(Μικρό)πολιτική μέσω Ιστορίας
Εδώ και καιρό η ιστορία παίρνει άθελά της μέρος στους "πολέμους της πολιτικής". Ως τελευταίο επεισόδιο ο ιστορικός Πολυμέρης Βόγλης, λοιδορείται ως ανθέλληνας.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Δεν ξέρω αν κάποτε θα μπορούμε να μιλάμε για θέματα όπως ο Εμφύλιος χωρίς να πολώνεται το κλίμα και χωρίς να γίνεται σχεδόν οπαδικό με «εμάς» και τους «άλλους» να διεκδικούν την αποκλειστικότητα στο «δίκαιο». Τα μνημόνια, η κρίση και η αλλαγή που έφεραν στο πολιτικό τοπίο υποδαύλισαν όμως το αραχνιασμένο δίπολο δεξιά-αριστερά.
Βασικό θύμα της αναβίωσης της διχαστικής αυτής ματαιότητας είναι ο ιστορικός διάλογος και ο τρόπος με τον οποίο διεξάγεται δημόσια. Κατά κοινή παραδοχή η σχέση του μέσου αναγνώστη με την ιστορία είχε βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Διάβαζε περισσότερα ιστορικά βιβλία, έλαβε υπόψη του ότι η ιστορία δεν γράφεται μόνο με τη μία άποψη, ενώ και σε επίπεδο κοινωνίας τα σχολικά βιβλία ιστορίας μας έχουν απαλλάξει από ένα σημαντικό μέρος της εθνοκεντρικής μπουρδολογίας προηγούμενων δεκαετιών.
Η ανταλλαγή πυρών ακυρώνει αυτή την πρόοδο και εμπλέκει και το κοινό που αναζητά πια όχι καταρτισμένους ιστορικούς συγγραφείς, αλλά φίλα προσκείμενα κείμενα που θα τροφοδοτούν με ιστορικά επιχειρήματα την πολιτική του θέση.
Μέρος του «πολέμου» αυτού θεωρώ το δημοσίευμα του Πρώτου Θέματος για τον ιστορικό Πολυμέρη Βόγλη, ο οποίος κατέχει πλέον και τη θέση του προέδρου της επιτροπής αναμόρφωσης του Προγράμματος Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας- πρακτικά πρέπει να υποβάλει μια έκθεση στον υπουργό Παιδείας με τις αλλαγές που θεωρεί ότι χρειάζονται.
Και η αλήθεια είναι ότι, παρά την προαναφερθείσα πρόοδο, χρειάζονται κάμποσες και σημαντικές αλλαγές. Κυρίως σε ό,τι αφορά τον εμπλουτισμό της ιστορίας με άλλες οπτικές πέραν των στρατιωτικών και των μεγάλων προσωπικοτήτων και με τον εκσυγχρονισμό της διδακτέας ύλης. Δεν είναι δυνατόν τα παιδιά να σταματούν να διδάσκονται ιστορία στο «Όχι» και να μην έχουν ιδέα για δικτατορίες, πτώση τείχους, διάλυση βαλκανίων και λοιπά. Η έλλειψη ενημέρωσης για αυτά, δημιουργεί λειψούς σημερινούς πολίτες
Παλιά, η θεωρία έλεγε ότι πρέπει να περάσουν 30-40 χρόνια μέχρι να μπορέσουμε να είμαστε «αντικειμενικοί». Τα (αρκετά) τελευταία χρόνια έχει όμως γίνει παραδεκτό ότι η αντικειμενικότητα είναι… ουτοπία. Όλοι είμαστε υποκειμενικοί και όλοι μεροληπτούμε, λίγο ή πολύ.
Η εφημερίδα επιπλήττει τον Βόγλη ακριβώς γιατί γράφει έχοντας αυτή την παραδοχή στο μυαλό του και δεν προσπαθεί να εμφανιστεί ως τηρών ίσες αποστάσεις. Στο βιβλίο του «Αδύνατη Επανάσταση» ο ιστορικός εκφράζει την άποψη ότι ο Εμφύλιος Πόλεμος ήταν μέρος μιας επαναστατικής διαδικασίας που δεν κατάφερε (και δεν μπορούσε να καταφέρει) τον στόχο της. Προφανώς και πρόκειται για μια θέση με πολιτική χροιά, την οποία ωστόσο ο Βόγλης στηρίζει και επιστημονικά. Η αποσπασματική χρήση φράσεων από το βιβλίο του για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι «όπως ένας που λέει τον εμφύλιο επανάσταση θα φτιάξει κομμουνιστικά βιβλία ιστορίας» είναι προφανώς μια πολιτική τοποθέτηση της εφημερίδας, που δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική.
Είναι μια λαϊκίστικη τοποθέτηση που κλείνει το μάτι στους ημιμαθείς και στους μη έχοντες καμία σοβαρή σχέση με την σύγχρονη ιστορία. Άλλωστε ο υπέρτιτλος και ο τίτλος του δημοσιεύματος είναι εύγλωττοι: «Ενώ τα παιδιά θα διδάσκονται λιγότερη Ελλάδα, ήρωες, μάχες- Στα σχολικά βιβλία “βαφτίζουν” τα Σκόπια “Μακεδονία” και τον Εμφύλιο “επανάσταση”».
Δεν γράφω τα παραπάνω για να προστατεύσω το πρόσωπο του κ. Βόγλη. Η θέση που ανέλαβε μπορεί σε κάποιος να φαίνεται αμιγώς επιστημονική, αλλά είναι και πολιτική. Οπότε, όποιος ξανοίγεται σε τέτοια πέλαγα, έχει και τέτοιες φουρτούνες. Κατά τα λοιπά όμως, να και δεν μπορώ να αποκλείσω την πιθανότητα τα βιβλία που θα φτιαχτούν (αν φτιαχτούν) με τις εισηγήσεις Βόγλη να είναι κακά και ακατάλληλα για τη διδασκαλία των παιδιών. Ας περιμένουμε όμως να τα δούμε πρώτα και μετά βγάζουμε εθνικόπληκτες κορώνες. Αυτά προφανώς τα λέω όχι γιατί δεν καταλαβαίνω το σε ποιους απευθύνεται η συγκεκριμένη εφημερίδα, αλλά υπέρ της ψυχραιμίας που απαιτείται για την συγγραφή σχολικών εγχειριδίων αλλά και για την διαπραγμάτευση του παρελθόντος μας.
Βασικό θύμα της αναβίωσης της διχαστικής αυτής ματαιότητας είναι ο ιστορικός διάλογος και ο τρόπος με τον οποίο διεξάγεται δημόσια. Κατά κοινή παραδοχή η σχέση του μέσου αναγνώστη με την ιστορία είχε βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια. Διάβαζε περισσότερα ιστορικά βιβλία, έλαβε υπόψη του ότι η ιστορία δεν γράφεται μόνο με τη μία άποψη, ενώ και σε επίπεδο κοινωνίας τα σχολικά βιβλία ιστορίας μας έχουν απαλλάξει από ένα σημαντικό μέρος της εθνοκεντρικής μπουρδολογίας προηγούμενων δεκαετιών.
Η ανταλλαγή πυρών ακυρώνει αυτή την πρόοδο και εμπλέκει και το κοινό που αναζητά πια όχι καταρτισμένους ιστορικούς συγγραφείς, αλλά φίλα προσκείμενα κείμενα που θα τροφοδοτούν με ιστορικά επιχειρήματα την πολιτική του θέση.
Μέρος του «πολέμου» αυτού θεωρώ το δημοσίευμα του Πρώτου Θέματος για τον ιστορικό Πολυμέρη Βόγλη, ο οποίος κατέχει πλέον και τη θέση του προέδρου της επιτροπής αναμόρφωσης του Προγράμματος Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας- πρακτικά πρέπει να υποβάλει μια έκθεση στον υπουργό Παιδείας με τις αλλαγές που θεωρεί ότι χρειάζονται.
Και η αλήθεια είναι ότι, παρά την προαναφερθείσα πρόοδο, χρειάζονται κάμποσες και σημαντικές αλλαγές. Κυρίως σε ό,τι αφορά τον εμπλουτισμό της ιστορίας με άλλες οπτικές πέραν των στρατιωτικών και των μεγάλων προσωπικοτήτων και με τον εκσυγχρονισμό της διδακτέας ύλης. Δεν είναι δυνατόν τα παιδιά να σταματούν να διδάσκονται ιστορία στο «Όχι» και να μην έχουν ιδέα για δικτατορίες, πτώση τείχους, διάλυση βαλκανίων και λοιπά. Η έλλειψη ενημέρωσης για αυτά, δημιουργεί λειψούς σημερινούς πολίτες
Παλιά, η θεωρία έλεγε ότι πρέπει να περάσουν 30-40 χρόνια μέχρι να μπορέσουμε να είμαστε «αντικειμενικοί». Τα (αρκετά) τελευταία χρόνια έχει όμως γίνει παραδεκτό ότι η αντικειμενικότητα είναι… ουτοπία. Όλοι είμαστε υποκειμενικοί και όλοι μεροληπτούμε, λίγο ή πολύ.
Η εφημερίδα επιπλήττει τον Βόγλη ακριβώς γιατί γράφει έχοντας αυτή την παραδοχή στο μυαλό του και δεν προσπαθεί να εμφανιστεί ως τηρών ίσες αποστάσεις. Στο βιβλίο του «Αδύνατη Επανάσταση» ο ιστορικός εκφράζει την άποψη ότι ο Εμφύλιος Πόλεμος ήταν μέρος μιας επαναστατικής διαδικασίας που δεν κατάφερε (και δεν μπορούσε να καταφέρει) τον στόχο της. Προφανώς και πρόκειται για μια θέση με πολιτική χροιά, την οποία ωστόσο ο Βόγλης στηρίζει και επιστημονικά. Η αποσπασματική χρήση φράσεων από το βιβλίο του για να δημιουργηθεί η εντύπωση ότι «όπως ένας που λέει τον εμφύλιο επανάσταση θα φτιάξει κομμουνιστικά βιβλία ιστορίας» είναι προφανώς μια πολιτική τοποθέτηση της εφημερίδας, που δεν αντέχει σε σοβαρή κριτική.
Είναι μια λαϊκίστικη τοποθέτηση που κλείνει το μάτι στους ημιμαθείς και στους μη έχοντες καμία σοβαρή σχέση με την σύγχρονη ιστορία. Άλλωστε ο υπέρτιτλος και ο τίτλος του δημοσιεύματος είναι εύγλωττοι: «Ενώ τα παιδιά θα διδάσκονται λιγότερη Ελλάδα, ήρωες, μάχες- Στα σχολικά βιβλία “βαφτίζουν” τα Σκόπια “Μακεδονία” και τον Εμφύλιο “επανάσταση”».
Δεν γράφω τα παραπάνω για να προστατεύσω το πρόσωπο του κ. Βόγλη. Η θέση που ανέλαβε μπορεί σε κάποιος να φαίνεται αμιγώς επιστημονική, αλλά είναι και πολιτική. Οπότε, όποιος ξανοίγεται σε τέτοια πέλαγα, έχει και τέτοιες φουρτούνες. Κατά τα λοιπά όμως, να και δεν μπορώ να αποκλείσω την πιθανότητα τα βιβλία που θα φτιαχτούν (αν φτιαχτούν) με τις εισηγήσεις Βόγλη να είναι κακά και ακατάλληλα για τη διδασκαλία των παιδιών. Ας περιμένουμε όμως να τα δούμε πρώτα και μετά βγάζουμε εθνικόπληκτες κορώνες. Αυτά προφανώς τα λέω όχι γιατί δεν καταλαβαίνω το σε ποιους απευθύνεται η συγκεκριμένη εφημερίδα, αλλά υπέρ της ψυχραιμίας που απαιτείται για την συγγραφή σχολικών εγχειριδίων αλλά και για την διαπραγμάτευση του παρελθόντος μας.
