ούρηση, υπογονιμότητα από το «φράξιμο» των σαλπίγγων στην γυναίκα, έκτοπη κύηση και πόνο ή βάρος στους όρχεις.
Η θεραπεία: Βασίζεται στην χρήση αντιβιοτικών όπως οι τετρακυλίνες και τα μακρολίδια και διαρκεί από μία μέχρι και τρεις εβδομάδες. Η θεραπεία πρέπει να γίνεται και από τον σύντροφο και είναι πλήρως αποτελεσματική. Παρ’ όλα αυτά μετά το τέλος της θα πρέπει να γίνεται επανεξέταση μετά από δεκαπέντε ημέρες, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι η μόλυνση έχει εκριζωθεί.
Ηπατίτιδα Β
Τι είναι; Μια φλεγμονή του ήπατος, η οποία οφείλεται στον ομώνυμο ιό και προσβάλει το συκώτι. Η χρόνια ηπατίτιδα Β είναι διπλάσια σε συχνότητα από την Ηπατίτιδα C και δεκαπλάσια από τον ιό του AIDS.
Πώς μεταδίδεται; Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί με την σεξουαλική επαφή, κατά τον τοκετό ή ενδοοικογενειακά, με το σάλιο, το αίμα και τα ούρα. Επίσης με την στοματική ή πρωκτική επαφή.
Οι κίνδυνοι: Ένα μεγάλο ποσοστό των χρόνιων φορέων του ιού της Ηπατίτιδας Β έχουν υψηλό πολλαπλασιασμό του ιού και αναπτύσσουν βλάβη στο συκώτι. Αν δεν υπάρξει επιτυχής θεραπεία, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει κίρρωση ή ηπατοκυτταρικός καρκίνος. Τόσο οι φορείς όσο και οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα ακόμα και για δεκαετίες μέχρι να αναπτυχθούν προχωρημένες περιπτώσεις όπως ίκτερος, ηπατική εγκεφαλοπάθεια και κιρσοί του οισοφάγου.
Η θεραπεία: Η θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας Β γίνεται με φάρμακα που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα στην «μάχη» εναντίον του ιού ή με φάρμακα που εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό του. Σε αρκετές περιπτώσεις τα φάρμακα δεν απομακρύνουν πλήρως τον ιό, απλά καθυστερούν την εξέλιξη της ηπατικής νόσου. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, είναι πολύ πιθανό στο άμεσο μέλλον οι συνδυασμοί τέτοιων φαρμάκων να βελτιώσουν τα αποτελέσματα της θεραπείας.
Ηπατίτιδα C
Τι είναι; Αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια ηπατικής νόσου παγκοσμίως, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι προσβάλλει περίπου το 2% του γενικού πληθυσμού. Εξελίσσεται «αθόρυβα» για αρκετά χρόνια χωρίς συμπτώματα, ενώ όταν εκδηλωθεί το πρόβλημα δεν είναι αναστρέψιμο.
Πώς μεταδίδεται; Με την σεξουαλική επαφή, με την χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών, με τρύπημα από μολυσμένη βελόνα και με κάθετη μετάδοση, δηλαδή από μητέρα σε παιδί. Αξιοπερίεργο είναι, το γεγονός ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών, δεν αποκαλύπτεται ποτέ η έκθεση σε κάποιον παράγοντα κινδύνου από τους παραπάνω.
Οι κίνδυνοι: Οι ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C συνήθως δεν έχουν κανένα σύμπτωμα, αλλά περίπου το 20% αυτών αναπτύσσουν κίρρωση στο συκώτι μέσα σε μία εικοσαετία. Ο κίνδυνος κίρρωσης είναι πολύ μικρότερος σε παιδιά και νέες γυναίκες, συγκριτικά με τους μεσήλικες.
Η θεραπεία: Η αντιμετώπιση του ιού βασίζεται στην συνδυασμένη χορήγηση ενέσεων ιντερφερόνης-άλφα και δισκίων ριμπαβιρίνης, η οποία διαρκεί περίπου έξι με δώδεκα μήνες, ανάλογα με τον γονότυπο του ασθενή.
Επιμέλεια: Νικόλας Γεωργιακώδης
Η προτροπή λοιπόν «Μάθε και προφυλάξου, μάθε και προφύλαξε» που χρησιμοποιήθηκε ως καμπάνια κατά του AIDS, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου σε άνδρες και γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας με έντονη σεξουαλική δραστηριότητα. Ποιες είναι οι πιο διαδεδομένες σεξουαλικές μολύνσεις και πώς μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε;
HPV Τι είναι; Πρόκειται για έναν ιδιαίτερα διαδεδομένο ιό που συχνά αναφέρεται και ως ‘κονδυλώματα’ και μολύνει το δέρμα και τους βλεννογόνους. Συνδέεται με την εμφάνιση ογκιδίων επάνω ή γύρω από τα γεννητικά όργανα και τον πρωκτό σε άνδρες και γυναίκες, τα οποία μοιάζουν με μικρό κουνουπίδι ή είναι επίπεδα και δύσκολα ορατά. Πιο σπάνια, τα κονδυλώματα εμφανίζονται στα χείλη, στο στόμα ή στον λάρυγγα μετά από στοματικό σεξ με μολυσμένο άτομο.
Πώς μεταδίδεται; Ο ιός HPV μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή, ενώ μπορεί επίσης να μεταδοθεί από επαφή δέρμα με δέρμα ακόμα και αν δεν υπάρξει ολοκλήρωση της συνουσίας. Η χρήση προφύλαξης κατά την διάρκεια του σεξ παρέχει μεν κάποια προστασία, αλλά όχι πλήρη μιας και το προφυλακτικό δεν καλύπτει όλη την περιγεννητική περιοχή.
Οι κίνδυνοι: Στις γυναίκες προκαλούνται αλλοιώσεις στην μήτρα, οι οποίες σε βάθος χρόνου μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο του τράχηλου. Επίσης, η συνεχής μόλυνση με τις «επικίνδυνες μορφές» του HPV μπορεί να προκαλέσει προ-καρκινικές δυσπλασίες στο πέος ή τον πρωκτό, οι οποίες πιθανώς να εξελιχθούν σε καρκίνο.
Η θεραπεία: Οριστική αντιμετώπιση του HPV δεν υπάρχει προς το παρόν, μιας και πρόκειται για ιό και όχι μικρόβιο. Αυτά που μπορούν να αντιμετωπιστούν είναι τα συμπτώματα ή τα αποτελέσματα της μόλυνσης από τον ιό, δηλαδή τα κονδυλώματα. Οι τοπικές αλοιφές που «καίνε» την βλάβη και η κρυοπηξία ή το laser είναι οι πιο διαδεδομένες μέθοδοι αντιμετώπισής τους. Σε κάθε περίπτωση, ζητήστε την γνώμη του δερματολόγου - αφροδισιολόγου - όχι μόνο για την θεραπεία, αλλά και για την διάγνωση.
Aids Τι είναι; Από τα πιο γνωστά και με υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης σε νέα κρούσματα
σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, το AIDS προκαλείται από τον ιό HIV και προσβάλει το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου.
Πώς μεταδίδεται; Το AIDS μεταδίδεται με την σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλακτικό, κολπική στοματική ή πρωκτική με άτομο που είναι οροθετικό. Επίσης, μπορεί να μεταδοθεί με την από κοινού χρήση σύριγγας ή βελόνας με κάποιο οροθετικό άτομο ή από την οροθετική μητέρα στο παιδί κατά την διάρκεια της κύησης, του τοκετού ή του θηλασμού.
Οι κίνδυνοι: Ο ιός καταστρέφει τα κύτταρα CD4+, τα οποία συμβάλλουν στην άμυνα του οργανισμού. Όταν ο αριθμός τους πέσει σε χαμηλά επίπεδα, ο οργανισμός δεν μπορεί να αμυνθεί αποτελεσματικά σε λοιμώξεις ή άλλες ασθένειες που υπό κανονικές συνθήκες θα αντιμετωπίζονταν άμεσα. Επομένως, ακόμα και η πιο απλή ίωση, είναι θανατηφόρα.
Η θεραπεία: Τα τελευταία χρόνια έχουν βρεθεί φάρμακα, τα οποία μόνα τους ή σε συνδυασμό μπορούν να παρατείνουν την διάρκεια και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των φορέων. Το AIDS δεν θεραπεύεται, αλλά με την χρήση των κατάλληλων φαρμάκων ο ασθενής μπορεί να ζήσει για πολλά χρόνια.
Χλαμύδια
Τι είναι; Από τα πιο συχνά, αλλά θεραπεύσιμα, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τα χλαμύδια είναι ένα μικρόβιο που ζει μέσα στα κύτταρα του οργανισμού και μολύνει τόσο τον άνδρα όσο και την γυναίκα.
Πώς μεταδίδεται; Τα χλαμύδια μεταδίδονται μέσω κολπικής, στοματικής ή πρωκτικής συνουσίας με μολυσμένο άτομο, ενώ σε αρκετές περιπτώσεις δεν υπάρχει κανένα σύμπτωμα και οι φορείς δεν γνωρίζουν ότι πάσχουν.
Οι κίνδυνοι: Τα χλαμύδια μπορούν να προκαλέσουν ενδοκοιλιακή φλεγμονή με έντονα συμπτώματα, σαλπιγγίτιδα με έντονο πόνο, πόνο κατά την ούρηση, υπογονιμότητα από το «φράξιμο» των σαλπίγγων στην γυναίκα, έκτοπη κύηση και πόνο ή βάρος στους όρχεις.
Η θεραπεία: Βασίζεται στην χρήση αντιβιοτικών όπως οι τετρακυλίνες και τα μακρολίδια και διαρκεί από μία μέχρι και τρεις εβδομάδες. Η θεραπεία πρέπει να γίνεται και από τον σύντροφο και είναι πλήρως αποτελεσματική. Παρ’ όλα αυτά μετά το τέλος της θα πρέπει να γίνεται επανεξέταση μετά από δεκαπέντε ημέρες, ώστε να επιβεβαιωθεί ότι η μόλυνση έχει εκριζωθεί.
Ηπατίτιδα Β Τι είναι; Μια φλεγμονή του ήπατος, η οποία οφείλεται στον ομώνυμο ιό και προσβάλει το συκώτι. Η χρόνια ηπατίτιδα Β είναι διπλάσια σε συχνότητα από την Ηπατίτιδα C και δεκαπλάσια από τον ιό του AIDS.
Πώς μεταδίδεται; Ο ιός μπορεί να μεταδοθεί με την σεξουαλική επαφή, κατά τον τοκετό ή ενδοοικογενειακά, με το σάλιο, το αίμα και τα ούρα. Επίσης με την στοματική ή πρωκτική επαφή.
Οι κίνδυνοι: Ένα μεγάλο ποσοστό των χρόνιων φορέων του ιού της Ηπατίτιδας Β έχουν υψηλό πολλαπλασιασμό του ιού και αναπτύσσουν βλάβη στο συκώτι. Αν δεν υπάρξει επιτυχής θεραπεία, είναι πολύ πιθανό να υπάρξει κίρρωση ή ηπατοκυτταρικός καρκίνος. Τόσο οι φορείς όσο και οι ασθενείς δεν παρουσιάζουν συμπτώματα ακόμα και για δεκαετίες μέχρι να αναπτυχθούν προχωρημένες περιπτώσεις όπως ίκτερος, ηπατική εγκεφαλοπάθεια και κιρσοί του οισοφάγου.
Η θεραπεία: Η θεραπεία της χρόνιας ηπατίτιδας Β γίνεται με φάρμακα που ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα στην «μάχη» εναντίον του ιού ή με φάρμακα που εμποδίζουν τον πολλαπλασιασμό του. Σε αρκετές περιπτώσεις τα φάρμακα δεν απομακρύνουν πλήρως τον ιό, απλά καθυστερούν την εξέλιξη της ηπατικής νόσου. Όπως αναφέρουν οι ειδικοί, είναι πολύ πιθανό στο άμεσο μέλλον οι συνδυασμοί τέτοιων φαρμάκων να βελτιώσουν τα αποτελέσματα της θεραπείας.
Ηπατίτιδα C
Τι είναι; Αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια ηπατικής νόσου παγκοσμίως, ενώ στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι προσβάλλει περίπου το 2% του γενικού πληθυσμού. Εξελίσσεται «αθόρυβα» για αρκετά χρόνια χωρίς συμπτώματα, ενώ όταν εκδηλωθεί το πρόβλημα δεν είναι αναστρέψιμο.
Πώς μεταδίδεται; Με την σεξουαλική επαφή, με την χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών, με τρύπημα από μολυσμένη βελόνα και με κάθετη μετάδοση, δηλαδή από μητέρα σε παιδί. Αξιοπερίεργο είναι, το γεγονός ότι σε ένα μεγάλο ποσοστό των ασθενών, δεν αποκαλύπτεται ποτέ η έκθεση σε κάποιον παράγοντα κινδύνου από τους παραπάνω.
Οι κίνδυνοι: Οι ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα C συνήθως δεν έχουν κανένα σύμπτωμα, αλλά περίπου το 20% αυτών αναπτύσσουν κίρρωση στο συκώτι μέσα σε μία εικοσαετία. Ο κίνδυνος κίρρωσης είναι πολύ μικρότερος σε παιδιά και νέες γυναίκες, συγκριτικά με τους μεσήλικες.
Η θεραπεία: Η αντιμετώπιση του ιού βασίζεται στην συνδυασμένη χορήγηση ενέσεων ιντερφερόνης-άλφα και δισκίων ριμπαβιρίνης, η οποία διαρκεί περίπου έξι με δώδεκα μήνες, ανάλογα με τον γονότυπο του ασθενή.
Επιμέλεια: Νικόλας Γεωργιακώδης
